1. رۆڵ و کاریگه‌رى ناوه‌ندى ئه‌رشیفى له‌ سیستمى زانیارى نه‌ته‌وه‌ییدا: بنیاتنانى ناوه‌ندى ئه‌رشیفى له‌ ناوچه‌ى گه‌رمیان به‌ نموونه‌

مه‌به‌ست على محمد ئه‌مین؛ Dlpak Jabar Ali

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 1-21

پوخته‌

     ئامانجى سه‌ره‌کى ئه‌م لێکۆلینه‌وه‌یه‌ خوێندنه‌وه‌یه‌کى شیکارى به‌راوردکاریانه‌یه‌، ...  Read More    ئامانجى سه‌ره‌کى ئه‌م لێکۆلینه‌وه‌یه‌ خوێندنه‌وه‌یه‌کى شیکارى به‌راوردکاریانه‌یه‌، هه‌وڵێکه‌ بۆ ناساندنى  گرنگى و کاریگه‌رییه‌کانى دامه‌زراندنى ناوه‌ندێکى ئه‌رشیفى مۆدێرن له‌ ناوچه‌ى  گه‌رمیان (که‌لار ). تیایدا تیشک ده‌خه‌ینه‌ سه‌ر ڕۆڵى ناوه‌ندى ئه‌رشیفى له‌ پرۆفیشنالکردن و به‌ره‌و پێش بردنى کارى مێژوونووسى و بونیادنانى ژێرخانى مه‌عریفى-مێژوویى له‌ نێو کۆمه‌ڵگادا. له‌ سه‌ره‌تادا هه‌وڵى ناساندنى بنه‌ره‌تى کارى ئه‌رشیفکردن ده‌درێت و بارودۆخى کارى مێژوونوووسى له‌ پێش به‌ دامه‌زراوه‌ییکردنى ناوه‌ندى ئه‌رشیفى ده‌خرێته‌ ڕوو، پاشان ئه‌زموونى دوو ووڵاتی پێشکه‌وتوو (به‌ریتانیا و میسر) له‌ ئه‌رشیفکردندا هه‌ڵده‌سه‌نگێنین. هه‌وڵ ده‌ده‌ین فاکته‌ره‌ پێویسته‌کانى دامه‌زراندنى ئه‌م ناوه‌نده‌ له‌ ناوچه‌ى گه‌رمیان بخه‌ینه‌ ڕوو که‌ ده‌ورى گرنگ ده‌گێڕێت له‌ یارمه‌تیدانى مێژوونووسان بۆ ده‌ستگه‌یشتن به‌و سه‌رچاوانه‌ى که‌ گرنگییه‌کى مێژوویى و نه‌ته‌وه‌ییان هه‌یه‌. بایه‌خ و کاریگه‌رییه‌کانى ناوه‌ندى ئه‌رشیفى له‌ سه‌ر مێژووى نه‌ته‌وه‌یى و ناساندن و به‌ره‌و پێشبردنى ناسنامه‌ى نه‌ته‌وه‌یى بابه‌تى سه‌ره‌کى به‌ دواداچونه‌که‌مانه‌

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 582.03 K

2. The relationship between sports and national identity in Europe in 20th century

Harem Hasan؛ Ahmed Baban

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 22-37

پوخته‌

  Sports and national identity are extensively known to have a considerable relationship with each other. The link between Sports, nationalism and national identity is one of the most ...  Read More Sports and national identity are extensively known to have a considerable relationship with each other. The link between Sports, nationalism and national identity is one of the most questionable cases in the modern world. Many scholars have discussed the usage of sports, as a tool for increasing national feelings, nation building, growth of the nation state or assisting cultural power. This essay is an effort of additional consideration on how they run on parallel routes and their impact on each other. According to Jeremy MacLean, sports can be used as an identity tool, giving people a feel of difference and a way to categorize themselves amongst other nation1. On the other hand, in the present time, it is claimed that the relationship between sports and national identity after the post war period has not been steady, especially in the early 1960s. For instance, there has been an increase in maintaining the culture and ethnic variety amongst the population of England, along with other  growing nations, which have been influenced less by sports and have varied identities through their literature and music. Thus, it is clear that in the present time, the connection between sports and national individuality has decreased. However, during the late nineteenth century and until the mid-1990s, the two played a significant role among nations. The aim of this essay is to evaluate the most important aspects in the relationship between sports and national identity, which have been discussed by many sport historians and contemporary scholars. Moreover, it shows some considerable examples at each point, as well as scrutinize the usage of sports to serve national identity and how nations have succeeded to enhance their identity by utilizing sports. This work consists of four key points. First of all, the essay talks about the different rules and factors in the relationship between sports and national identity in different nations along with some examples. Secondly, it discusses how nations can use sports as a tool for nation building, also describing the higher level of identity felling of a nation, in the sport events, which causes violence and racist thinking. Finally, the importance of sports in the demonstration of culture, language, symbolism and national signs at the time of inauguration of sport occasions has been discussed. Further, the assessment of how national deterioration can further develop in various sport occasions and events has been done, along with the importance of mass media in the rising national felling in sport events.  

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 469.94 K

3. البحریة الاسلامیة فی عهد معاویة بن ابی سفیان

دلشاد محمد کریم

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 38-59

پوخته‌

  القوة البحریة الاسلامیة کانت لها اثر کبیر فی توسیع دائرة الفتوحات الاسلامیة، وجعل من المسلمین  خلال ...  Read More القوة البحریة الاسلامیة کانت لها اثر کبیر فی توسیع دائرة الفتوحات الاسلامیة، وجعل من المسلمین  خلال مدة قیاسیة سادة البحر المتوسط واستطاعوا انهاء السیادة البحریة للروم البیزنطیین ،وفتحت على اثرها العدید من الجزر فی البحر المتوسط ،و وایضا مناطق واسعة من اوربا کااسبانیا و جنوب فرنسا ،و وصل المسلمون الى  اسوار العاصمة البیزنطیة(القسطنطینیة) وحاولوا مرات عدیدة فتحها فی زمن معاویة بن ابی سفیان، وفکرة انشاء قوة بحریة تعود الى معاویة بن ابی سفیان ،عندما کان والیا على الشام ادرک مدى ضرورة انشاء قوة بحریة خصوصا وان الشام سواحلها تطل على الجهة الشرقیة للبحر المتوسط وکانت معرضة لخطر الاسطول البیزنطی وبانشاء قوة بحریة سیتمکن من حمایة الشواطئ الاسلامیة  وایضا یستطیع الخوض فی البحر، وفتح مناطق  جدیدة عن طریق البحر لذلک فان معاویة بعد اخذ الاذن من الخلیفة عثمان بن عفان فی انشاء قوة بحریة ،قام بانشاء العدید من المراکز لصنع السفن واستعان بأهل الخبرة فی هذا المجال خصوصا الاقباط المصریین

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 475.36 K

4. مشکلة ترکستان الشرقیة واثرها على العلاقات الترکیة - الصینیة1931-1998

أمین عباس نذیر؛ أنس یونس عبد

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 60-69

پوخته‌

  تناول البحث الجذور التاریخیة لمشکلة ترکستان وتطوراتها وتداعیات تلک الازمة فضلا عن اهمیة اقلیم ترکستان ...  Read More تناول البحث الجذور التاریخیة لمشکلة ترکستان وتطوراتها وتداعیات تلک الازمة فضلا عن اهمیة اقلیم ترکستان بالنسبة للحکومة الصینیة وسیاستها تجاه الایغور ومواقفها بالضد من رغبتهم فی الاستقلال وثوراتهم خلال المدة التی حدد بها البحث اذ التی بدأت ترکیا وبصورة 1998 وهی السنة التی بدأت ب ها الثورة للحصول على الاستقلال وسنة 1931کانت البدایة فی علنیة تطالب بحقوق القومیة الترکیة المنتهکة فی ترکستان الشرقیة .      قسم البحث الى اربعة محاور ومقدمة وخاتمة، جاء فی الاول الاقلیات والقومیات فی جمهوریة الصین الشعبیة ، وتناول الثانی الأهمیة الاستراتیجیة لترکستان الشرقیة ،وتطرق الثالث الى الموقف الصینی من سکان الایغور فی ترکستان الشرقیة ،وبین الرابع أثر مشکلة ترکستان الشرقیة على العلاقات الترکیة الصینیة.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 532.93 K

5. خوێندنه‌وه‌یه‌ک بۆ مێژووى ڕێپێوان و خه‌باتى مه‌ده‌نى له‌ گه‌شه‌کردنى کۆمه‌ڵگاى کوردستاندا 1991 - 2016

Ali Ahmad Hasan

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 70-93

پوخته‌

  له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا تیشکمان خستۆته‌ سه‌ر ڕێکخستنى ماف و ئازادی خۆپیشاندان له‌هه‌رێمی کوردستانى ...  Read More له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا تیشکمان خستۆته‌ سه‌ر ڕێکخستنى ماف و ئازادی خۆپیشاندان له‌هه‌رێمی کوردستانى عێراق وه‌ک نموونه‌، که‌ مافی ئازادی خۆپیشاندان وه‌ک  یه‌کێک له‌ ماف و ئازادییه‌ گشتیه‌کان ڕوون ده‌که‌ینه‌وه‌، پشتبه‌ست به‌و په‌یماننامه‌ و ڕێککه‌وتنه‌ نێوده‌وڵه‌تیه‌کان و جاڕنامه‌ى گه‌ردوونى مافه‌کانى مرۆڤ وه‌ک گه‌ره‌نتیه‌ک بۆ پارێزگارى مافی ئازادی خۆپیشاندان و خۆپیشانده‌ران، له‌به‌ر ئه‌وه‌ى له‌ کۆمه‌ڵگاى ئێمه‌دا ماف و ئازادیه‌کان پێشێل ده‌کرێن و ڕێگرى لێده‌کرێت به‌تایبه‌تى مافی ئازادی خۆپیشاندان، به‌بیانووى پاراستنى ئاسایشی گشتى و سسته‌مى گشتى وڵات. له‌سه‌ره‌تاوه‌ له‌ داواکراوی یه‌که‌مى لێکۆڵینه‌وه‌ی یه‌که‌مى باسی یه‌که‌م دا هه‌وڵمان داوه‌ تیایدا پێناسه‌ى ده‌سته‌واژه‌ى خۆپیشاندان بکه‌ین به‌شێوه‌ى زمانه‌وانی، پاشان پێناسه‌ى خۆپیشاندان بکه‌ین له‌ ڕوانگه‌ى یاسادانه‌رانى بیانی و یاسادانه‌رى هه‌رێمی کوردستان، له‌گه‌لأ گرنگی و په‌یوه‌ندی خۆپیشاندان به‌ مافی ئازادی ڕاده‌ربڕین و مافه‌کانى مرۆڤ و دیموکراسی هه‌روه‌ها داواکراوى دووه‌ممان ته‌رخان کردووه‌ بۆ گرنگی خۆپیشاندان و خه‌باتى مه‌ده‌نى و په‌یوه‌ندی به‌ دیموکراسیه‌ت و مافه‌کانى مرۆڤ هاوکات په‌یوه‌ندی به‌ ماف و ئازادییه‌کان و ئازادی ڕاده‌ربڕینه‌وه‌. به‌هه‌مان شێوه‌ له‌ باسی دووه‌مدا له‌داواکراوی یه‌که‌مدا باسی کۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نى و ڕێکخراوه‌کانمان کردووه‌. له‌ داواکراوى دووه‌م دا، مه‌رجه‌کانى خۆپیشاندانمان ڕوونکردۆته‌وه‌ و خالأ به‌ خالأ لێکۆڵینه‌وه‌مان له‌سه‌ر کردووه‌، هاوکات داواکراوى دووه‌م پێکهاتووه‌ له‌و ڕێگری و کۆت و به‌نده‌ یاساییانه‌ى که‌ دانراوه‌ له‌ چوارچێوه‌ى ده‌سه‌ڵاتى به‌ڕێوه‌بردن له‌کاتى ئاسایی و نائاسایی دا، لێکۆڵینه‌وه‌ى دووه‌م و کۆتایی پێکهاتووه‌ له‌ گه‌ره‌نتیه‌ بڕیار له‌سه‌ردراوه‌کانى پاراستنى مافی ئازادی خۆپیشاندان.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 538.45 K

6. فکرة القومیة الکوردیة قراءة تاریخیة لعقبات التبلور وتحدیات التکوین

لقمان خیالى

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 94-110

پوخته‌

  تسلط هذه الدراسة الضوء على العقبات التی عرقلت أو ساهمت فی تأخیر تبلور فکرة القومیة بین أوساطالشعب الکوردی، ...  Read More تسلط هذه الدراسة الضوء على العقبات التی عرقلت أو ساهمت فی تأخیر تبلور فکرة القومیة بین أوساطالشعب الکوردی، وتتطرق أیضاً إلى التحدیات الخطیرة التی واجهت فکرة القومیة فی مرحلة تکوینها. لاشک أنعدم وجود دولة کوردیة وغیاب سلطة قومیة قادرة على حمایة الخصوصیة القومیة قد ترکت آثارها السلبیة علىتبلور الفکرة القومیة بین الکورد فی القرون الماضیة.بعد معرکة جالدیران عام 1514 دخلت کردستان مرحلة تاریخیة صعبة، فقد جرى لأول مرة تقسیم أرضکردستان بین الدولتین العثمانیة والصفویة ، وعانى الشعب الکوردی من ویلات ومآسی الصراع الدینی (المذهبی)السائد بین الدولتین، وإلى جانب خطر التقسیم کانت الأمیة المتفشیة والفقر والتخلف الاجتماعی السائد فی المجتمعالکوردی یُعَدُّ من الأخطار التی ساهمت بدورها فی زیادة معاناة هذا الشعب وتسببت فی بقائه مهیض الجناح دوماًبحیث جعله یخضع لمخططات أعدائه ویُسّهِلْ علیه أمر استعباده له من غیر أن یشعر بخطورة ذلک.شهدت کردستان تقسیمات أخرى بین کیانات سیاسیة جدیدة فی القرن العشرین مما أوجدت ظروفاً صعبة للشعبالکوردی الذی واجه ولا یزال یواجه تحدیات کبیرة بسبب مخططات الدول وسیاسات الحکومات المستبدة التیتسعى لفرض ثقافاتها العنصریة المغایرة للثقافة الکوردیة فی أجزاء کردستان المحتلة. ولم تکن مصالح القوىالکبرى أقل خطورة من التجزئة التی یعانی منها الشعب الکوردی، فقد برهنت التجارب والأحداث الماضیة أنمصالح القوى الکبرى لاتتفق مع آمانی القومیة الکوردیة وتطلعاتها الهادفة إلى نبذ التقسیم وإنشاء کردستانالمستقلة.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 536.57 K

7. که‌لار و ده‌وروبه‌رى له‌به‌ر ڕۆشنایى سه‌رچاوه‌ مێژووییه‌کاندا (1800-1900ز)

خالد محمود کریم

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 111-136

پوخته‌

  باره‌وه‌ نازانین! به‌گوێره‌ى به‌ڵگه‌ شوێنه‌وارییه‌کان، هه‌روه‌ها سه‌ره‌داوى هه‌ندێ زانیارى ...  Read More باره‌وه‌ نازانین! به‌گوێره‌ى به‌ڵگه‌ شوێنه‌وارییه‌کان، هه‌روه‌ها سه‌ره‌داوى هه‌ندێ زانیارى نێو سه‌رچاوه‌ مێژووییه‌کان، ناوچه‌که‌ ڕیشه‌یه‌کى گه‌لێک مێژوویى و دێرینى هه‌یه‌. به‌ڵام ئه‌م ناوچه‌یه‌ له‌ ڕووى کۆنه‌ ناسى و لێکۆڵینه‌وه‌ى مێژووییه‌وه‌، که‌ له‌ میانه‌یه‌وه‌ هێڵه‌ گشتییه‌کانى مێژووى قۆناغه‌کانى پێشووترى ڕوونبکاته‌وه‌، تا ئێستا که‌نارێکى پشتگوێخراوبووه‌ و تیشکێکى ئه‌وتۆى نه‌خراوه‌ته‌سه‌ر، له‌ کاتێکدا له‌م ڕووه‌وه‌ شایسته‌ى لالێکردنه‌وه‌ى تایبه‌ته‌. ئه‌م توێژینه‌وه‌ هه‌وڵێکى سه‌ره‌تاییه‌، بۆ تیشکخستنه‌ سه‌ر ئه‌و ناڕۆشنى و ته‌مومژاوییه‌ى له‌ مێژووى ناوچه‌که‌دا هه‌یه‌ له‌و دیو ڕۆژگاره‌کانى سه‌ده‌ى بیسته‌مه‌وه‌، به‌تایبه‌تیش سه‌ده‌ى نۆزده‌هه‌م، هه‌ڵبه‌ته‌ له‌به‌ر ڕۆشنایى سه‌رچاوه‌ کۆن و به‌ڵگه‌ شوێنه‌وارییه‌کان، هه‌روه‌ها سه‌رچاوه‌ مێژووییه‌ نوێیه‌کاندا. تیایدا ده‌یسه‌لمێنین پێش دامه‌زراندن و په‌ره‌سه‌ندنى گوندى که‌لارى کۆن، که‌ بووه‌ته‌ بناغه‌ بۆ که‌لارى ئه‌مڕۆ، ناوچه‌که‌ له‌ سه‌ده‌ى نۆزدهه‌م دا به‌ "شێروانه‌" ناسراوبووه‌، گوندێکیش به‌و ناوه‌وه‌، له‌دیوى باشوورى قه‌ڵاکه‌ى ئه‌مڕۆدا هه‌بووه‌.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 730.99 K

8. کرۆنۆلۆجیای مێژوو و شارستانییه‌تی گه‌رمیان له‌ژێر رۆشنایی به‌ڵگه‌ شوێنه‌واری و تۆماره‌ کۆنه‌کاندا (چاخی به‌ردینی کۆن تا کۆتایی سه‌رده‌می ساسانی

دڵشاد عه‌زیز زاموا

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 137-165

پوخته‌

  نووسینه‌وه‌ی کرۆنۆلۆجیای شارستانییه‌ت و مێژووی هه‌ر ناوچه‌یه‌ک کارێکی پێویسته‌ بۆ تێگه‌یشتن ...  Read More نووسینه‌وه‌ی کرۆنۆلۆجیای شارستانییه‌ت و مێژووی هه‌ر ناوچه‌یه‌ک کارێکی پێویسته‌ بۆ تێگه‌یشتن له‌ رێڕه‌وی ره‌وڕه‌وه‌ی شارستانییه‌ت و مێژووی ئه‌و ناوچه‌یه‌. ئاماده‌کردنی ئه‌م کرۆنۆلۆجیایه‌ش بۆ ئه‌و ئامانجه‌یه‌ که‌ خوێنه‌ران و توێژه‌ران له‌رێگه‌یه‌وه‌ وه‌ک ئاوێنه‌یه‌ک تێگه‌یشتنێکی گشتگیریان له‌لا دروستببێت که‌ چۆن ده‌تواندرێت دووباره‌ مێژووی شارستانییه‌تی کۆنی گه‌رمیان له‌ژێر رۆشنایی به‌ڵگه‌ شوێنه‌واری و تۆماره‌ کۆنه‌کاندا بنووسرێته‌وه‌. بۆ ئاماده‌کردنی ئه‌م کرۆنۆلۆجیایه‌ توێژه‌ر راسته‌وخۆ سوودی له‌ به‌ڵگه‌ شوێنه‌وارییه‌کان و نووسینه‌ مێخییه‌کان و سه‌رچاوه‌ کۆنه‌کانی تر بینیوه‌. هه‌روه‌ها توێژه‌رپشتی به‌ستووه‌ به‌ تازه‌ترین دۆزینه‌وه‌ شوێنه‌وارییه‌کان و ورده‌کاری و هه‌ڵسه‌نگاندن و خوێندنه‌وه‌ی بۆ ئه‌و دۆزینه‌وه‌ شوێنه‌وارییانه‌ی که‌ ماوه‌ی سه‌ده‌یه‌که‌ له‌ ناوچه‌که‌دا ئه‌نجامده‌درێن و وه‌ک پێویست سوود له‌ ده‌رئه‌نجامه‌کانیان وه‌رنه‌گیراوه‌ بۆ نووسینه‌وه‌ی مێژوو و شارستانییه‌تی گه‌رمیان.  له‌رێگه‌ی ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌وه‌ هه‌وڵده‌ده‌ین چه‌ند پرسیارێک وه‌ڵام بده‌ینه‌وه‌ و چه‌ند لایه‌نێک له‌ مێژوو و شارستانییه‌تی گه‌رمیان ده‌ربخه‌ین. له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا هه‌وڵدراوه‌ بۆ پڕکردنه‌وه‌ی ئه‌و پچڕان و بۆشاییانه‌ی له‌ مێژوو و شارستانییه‌تی کۆنی ناوچه‌که‌دا هه‌ن و به‌بێ زانیاری ماونه‌ته‌وه‌، به‌ڵگه‌ شوێنه‌وارییه‌کان به‌کاربهێنرێت بۆ پڕکردنه‌وه‌ی ئه‌و بۆشاییانه‌ی ده‌رباره‌ی مێژوو و شارستانییه‌تی گه‌رمیان تا ئێستا پڕنه‌کرابوونه‌وه‌، بۆ ئه‌وه‌ی بزانین سه‌ره‌تا و ده‌ستپێکی شارستانییه‌ت و مێژووی ئه‌م ناوچه‌یه‌ چه‌نده‌ کۆنه‌؟ و  رۆڵی ئه‌م ناوچه‌ی له‌ شارستانییه‌تی کۆنی زاگرۆس و میسۆپۆتامیادا چی بووه‌؟

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 799.1 K

9. ڕۆژنامه‌ى کوردستان و هه‌ڵوێستى به‌رانبه‌ر به‌دۆزى ئه‌رمه‌ن و سواره‌ى حه‌میدییه‌ 1898 - 1902

ئه‌حمه‌د باوه‌ر

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 166-198

پوخته‌

      مه‌سه‌له‌ى ئه‌رمه‌ن و بارودۆخى ئه‌رمه‌ن ، به‌تایبه‌تى له‌ چوارچێوه‌ى ده‌سه‌ڵاتى ...  Read More     مه‌سه‌له‌ى ئه‌رمه‌ن و بارودۆخى ئه‌رمه‌ن ، به‌تایبه‌تى له‌ چوارچێوه‌ى ده‌سه‌ڵاتى ده‌وڵه‌تى عوسمانیدا ، یه‌کێکه‌ له‌و دۆزه‌ گرنگ و هه‌ستیارانه‌ى ، که‌ به‌ درێژایى ساڵانى سه‌ده‌ى بیسته‌مى ڕابردوو و ته‌نانه‌ت ئێستاشى له‌گه‌ڵدا بێت ، زۆرێک له‌وڵاتان و ڕێکخراوه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌کانى جیهانى به‌خۆیه‌وه‌ سه‌رقاڵ کردبوو ، به‌وه‌ى فه‌رمانڕه‌وایانى ده‌وڵه‌تى عوسمانى و به‌تایبه‌تى له‌ ماوه‌ى حکومڕانیه‌تى سوڵتان عه‌بدولحه‌میدى دووه‌م ( 1876- 1909 )داو بگره‌ له‌ساڵانى دواتریشه‌وه‌، سیاسه‌تێکى سه‌رکوتکه‌رانه‌و کۆمه‌ڵکوژیه‌کى بێ وێنه‌یان به‌رانبه‌ر به‌ نه‌ته‌وه‌ى ئه‌رمه‌ن به‌رپاکردبوو ،  به‌جۆرێک زۆرێک له‌ سه‌رچاوه‌ مێژووییه‌کان ، ژماره‌ى قوربانیه‌کانیان ، به‌نزیکه‌ى دووملیون که‌س و بگره‌ زیاتریش له‌قه‌ڵه‌م داوه‌ ، به‌تایبه‌تى له‌ڕێگاى ئه‌و سیاسه‌تى سه‌رکوتکردن و پرۆسه‌ قێزه‌ونانه‌یانه‌وه‌ ، که‌ داموده‌زگاى چه‌کدارى ( سواره‌ى حه‌میدیه‌) له‌ماوه‌ى ده‌سه‌ڵاتى سوڵتان عه‌بدولحه‌میدى دووه‌م و دواتریشدا جێبه‌جێ کراو ، تاڕاده‌یه‌ک ده‌ستى گه‌لێکى زوڵم لێکراوى وه‌ک کوردیشى پێوه‌ خوێناوی کرا ،  به‌وه‌ى که‌ گوایه‌ زۆرێک له‌ چه‌کدارو فه‌وجه‌کانى ( سواره‌ى حه‌میدیه‌) له‌و خێڵ و هۆزه‌ کوردییانه‌ پێکهاتبوون ، که‌ له‌سه‌ر داواى فه‌رمانڕه‌وایانى ده‌وڵه‌تى عوسمانی چووبوونه‌ ڕیزه‌کانی سواره‌ى حه‌میدییه‌وه‌ .    ئه‌م کورته‌ لێکۆڵینه‌وه‌ى ئێمه‌ش واته‌ (ڕۆژنامه‌ى کوردستان و هه‌ڵوێستى به‌رانبه‌ر به‌دۆزى ئه‌رمه‌ن و سواره‌ى حه‌میدییه‌ 1898- 1902)، که‌ به‌سه‌ریه‌که‌وه‌ له‌چوارچێوه‌ى پێشه‌کى و چه‌ند ته‌وه‌رێکى سه‌ربه‌خۆداو پشت به‌ستوو به‌ژماره‌ ڕه‌سه‌نه‌کانى ڕۆژنامه‌ى ( کوردستان) ، که‌ بۆیه‌که‌م جار له‌شارى قاهیره‌ى وڵاتى میسرو له‌( 22ى نیسانى 1898)دا، به‌هه‌ردوو زمانى کوردى تورکى ده‌ست به‌ بڵاوکردنه‌وه‌ى کراوه‌، سه‌ره‌ڕاى به‌کارهێنانى کۆمه‌ڵێک سه‌رچاوه‌ى گرنگى تر به‌زمانه‌کانى: عه‌ره‌بى ، فارسى و کوردى وه‌ک ئه‌وه‌ى له‌لیستى په‌راوێزو سه‌رچاوه‌کاندا به‌وردى ئاماژه‌یان بۆکراوه‌. نووسراونه‌ته‌وه‌، هه‌روه‌ها ڕۆژنامه‌ى ( کوردستان )یش ، وه‌ک سه‌رچاوه‌یه‌کى ڕه‌سه‌نى کوردى نزیک له‌و هه‌لومه‌رج و ڕووداوانه‌وه‌، که‌ فه‌رمانڕه‌وایانى ده‌وڵه‌تى عوسمانى و تورکه‌کان به‌سه‌ر گه‌لێکى زوڵم لێکراوى وه‌ک ئه‌رمه‌نیاندا هێناوه‌ به‌وردى ڕوون ده‌کاته‌وه‌و له‌ زۆربه‌ى زۆرى ژماره‌کانی ئه‌وده‌مانه‌یدا ، که‌ به‌سه‌ریه‌که‌وه‌و تاکاتى داخستنى ته‌نها (31) ژماره‌ى لێ بڵاوکراوه‌ته‌وه‌، زۆر به‌جیدى سه‌رکۆنه‌و ئیدانه‌ى ئه‌و ڕێکاره‌ کۆمه‌ڵکوژییه‌ ده‌کات ، که‌ تورکه‌کانى عوسمانى به‌رانبه‌ر به‌ گه‌لێکى وه‌ک ئه‌رمه‌ن و له‌ ڕێگاى داموده‌زگا سه‌رکوتکه‌ره‌کانیانه‌وه‌ گرتوویانه‌ته‌به‌رو هاوکات کۆمه‌ڵانى خه‌ڵکى کوردستان و گه‌لى کوردیشى به‌ته‌واویى له‌وه‌ هوشیارکردۆته‌وه‌، که‌ نابێت گه‌لێکى وه‌ک کورد خۆیان بخه‌نه‌ نێو پرۆسه‌و هاوکێشه‌یه‌کى له‌و بابه‌ته‌وه‌و به‌ڵکو به‌پێچه‌وانه‌وه‌ داوایان لێده‌کات ، هاوکارو یارمه‌تى ده‌ریان بن و ته‌نانه‌ت ئه‌وه‌شیان بۆ ڕوون ده‌کاته‌وه‌، که‌ کورد و ئه‌رمه‌ن  دوو گه‌لى زوڵم لێکراوى ژێر ده‌سه‌ڵاتى ده‌وڵه‌تى عوسمانین و ئه‌وانیش وه‌ک کوردوگه‌لى کورد مافه‌ نه‌ته‌وه‌یى و ئایینیه‌کانیان پشتگوێ خراوه‌و هه‌ر رۆِژه‌و به‌جۆرێک ده‌چه‌وسێنرێنه‌وه‌ .    هه‌ر وه‌ک ئاماژه‌ى بۆ کرا توێژینه‌وه‌که‌ به‌سه‌ریه‌که‌وه‌، سه‌ره‌ڕاى لیستى سه‌رچاوه‌و په‌راوێزه‌کانى  له‌ پێشه‌کى و چه‌ند ته‌وه‌رێکى سه‌ره‌کى  پێکهاتووه‌، ته‌وه‌رى یه‌که‌م : به‌دواداچونێکى پوختى مێژووییه‌ سه‌باره‌ن به‌ ڕۆژنامه‌ى ( کوردستان ) و چونێتى بڵاوبوونه‌وه‌ى له‌شاره‌ گه‌وره‌کانى ئه‌وکاته‌ى وه‌ک : قاهیره‌ ، جنێڤ ، له‌نده‌ن ، فۆلکستۆن و دووباره‌ جنێڤ و شیکردنه‌وه‌ى ناوه‌رۆکیان ، به‌ڵام ته‌وه‌رى دووه‌مى به‌زۆرى ته‌رخانکراوه‌ بۆ هه‌ڵوێستى ڕۆژنامه‌ى ( کوردستان) له‌ دۆسیه‌ى ئه‌رمه‌ن و دۆزى ڕه‌واى ئه‌رمه‌ن له‌ ماوه‌ى حکومڕانیه‌تى سوڵتان عه‌بدولحه‌مید و تورکه‌لاوه‌کاندا ، به‌ڵام هه‌رچى ته‌وه‌رى سێیه‌م و کۆتاییشه‌ هه‌ڵوێست و قسه‌کردنى هه‌مان ڕۆژنامه‌یه‌ له‌سه‌ر شێوازى دامه‌زراندنى ( سواره‌ى حه‌میدییه‌) و چۆنێتى به‌کارهێنانیان له‌پرۆسه‌ى سه‌رکوتکردنى ئه‌رمه‌نیه‌کاندا.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 550.1 K

10. مێژووى کۆمه‌ڵى مه‌ده‌نی و ئاسته‌نگه‌کانى به‌رده‌مى له‌ هه‌رێمى کوردستاندا. توێژینه‌وه‌یه‌کى مێژوویى – فکریه‌

احمد حمه مصطفى

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 199-224

پوخته‌

  نوسین و توێژینه‌وه‌ له‌باره‌ى چه‌مکى کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى و ئاسته‌نگه‌کانى به‌رده‌مى هه‌میشه‌ ...  Read More نوسین و توێژینه‌وه‌ له‌باره‌ى چه‌مکى کۆمه‌ڵگاى مه‌ده‌نى و ئاسته‌نگه‌کانى به‌رده‌مى هه‌میشه‌ پاڵنه‌رى تایبه‌ت به‌خۆى هه‌یه‌ ،به‌سه‌رنجدان له‌وه‌ى که‌ لێره‌و له‌وێ وبه‌به‌رده‌وامی سیسته‌مه‌ شمولى و تۆتالیتاریه‌کان خۆیان نمایش ده‌که‌ن و ده‌که‌ونه‌ به‌رته‌سک کردنه‌وه‌ى ئازادیه‌کان و پێشلیکردنى مافه‌کان،جاچ مافه‌ سیاسیه‌کان بن یان مافه‌ مه‌ده‌نی و ئابووری و کۆمه‌ڵایه‌تى و یاساییه‌کان بن،له‌دواى ده‌رکه‌وتنه‌وه‌ى ڕژێمه‌ سته‌مکاریه‌کانى سه‌ده‌ى بیسته‌م له‌به‌رگى نازیزم و فاشیزمدا،جاریکى تر قسه‌کردن له‌سه‌ر ئه‌م چه‌مکه‌ وه‌ک پێویست خۆى نماینده‌کرد،به‌وپێیه‌ى مه‌به‌ستى سه‌ره‌کى گروپ و دام و ده‌زگاکانى کۆمه‌ڵى مه‌ده‌نى له‌زۆر حاڵه‌تدا کورت کردنه‌وه‌ى ده‌ستى ده‌سه‌ڵاته‌ له‌کایه‌ جۆربه‌جۆره‌کانى ژیان و فه‌راهه‌م کردنى پانتایی ئازادیه‌کانه‌ بۆ ئه‌وه‌ى مرۆڤ بتوانیت گوزارشت له‌ویست و ئیراده‌و داخوازیه‌کانى بکات وهه‌ست به‌که‌رامه‌ت و  بوونى خۆى بکات له‌ کۆمه‌ڵگا

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 641.34 K

11. ئاڕاسته‌ى نووسینیی مێژوویی له‌ ماسته‌رنامه‌ وتێزه‌کانى دکتۆراى مێژووى نوێ و هاوچه‌رخ (به‌شى مێژووى زانکۆى سه‌ڵاحه‌دین وه‌ک نموونه‌

توانا رشید کریم

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 225-258

پوخته‌

  مێژونووسى کوردى له‌ باشوورى کوردستان له‌سه‌ده‌ى بیسته‌مدا، گوڕوتینێکى زۆرى به‌خۆییه‌وه‌ دى به‌چه‌شنێک ...  Read More مێژونووسى کوردى له‌ باشوورى کوردستان له‌سه‌ده‌ى بیسته‌مدا، گوڕوتینێکى زۆرى به‌خۆییه‌وه‌ دى به‌چه‌شنێک له‌گه‌ڵ  دامه‌زراندنى زانکۆ و کردنه‌وه‌ى به‌شى مێژوودا، مێژوونووسى پێینایه‌ قۆناغێکى نوێوه‌، به‌تایبه‌تى پاش ئه‌وه‌ى خوێندنى باڵا له‌ساڵى (1987-1988) کرایه‌وه‌ وچه‌ندان ماسته‌رنامه‌ وتێزى دکتۆراى له‌پسپۆڕییه‌کانى مێژووى (کۆن، ئیسلامى، نوێ وهاوچه‌رخ) پێشکه‌ش به‌ مێژوونووسى کورد، کرد. ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ ده‌یه‌وێت له‌مییانى تیشکخستنه‌سه‌ر  ئه‌مه‌ وپشکنینى ناوه‌ڕۆکى ماسته‌رنامه‌ وتێزه‌کانى دکتۆراى مێژووى نوێ وهاوچه‌رخ له‌ به‌شى مێژوو، به‌رمه‌بناى هێڵه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌کانى لێکۆڵینه‌وه‌ى مێژوویى، ئاڕاسته‌ى نووسینه‌وه‌ى مێژوویی له‌به‌شى مێژووى زانکۆى سه‌ڵاحه‌دین بخاته‌ڕوو.        به‌هۆى نه‌بوونى توێژینه‌وه‌یه‌ک له‌سه‌ر ماسته‌رنامه‌ وتێزه‌کان له‌ زانکۆکانى کوردستان، له‌کاتێکدا له‌ زانکۆکانى دیکه‌ى عێراق بایه‌خى پێدراوه‌،  بۆیه‌ ئه‌م ناونیشانه‌ هه‌ڵبژێرا، به‌ ئامانجى ده‌ستنیشانکردنى ئاڕاسته‌ى نووسینى مێژووییی و کایه‌ى مه‌عریفییه‌کان و که‌ره‌سته‌ى مه‌عریفییه‌کان، له‌پاڵ ناساندنى به‌رهه‌م و هه‌وڵه‌ ئه‌کادیمییه‌کانى به‌شى مێژوو. که‌ بێگومان به‌گشتى ڕوئیاى مێژوونوس وئه‌کادیمى کورد ده‌خاته‌ڕوو.      بۆ به‌ده‌ستهێنانى ئه‌نجامگیرییه‌کى ڕوون ودروست، توێژه‌ر ڕاسته‌وخۆ سوودى له‌ ناوه‌ڕۆکى نامه‌ وتێزه‌ ئه‌کادیمییه‌کان بینییوه‌، بۆیه‌ میتۆدى شیکردنه‌وه‌ى ناوه‌ڕۆک وه‌ک میتۆدى سه‌ره‌کى به‌کارهاتووه‌، له‌پاڵ سودبینین له‌ هه‌ردوو میتۆدى شیته‌ڵکارى و مێژوویی.       توێژینه‌وه‌که‌ سوودى له‌گه‌لێک سه‌رچاوه‌ى جۆراوجۆر بینییوه‌، له‌پێشه‌وه‌یان ماسته‌رنامه‌کان وتێزه‌کانى دکتۆرا، که‌ سه‌رچاوه‌ى سه‌ره‌کیین بۆ توێژینه‌وه‌که‌،له‌پاڵ  ڕێبه‌ره‌کانى زانکۆى سه‌ڵاحه‌دین، فه‌رمانى کارگێڕى، کتێبى(پوخته‌ى نامه‌ وتێزه‌کانى مێژووى نوى وهاوچه‌رخى)ى بورهان گۆمه‌تاڵى،لێکۆڵینه‌وه‌ى د.مفید کاصد الزیدى به‌ناونیشانى(المنهجیه‌ التاریخیه‌ فی الرسائل الجامعیه‌(البصره‌ والموصل نموژجا) وچه‌ندین سه‌رچاوه‌ى یارمه‌تیده‌رى دیکه‌ش.       توێژینه‌وه‌که‌، دابه‌شکراوه‌ به‌سه‌ر دوو باسى سه‌ره‌کى و  چه‌ند ته‌وه‌ره‌یه‌کدا؛ له‌ باسى یه‌که‌مدا: له‌مییانى دوو ته‌وه‌ره‌دا باسى پاشخانى مێژوویى بابه‌ته‌که‌ کراوه‌،ته‌وه‌رى یه‌که‌م، تیشکخراوه‌ته‌سه‌ر په‌ره‌سه‌ندنى مێژوونووسى لاى کورد. له‌ ته‌وه‌رى دووه‌میش: دامه‌زراندن و په‌ره‌سه‌ندنى مێژوویى به‌شى مێژووى زانکۆى سه‌ڵاحه‌دین خراوه‌ته‌ڕوو، هه‌روه‌ها باسى دووه‌م: له‌مییانى دوو ته‌وه‌ره‌دا جه‌ختکراوه‌ته‌وه‌ سه‌ر ئاڕاسته‌ى نووسینى مێژوویى ماسته‌رنامه‌کان وتێزه‌کانى دکتۆرا. له‌ ته‌وه‌رى یه‌که‌مدا، تیشکخراوه‌ته‌سه‌ر ئاڕاسته‌ى نووسینى مێژووییی به‌رمه‌بناى بنه‌ڕه‌ته‌کانى لێکۆڵینه‌وه‌ى مێژوویی(کات-شوێن). له‌ ته‌وه‌رى دووه‌میشدا، کایه‌ مه‌عریفیه‌کان و که‌ره‌سته‌ و  رێبازى توێژینه‌وه‌ باسکراوه‌. له‌کۆتایشدا، ئه‌نجامى توێژینه‌وه‌که‌ به‌ چه‌ند خاڵێک خراوه‌ته‌ڕوو.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 769.29 K

12. العلاقات الأمریکیة-المصریة 1945-1952

سیامند کریم محمود

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 259-279

پوخته‌

    تشیر دراسة العلاقات الأمریکیة- المصریة منذ أن بدأت تلک العلاقات رسمیا بفتح قنصلیة للولایات المتحدة ...  Read More   تشیر دراسة العلاقات الأمریکیة- المصریة منذ أن بدأت تلک العلاقات رسمیا بفتح قنصلیة للولایات المتحدة بالاسکندریة فی عندما کانت مصر احدى ولایات الدولة العثمانیة، أن هذه العلاقات لم تصل الى مستوى المطلوب بسبب اعلان 1832عام  سیاسة منع التدخل الامریکی فی شؤون العالم والاقتصار على شؤون القارة 1823الرئیس الامریکی جیمس مونرو فی عام الامریکیة، للحیلولة دون تدخل الدول الاوربیة فی شؤنها الداخلیة والخارجیة، وبعد الحرب العالمیة الاولى اصبحت الولایات المتحدة الامریکیة دولة فعالة سیاسیا واقتصادیا وعسکریا بحیث کان یطمح بان یکون لها مصالح ومستعمرات فی ارجاء العالم وینافس الدول الکبرى مثل بریطانیا وفرنسا والاتحاد السوفیتی.      اما بعد الحرب العالمیة الثانیة وبعد تراجع بریطانیا وفرنسا بسبب الدمار الهائل التی اصابهما نتیجة الحرب اصبح الولایات المتحدة الامریکیة الدولة التی تسیطر على نصف العالم مناصفة مع الاتحاد السوفیتی واصبحا قطبین منافسین على السیطرة العالمیة من جمیع النواحی ونتج بینهما صراع اثر على طبیعة العلاقات الدولیة وعلى علاقاتهما مع الدول  الاخرى، ولاهمیة الشرق الاوسط وخاصة مصر لمکانتها الاستراتیجیة اهتم الولایات المتحدة الامریکیة بمصر رغم وجود عقبات من جهة حلیفتها بریطانیا المحتلة لمصر، وسبب اختیارنا لهذة الموضوع لاهمیة دراسة العلاقات الدولیة ولان الولایات المتحدة الامریکیة الدولة التی تقود عالم الحر والمصر صاحبة التاریخ والحضارة والموقع الاستراتیجی على البحرین الاحمر والابیض المتوسط، والتی تربط القارات الثلاث اسیا واوربا وافریقیا. - ، والثانی: العلاقات الامریکیة 1945             وینقسم البحث الى محورین الاول: العلاقات الامریکیة-المصریة حتى عام 1952 المصریة -، اضافة الى المقدمة والخاتمة، وحاولنا فی بحثنا هذا أن نصلت الضوء على الجوانب الخفیة فی 1945 العلاقات بین الدولتین ونحللها، مستصدمین منهجیة التحلیل التاریخی للوصول الى النتائج المرجوه، وکانت المصادر العربیة والاجنبیة اضافة الى المصادر باللغة الکردیة اغنى البحث بالمعلومات قیمة، وخاصة الاطاریح والرسائل الجامعیة التی ارشدتنا بمعلومات لولاها لما انجزت البحث بهذه الشکل، وفی نهایة نرجو من اللة التوفیق

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 629.72 K

13. زاراوه‌ له‌نێوان ململانێی زانستیی و کۆمه‌ڵایه‌تییدا

بژوێن یه‌حیا محه‌مه‌د

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 280-300

پوخته‌

  ئه‌م لێکۆڵینه‌وه‌یه‌ به‌ناونیشانى (زاراوه‌ له‌نێوان ململانێی زانستیی و کۆمه‌ڵایه‌تییدا)، که‌ ...  Read More ئه‌م لێکۆڵینه‌وه‌یه‌ به‌ناونیشانى (زاراوه‌ له‌نێوان ململانێی زانستیی و کۆمه‌ڵایه‌تییدا)، که‌ لێکۆڵینه‌وه‌یه‌کى په‌سنییشیکارییه‌، هه‌وڵێکه‌ بۆ یه‌کخستنى زاراوه‌و نه‌هێشتنى دووانه‌یی له‌ زمانى کوردیدا، سه‌ره‌تا جیاکاریی له‌نێوانچه‌مکى "وشه‌" و " زاراوه‌" داکراوه‌, که‌ هه‌موو زاراوه‌یه‌ک وشه‌یه‌، به‌ڵام هه‌موو وشه‌یه‌ک نابێت به‌زاراوه‌له‌زماندا، چونکه‌ سه‌نگى مه‌حه‌ک له‌ وشه‌دا واتایه‌، به‌ڵام له‌زاراوه‌دا چه‌مکێکى زانستییه‌و پێویستى به‌بڕیارىپسپۆری زانستیی ده‌بێت، که‌ وشه‌یه‌ک ببێت به‌زاراوه‌ به‌رامبه‌ر به‌ چه‌مکێک، ئه‌م جیاکارییه‌ به‌بنه‌مایجیاکردنه‌وه‌ى زانستى زاراوه‌سازیی و فه‌رهه‌نگسازیی داده‌نرێت، دواتر جه‌خت له‌سه‌ر ئه‌وه‌ کراوه‌ته‌وه‌، که‌دووانه‌یی له‌زماندا ڕێگه‌ پێنه‌دراوه‌ له‌ ئاستى وشه‌و زاراوه‌شدا گونجاو نییه‌، مه‌به‌ست له‌دووانه‌یی به‌کارهێنانه‌وه‌ودووهێنده‌کردنی وشه‌ فه‌رهه‌نگییه‌کانى زمانه‌، که‌ ده‌بێته‌ جێگره‌وه‌ى مۆرفۆلۆژیی و به‌ مۆدێلێکى ترىفۆڕمداڕشتنى فه‌رهه‌نگیی داده‌نرێت، به‌ڵام ئه‌مه‌ کاتێک له‌زماندا ڕێگه‌پێدراوه‌، که‌ وشه‌که‌ بۆگه‌یاندنى واتایه‌کىنوێ به‌کاربهێنرێته‌وه‌، چونکه‌ به‌پێیی تیۆری سیمانتیکى پێکهێنان، هیچ وشه‌یه‌ک له‌زماندا هه‌ڵگری هه‌ماننیشانه‌ى واتایی وشه‌یه‌کى تر نییه‌، ئه‌گه‌ر به‌نیشانه‌یه‌کى بچوکیش بێت جیاوازن، ئه‌مه‌ش ڕێگه‌یه‌کى گونجاوىنه‌هێشتنى دووانه‌ییه‌ له‌زماندا.دووانه‌یی مۆرفۆلۆژیی کاتێک گونجاوه‌ له‌زماندا، که‌ فۆڕمه‌که‌ بۆ نیشانه‌یه‌کى جیاواز به‌کاربهێنرێته‌وه‌ وواتایه‌کى نوێ بگه‌یه‌نێت، به‌ڵام دووانه‌یی له‌زاراوه‌دا، که‌ مه‌به‌ستى سه‌ره‌کیی توێژینه‌وه‌که‌یه‌، ڕێگه‌ى پێنادرێتته‌نها له‌یه‌ک حاڵه‌تدا نه‌بێت، ئه‌ویش حاڵه‌تى پێشکه‌وتنى زانستییه‌، واته‌ کاتێک دووانه‌یی له‌ زاراوه‌ى زمانییداڕێگه‌ی پێده‌درێت، که‌ باگراوه‌ندی زانستیی هه‌بێت، هه‌روه‌ها له‌ زاراوه‌ داناندا ململانێ له‌نێوان تاکه‌کاندا دروستده‌بێت له‌سه‌ر دانانى زاراوه‌یه‌کى دروست و زانستیی، که‌ ئه‌م ململانێیه‌ دووانه‌یی دروست ده‌کات له‌زماندا،هه‌روه‌ها لایه‌نگریی بۆ به‌کارهێنانى زاراوه‌کان دروست ده‌بێت، بۆیه‌ تاکگه‌رایی له‌دانانى زاراوه‌دا ڕۆڵیکىگرنگیی هه‌یه‌، به‌مه‌رجێک زاراوه‌ى دروست و زانستیی دابنێت به‌رامبه‌ر به‌ بابه‌تێکى زمان و پشتگیریی له‌مهه‌وڵه‌ تاکه‌ که‌سیانه‌ بکرێت بۆ نه‌هێشتنى جووت زاراوه‌ له‌زماندا، چونکه‌ یه‌کخستنى زاراوه‌ پێویستى به‌ پاڵپشتییکۆمه‌ڵایه‌تییه‌، چونکه‌ ده‌بێت دوای ڕێچکه‌ زانستییه‌که‌ بکه‌وین، تێڕوانینى کۆمه‌ڵایه‌تیی له‌تێڕوانینی زانستییجیابکه‌ینه‌وه‌، به‌پێوه‌رێکى زانستیی بۆ ده‌ستکه‌وتنى ئه‌نجامى دروست و زانستیی.هه‌رله‌ ڕوانگه‌ى باسکردنى که‌موکورتیی فه‌رهه‌نگیی زمانه‌وه‌، باسى وه‌رگرتنى وشه‌و زاراوه‌ کراوه‌ بۆپڕکردنه‌وه‌ى ئه‌و که‌لێنه‌ فه‌رهه‌نگییه‌، به‌ڵام وه‌رگرتن ئه‌گه‌ر له‌زمانێکى بێگانه‌وه‌ بێت یان له‌ زارێکى تریزمانه‌که‌وه‌ بێت، به‌ هه‌ڕه‌مه‌کی و له‌خۆوه‌ نابێت، به‌ڵکو به‌ پێڕه‌وکردنى کۆمه‌ڵێک مه‌رجى زانستیی ده‌بێت،بۆئه‌وه‌ى دوو فۆڕمیی له‌زماندا دروست نه‌بێت، که‌ هه‌ ڵگریی هه‌مان نیشانه‌ى واتایی بن، چونکه‌ تیۆرى نیشانه‌واتاییه‌کان ڕێگه‌ به‌بونى دووفۆڕم بۆ یه‌ک واتا نادات، به‌مپێیه‌ ده‌بێت که‌لێنێک هه‌بێت له‌ زمانه‌که‌دا بۆئه‌وه‌ىڕێگه‌ به‌ وه‌رگرتنى وشه‌و زاراوه‌ بدات له‌زمانێکی تره‌وه‌، واته‌ فۆڕمێک له‌ زمانێکى تره‌وه‌ بۆ واتایه‌کوه‌رناگیرێت، که‌ زمانه‌که‌ خۆی فۆڕمى بۆ داڕشتبێت، که‌واته‌ زمان کاتێک ڕێگه‌ به‌هاتنه‌ناوه‌وه‌ى وشه‌ى بێگانه‌ ده‌دات، که‌ یان فۆڕمه‌که‌ى یان واتاکه‌ی گۆڕانى به‌سه‌ردا بێت، بۆئه‌وه‌ى ده‌روازه‌ى فه‌رهه‌نگیی زمانه‌که‌ به‌ڕویدابکرێته‌وه‌و که‌لێنیکى فه‌رهه‌نگیی زمان پڕبکاته‌وه‌و ببێت به‌لێکسێم و بچێته‌ ناو فه‌رهه‌نگه‌وه‌، به‌بێئه‌وه‌ىدووانه‌یی له‌زماندا دروست بکات.کلیلی ووشه‌کان: زاراوه‌ ،وشه‌ ، ململانێی زانستی ،

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 599.28 K

14. دیاریکردنی بونیادی واتا په‌یوه‌ست به‌ بونیاده‌ ته‌سه‌ورییه‌کان

شیلان ئه‌حمه‌د ئیسماعیل

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 301-318

پوخته‌

  میکا نیزمی پێویست بۆ روونکردنه‌ وه‌ی ئه‌و گریمانه‌و لێکدانه‌وانه‌ له‌ دوو به‌شی سه‌ره‌کییدا ...  Read More میکا نیزمی پێویست بۆ روونکردنه‌ وه‌ی ئه‌و گریمانه‌و لێکدانه‌وانه‌ له‌ دوو به‌شی سه‌ره‌کییدا ده‌خاته‌ روو: له‌ به‌ شی یه‌ که‌مدا /لێکۆله‌ر باس له‌ پێره‌وی چه‌مکی /ته‌سه‌ه‌وری ده‌که‌ات ،وه‌که‌و میکانیزمَیه‌ک به‌ۆ پَیکه‌ه‌وه‌  گو انه‌دنی فۆرمه‌ه‌         زمانییه‌ کان و فۆرمه‌ نازمانییه‌ کان به‌ تایبه‌تی ئه‌ زموون ، هه‌موو ئه‌و هه‌وڵانه‌ بۆ روونکردنه‌ه‌وه‌ی په‌یوه‌نه‌دی نێه‌وان زانیارییه‌ه‌     )لێکدانه‌ه‌وه‌ی  جیه‌اوازی  به‌ۆ  ده‌کرێه‌ت  ،له‌ه‌م  cognative( زمانی و نازمانییه‌ کان  ئه‌مرۆ له‌ چواچێوه‌ی زانستی زمانی درککردندا ) په‌ره‌ی سه‌ندوو وه‌کو تیۆرییه‌ کی زمه‌انی فراوانه‌ی   semantic    conceptual ( 1نێوانه‌ دا تیۆریی سیمانتیکی ته‌ سه‌ وری لێهاتووه‌ و تێدا باس له‌ په‌یوه‌ندی نێوان بونیادی سیمانتیکی و بونیادی ته‌ سه‌ وری ده‌کرێت  له‌ به‌شی دووه‌مدا / گرفت له‌ دیاریکرنی سنووری نێوان بونیه‌ادی  واته‌ایی  وشه‌ه‌  که‌ان  له‌ه‌  زمه‌انی  کوردیه‌دا  ده‌خرێته‌ه‌  روو ،که‌ه‌  ئه‌ه‌م  گرفتانه‌ وابه‌سته‌ی هه‌ مه‌ جۆری و جیاوازییه‌ له‌ بونیاده‌ ته‌ سه‌وریی و که‌ه‌لتووری  قسه‌ه‌که‌ری  که‌وردو  و به‌ه‌  پێه‌ی  ئه‌ه‌زموونی  تاکه‌ه‌  که‌س ده‌گۆرێت . بۆ پێشکردنی باشرین مۆدێلی دارشتنی واتا په‌یوه‌ست به‌ه‌ بونیه‌اده‌ سه‌یمانتیکی و ته‌    ه‌ سه‌ه‌ورییه‌ که‌ان  ،  لێکۆله‌ه‌ر  به‌شێوه‌یه‌کی زانستی به‌ باشترین مۆدێلی  دارشتنی واتای وشه‌کان خه‌ریک ده‌بێت

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 495.81 K

15. جیاوازى له‌نێوان نوێکردنه‌وه‌ و نوێگه‌رى له‌شیعری کوردیدا

دیار فایه‌ق مةجید

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 319-341

پوخته‌

  ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ که‌ناونیشانی (جیاوازى له‌نێوان نوێکردنه‌وه‌ و نوێگه‌رى له‌شیعری کوردیدا)یه‌، ...  Read More ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ که‌ناونیشانی (جیاوازى له‌نێوان نوێکردنه‌وه‌ و نوێگه‌رى له‌شیعری کوردیدا)یه‌، هه‌وڵده‌دات له‌ چوارچێوه‌ى چه‌مکه‌کانی شیعری نوێدا هه‌ریه‌ک له‌ زاراوه‌ى (نوێکردنه‌وه‌) و (نوێگه‌ری) له‌شیعری کوردیدا، به‌مه‌به‌ستى ده‌رخستنی تایبه‌تمه‌ندی و جیاوازی هه‌ردوو زاراوه‌که‌ له‌ره‌خنه‌ى ئه‌ده‌بی کوردی و  ڕه‌خنه‌ى ئه‌ده‌بی ڕۆژئاواییدا بخاته‌ به‌ر باس و لێکۆلێنه‌وه‌. له‌توێژینه‌وه‌که‌دا ڕێبازی شیکاریی ڕه‌خنه‌یی و هه‌ڵبژاردنی ده‌ق په‌یڕه‌وکراوه‌.  پلانی توێژینه‌وه‌که‌ له‌پێشه‌کی و ده‌روازه‌ و دوو ته‌وه‌ر و ئه‌نجام پێکهاتووه‌: له‌ده‌روازه‌دا باسی په‌یوه‌ندی نێوان ئه‌ده‌ب و واقیع کراوه‌، له‌گه‌لأ تیشک خستنه‌سه‌ر مێژووى نوێکردنه‌وه‌ى شیعر. ته‌وه‌رى یه‌که‌م, له‌ژێر ناونیشانی (نوێکردنه‌وه‌ له‌شیعری کوردیدا)یه‌ و ته‌رخانکراوه‌ بۆ تاوتوێکردنی چه‌مک و زاراوه‌ى نوێکردنه‌وه‌ له‌شیعرى کوردیدا، به‌پێی تایبه‌تمه‌ندی ئه‌و ده‌قه‌ شیعرییانه‌ى ده‌چنه‌خانه‌ى نوێکردنه‌وه‌وه‌. ته‌وه‌ری دووه‌م، له‌ژێر  ناونیشانی (نوێگه‌ری له‌ شیعری کوردیدا)یه‌و تێیدا تیشک خراوه‌ته‌ سه‌ر زاراوه‌ و چه‌مکی نوێگه‌ری و گرفته‌کانى له‌شیعری کوردیدا. له‌کۆتاییدا ئه‌و ئه‌نجامانه‌مان خستووه‌ته‌ڕوو، که‌ توێژینه‌وه‌که‌ به‌ده‌ستی هێناون

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 518.98 K

16. ڕه‌نگدانه‌وه‌ى هونه‌ره‌کانى په‌خشانى ئه‌ده‌بى له‌ گۆڤارى (ورێزا)دا

امید رحیم شمس الدین

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 342-364

پوخته‌

   ڕۆژنامه‌نووسیی کوردى له‌ سه‌ره‌تاوه‌ گۆڕه‌پانى یه‌که‌مى بڵاوکردنه‌وه‌ى تێکستى هونه‌ره‌کانى ...  Read More  ڕۆژنامه‌نووسیی کوردى له‌ سه‌ره‌تاوه‌ گۆڕه‌پانى یه‌که‌مى بڵاوکردنه‌وه‌ى تێکستى هونه‌ره‌کانى په‌خشانى کوردی بووه‌. گۆڤارى (ورێزا) وه‌کو به‌شێکى زنجیره‌ى نه‌بچڕاوى کاروانى ڕۆژنامه‌نووسیی کوردیی باشوورى کوردستان ده‌ستی باڵاى له‌ بڵاوکردنه‌وه‌ى ئه‌ده‌ب و هونه‌ره‌کانى په‌خشانى ئه‌ده‌بیدا بووه‌ له‌ شارى خانه‌قى، که‌ خاوه‌ن مێژوویه‌کى دێرینى پڕ له‌ ڕووداو و گه‌نجینه‌یه‌کى ده‌وڵه‌مه‌نده‌ له‌ بواره‌ جیاوازه‌کانى سیاسی و هونه‌رى و ڕۆشنبیرى و ئه‌ده‌بى و فۆلۆکلۆریدا. نه‌بوونى چاپخانه‌ و باری سیاسیی ناوچه‌که‌ هۆکارى بایه‌خدانه‌ به‌ ڕۆژنامه‌نووسی ، که‌ تاکه‌ ده‌رفه‌ته‌ بۆ بڵاوکردنه‌وه‌ى به‌رهه‌مه‌ هه‌مه‌ڕه‌نگه‌کانى بوارى ئه‌ده‌ب. ئه‌م لێکۆڵینه‌وه‌ هه‌نگاوێکه‌ بۆ تیشک خستنه‌سه‌ر هونه‌ره‌کانى په‌خشانى ئه‌ده‌بیى کوردى له‌ ناوچه‌ى خانه‌قی و ڕه‌نگدانه‌وه‌ى له‌سه‌ر لاپه‌ڕه‌کانى گۆڤارى (ورێزا)دا. له‌ ڕێگه‌یه‌وه‌ تیشک ده‌خرێته‌ سه‌ر ئاستى ئه‌ده‌بى و ڕۆشنبیرى و به‌رهه‌م و ئه‌دیب و نووسه‌رانى ناوچه‌که‌. په‌خشانیش به‌گشتى و هونه‌ره‌کانى په‌خشانى کوردى به‌ تایبه‌ت، به‌شێکى شاراوه‌ى ئه‌ده‌بى ناوچه‌ى گه‌رمیان و گه‌رمه‌سێره‌، به‌ هۆى ڕۆژنامه‌نووسیی کوردییه‌وه‌ به‌ شێوه‌یه‌کى فراوان بڵاوکراوه‌ته‌وه‌ و ده‌ست بۆ هونه‌ره‌ جۆراوجۆره‌کانى درێژکراوه‌، که‌ پێویسته‌ ئه‌و هونه‌رانه‌ بخرێنه‌ بوارى لێکۆڵینه‌وه‌ى ئه‌ده‌بییه‌وه‌ و به‌رهه‌مه‌کان لێکبدرێنه‌وه‌ و بخرێنه‌ به‌رچاو و ئاستیان له‌ ڕه‌وتى پێشکه‌وتنى ئه‌ده‌بى کوردیدا پیشانبدرێ.      بۆ به‌ده‌ستهێنانى ئامانجه‌کان، ڕێبازى په‌سه‌نى شیکاریمان په‌یڕه‌وکردووه‌، له‌ لایه‌که‌وه‌ بۆ ناساندن و ده‌رخستنى که‌ره‌سته‌کان، له‌ لایه‌کیتره‌وه‌ بۆ شیکردنه‌وه‌ و هه‌ڵسه‌نگاندنى بابه‌ته‌کان.      که‌ره‌سته‌ى سه‌ره‌کی و سنوورى ئه‌م لێکۆڵینه‌وه‌یه‌ سه‌رجه‌م ده‌قى په‌خشانى ئه‌ده‌بیی گۆڤارى (ورێزا)یه‌، که‌ له‌ شه‌ش ژماره‌دا بڵاوکراوه‌ته‌وه‌ و پۆلێنکردنى هونه‌ره‌کانى په‌خشانى ئه‌ده‌بى و ده‌ستنیشانکردن و ده‌رخستنى ئاستی ئه‌ده‌بییان.      لێکۆڵینه‌وه‌که‌ له‌ پێشه‌کى و دوو به‌ش پێکهاتووه‌. به‌شی یه‌که‌م دوو ته‌وه‌ره‌، ته‌وه‌رى یه‌که‌م بۆ ناساندنى گۆڤارى (ورێزا)یه‌. ته‌وه‌رى دووه‌م، لێکۆڵینه‌وه‌یه‌ له‌ چه‌مک و بنه‌ماکانى په‌خشان. به‌شى دووه‌م تایبه‌ته‌ به‌ هونه‌ره‌کانى په‌خشانى ئه‌ده‌بی له‌ گۆڤاره‌که‌دا. له‌ کۆتایشدا گرنگترین ئه‌نجامه‌کان و لیستى سه‌رچاوه‌کانمان خستۆته‌ڕوو.      گرفتى لێکۆڵینه‌وه‌که‌ له‌وه‌دایه‌ هیچ سه‌رچاوه‌یه‌ک له‌باره‌ى ئه‌ده‌ب و ڕۆژنامه‌نووسیی کوردیی ده‌ڤه‌رى خانه‌قی له‌ به‌رده‌ستدا نییه‌، چونکه‌ تا ئێستا لێکۆڵینه‌وه‌یه‌کى ئه‌وتۆ بۆ ئه‌م دوولایه‌نه‌ ته‌رخان نه‌کراوه‌ سه‌ره‌ڕاى که‌مى ئه‌و سه‌رچاوانه‌ى تایبه‌تن به‌ په‌خشانى کوردى. بۆیه‌ ئومێد ده‌که‌ین ئه‌م لێکۆڵینه‌وه‌ که‌لێنێک له‌ ئه‌ده‌ب و ڕۆژنامه‌نووسیی کوردی پڕبکاته‌وه‌

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 517.29 K

17. سیمانتیکی زمان لای مناڵ

تارا عبدالله‌ سعید؛ ئاریا یاسین عبدالله‌

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 365-382

پوخته‌

  زمان به‌ تایبه‌تى زمانى مناڵ, بوه‌ به‌ خولیاى ده‌رونناسه‌کانى سه‌رده‌م, ئه‌مه‌ش تا راده‌یه‌ک ...  Read More زمان به‌ تایبه‌تى زمانى مناڵ, بوه‌ به‌ خولیاى ده‌رونناسه‌کانى سه‌رده‌م, ئه‌مه‌ش تا راده‌یه‌ک جێگه‌ى سه‌رسوڕمانه‌, له‌ به‌ر ئه‌وه‌ى هه‌موو که‌س ئاگادارى ئه‌و ئاڵۆزییه‌ زۆره‌یه‌ که‌ له‌ به‌کارهێنان و گه‌شه‌ى زمانى مناڵدا هه‌یه‌. ئه‌م لیّکۆڵینه‌وه‌یه‌ له‌ دوو به‌شدا خراوه‌ته‌ڕو, له‌ به‌شى یه‌که‌مدا: باس له‌و قۆناغانه‌ ئه‌کات که‌ مناڵ له‌ ڕێگه‌یانه‌وه‌ فێرى زمان ئه‌بێت, واته‌ له‌ ده‌وروبه‌رییه‌وه‌  وه‌ریده‌گرێت, دیاره‌ مه‌به‌ست زمانى دایکه‌. هه‌روه‌ها باس له‌و هۆکارانه‌ ده‌کرێن که‌ کاریگه‌رییان له‌ سه‌ر گه‌شه‌ى زمانى مناڵ هه‌یه‌. هه‌رچى به‌شى دوه‌مه‌, هه‌وڵدراوه‌ له‌ چه‌ند خاڵێکدا چۆنێتى په‌یوه‌ستکردنى زمان, یان دانه‌ فه‌رهه‌نگییه‌کان به‌ واتاوه‌,  له‌ رێگه‌ى بواره‌ واتاییه‌کانى تایبه‌ت به‌ خۆیه‌وه‌, بخرێته‌ ڕو.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 585.3 K

18. رۆڵى شیعرى سیاسى له‌ جوڵانه‌وه‌ى نه‌ته‌وه‌یى کورددا (1918 -1925 )

سامان عزالدین سعدون

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 383-404

پوخته‌

  ته‌وه‌رى دووه‌مدا ,باسمان له‌پێگه‌ى شیعرى سیاسى له‌ناو ئه‌ده‌بى به‌ره‌نگاری کردووه‌ , له‌ سێیه‌م ...  Read More ته‌وه‌رى دووه‌مدا ,باسمان له‌پێگه‌ى شیعرى سیاسى له‌ناو ئه‌ده‌بى به‌ره‌نگاری کردووه‌ , له‌ سێیه‌م ته‌وه‌ریشدا قۆناغه‌کانى شیعرى سیاسى کوردیمان ده‌ستنیشان کردووه‌ ,له‌ دوا ته‌وه‌ریشدا هه‌وڵمانداوه‌ گرنگى و رۆڵى شیعرى سیاسى کوردى له‌ گه‌شه‌کردنى بیرى نه‌ته‌وه‌یى کورددا روونبکه‌ینه‌وه‌ . به‌شى دووه‌م که‌ به‌ ناونیشانى( شیعرى سیاسى و بیرى نه‌ته‌وه‌یى ) یه‌ , له‌ دوو ته‌وه‌ر پیک هاتووه‌   :  له‌ یه‌که‌م ته‌وه‌ردا باسمان له‌ شیعرى سیاسى کوردى پێش دامه‌زراندنى حکومه‌تى شێخ مه‌حمود کردووه‌ روومان له‌و شیعرانه‌ کردووه‌ که‌ میژووى نووسینیان ده‌گه‌رێته‌وه‌ بۆ پیش حکومرانى شێخ محمود کاریگه‌ری ئه‌م جۆره‌ شیعرانه‌مان   له‌ سه‌ر بیرى ناسیۆنالیزمى کوردى روونکردۆته‌وه‌ .له‌ ته‌وه‌رى دووه‌میشدا له‌ دیدى شاعیرانى قۆناغه‌که‌وه‌ هه‌ولمَانداوه‌ رێچکه‌ى شیعرى سیاسى کوردى له‌ سه‌رده‌مى فه‌رمانره‌وایى مه‌لیک مه‌حموددا له‌ سه‌ر جولانه‌وه‌ى سیاسى نه‌ته‌وه‌ى کورد به‌گشتى و حکومه‌تى شێخ محمود به‌ تایبه‌تى روونبکه‌ینه‌وه‌ . له‌ کۆتایشدا به‌ چرى ئه‌نجامى لیکۆڵینه‌وه‌که‌ خراوه‌ته‌ رو

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 647.26 K

19. له‌ڕێزمانیکه‌وتنى هه‌ندێک له‌ مۆرفیمه‌ ناسه‌ربه‌خۆ سینتاکسییه‌کانى زمانى کوردى -کوردیى ناوه‌ڕاست

عمر احمد عزیز؛ هێمن صلاح الدین رمچان

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 405-422

پوخته‌

   ناونیشانى توێژینه‌وه‌که‌ (له‌ڕێزمانیکه‌وتنى هه‌ندێک له‌ مۆرفیمه‌ ناسه‌ربه‌خۆ سینتاکسییه‌کانى ...  Read More  ناونیشانى توێژینه‌وه‌که‌ (له‌ڕێزمانیکه‌وتنى هه‌ندێک له‌ مۆرفیمه‌ ناسه‌ربه‌خۆ سینتاکسییه‌کانى زمانى کوردى)یه‌،توێژینه‌وه‌که‌ له‌ دو به‌ش پێکدێت،به‌شى یه‌که‌م هه‌ندێک بنه‌ماى تیورییه‌ و به‌شى دووه‌م باس له‌و مۆرفیمانه‌ کراوه‌ که‌ له‌ڕێزمانی ده‌که‌ون. ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ ده‌یه‌وێت وه‌ڵامى ئه‌و پرسیاره‌ بداته‌وه‌، که‌ ده‌ڵێت: ئایا مۆرفیمه‌ سینتاکسییه‌کان دێنه‌ ئاستى مۆرفۆلۆژییه‌وه‌ و ده‌بنه‌ مۆرفیمى مۆرفۆلۆژى؟ یان هیچ په‌یوه‌ندییه‌ک له‌ نێوان مۆرفیمى مۆفۆلۆژى و سینتاکسیدا نییه‌، ئامانجى توێژینه‌وه‌که‌ ده‌ستنیشانکردنى ئه‌و مۆرفیمه‌ سینتاکسییانه‌یه‌، که‌ ده‌بنه‌ مۆرفیمى مۆرفۆلۆژى و به‌شدارده‌بن له‌ هه‌ڵگواستنى وشه‌ى نوێ و ده‌وڵه‌مه‌ندکردنى فه‌رهه‌نگى زمانى کوردى. گرنگى توێژینه‌وه‌که‌ له‌وه‌دا خۆى ده‌بینێته‌وه‌، له‌ زمانى کوردیدا بۆچوونى باو ئه‌وه‌یه‌، مۆرفیمه‌ مۆرفۆلۆژییه‌کان سه‌ربه‌خۆن و له‌ ئاستى مۆرفۆلۆژیدا به‌به‌رهه‌من و هۆکارى دروستکردنى وشه‌ى نوێن، به‌ڵام ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ پێى وایه‌، به‌به‌رهه‌مى مۆرفۆلۆژى و وشه‌دروستکردن، سه‌ره‌تا له‌ سینتاکسدا بووه‌، به‌ڵام به‌ هۆى زۆر به‌کارهێنانی ئه‌و دروسته‌ سینتاکسییانه‌ى، که‌ مۆرفیمه‌ سینتاکسییه‌کانى تێدا بووه‌، ئه‌م مۆرفیمانه‌ بون به‌ مۆرفیمى مۆرفۆلۆژى. له‌ توێژینه‌وه‌که‌دا ڕێبازى په‌سنیى شیکاریى په‌یره‌وکراوه‌، که‌ره‌سته‌ و سنورى توێژینه‌وه‌که‌ زمانى کوردى، دیالێکتى   به‌شه‌دیالێکتى سلێمانى- به‌ستانداردبووه‌. –کرمانجى ناوه‌ڕاست

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 536.38 K

20. Gender Differences in Depression Levels at Refugee Camps in Duhok City, Kurdistan Region of Iraq

Nazdar Qudrat Abas

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 423-433

پوخته‌

   The difficult conditions and threats that refugees face are making a great possibility for destroying their health physically and mentally. Refugees are at risk for psychiatric ...  Read More  The difficult conditions and threats that refugees face are making a great possibility for destroying their health physically and mentally. Refugees are at risk for psychiatric morbidity, yet little is known about their serious mental health disorders such as depression. National and international studies about Iraqi refugees still not enough to understand their serious problems in everyday life in the refugee camps and the future consequences of their physical and psychological conditions. Studying the depression levels among refugees of ISIS war and comparing the severity of depression between adult males and females was to be the aim of the study. Method: A comparative study design, with a purposive sampling of total (68) adult participants, (31 males and 37 females) in the refugee camps in Duhok city, Kurdistan Region of Iraq from September, 2016 to October, 2017 and a depression questionnaire for data collection process have been used. Results: little differences between males and females levels and the severity of depression were revealed. The mild level was higher in females (57.14) percent compared with males (42.85) percent, but males have reported higher results in moderate level (53.57) percent compared to females (46.42) percent. The big difference in the sever level of depression was (80.0) percent for females compared with only (20.0) percent for males. Recommendations: psychological first aid and interventions are required for the refugees especially for the members whom lost family member(s), property, job and body parts during the war.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 564.75 K

21. Effectiveness of cognitive behavioral therapy on quality of life of patients with chronic low back pain

Maryam Didehdar Ardebil؛ Atefeh Mohammad Nejad

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 434-445

پوخته‌

  Current evidence-based guidelines for treatments of chronic low back pain (CLBP) suggested including psychological aspects of back pain as well as physical treatments. Therefore, the ...  Read More Current evidence-based guidelines for treatments of chronic low back pain (CLBP) suggested including psychological aspects of back pain as well as physical treatments. Therefore, the current study targeted to examine the efficacy of cognitive behavioral therapy on quality of life of Iranian female patients with non-specific chronic low back pain (NSCLBP). During this pre-post experimental study fifty seven patients suffering from NSCLBP were randomly assigned either in CBT (N=28) or usual medical care groups (N=29), respectively. The subjects drown from physiotherapy centers of Ardebil and assessed in three time frames; pre, post and one month after the intervention through standard questionnaire (SF12). Data obtained from the final samples (N=48) analyzed by analysis of covariance, clinical significance and effect size.The results of ANCOVA revealed that subjects in the CBT group indicated significant improvements in physical and mental components of quality of life in comparison with the usual care group. Effect sizes were .73 and .69 for mental and physical components of quality of life respectively. Clinical significance also showed that out of 24 patients in CBT group 14 patients recovered in time 1 and 15 patients in time 2 of evaluation respectively.CBT as an alternative therapy, including cognitive restructuring, relaxation and daily home works was beneficial in enhancement of physical and mental components of quality of life of female Iranian patients with NSCLBP. 

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 379.06 K

22. Relationship of body image and emotion regulation strategies among female students

Kourosh Mohammadi Hasel؛ Maryam Ardebil

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 446-453

پوخته‌

  Physic and appearance is very important in teenage period on the other hand they are not skilled enough in case of adaptive strategies. The aim of this study was to investigate the ...  Read More Physic and appearance is very important in teenage period on the other hand they are not skilled enough in case of adaptive strategies. The aim of this study was to investigate the relationship between worries and cognitive emotional strategies with body image. In this correlational study, 210 students from all of high school students was selected as sample and completed standard body image questionnaire, cognitive emotional regulation strategies and worries questionnaire. The collected data were analyzed using software, mean, standard deviation, Pearson correlation and regression. The findings indicated that there was a positive and direct correlation between physical anxiety and physical activity, while between positive emotional cognitive strategies and body image, there was a significant negative correlation. The results of regression analysis also indicated that strategies for cognitive emotional regulation and worry play a role in predicting the physical image. These findings highlight the importance of paying attention to the psychological state of adolescents at this stage of life, indicating that excessive lack of skill and concern can cause irreparable mental harm in these adolescents and have a negative effect on their progress.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 341.64 K

23. The effect of sound therapy on reading skills of students with reading difficulties

Zahra Torabi؛ Mahnaz Estaki؛ Roya Entezar؛ Nastaran Sharifi

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 454-464

پوخته‌

  The lack of success in acquiring reading skills in early school years can deeply prevent students from achievement in most other educational subjects. Research shows that most of children ...  Read More The lack of success in acquiring reading skills in early school years can deeply prevent students from achievement in most other educational subjects. Research shows that most of children with reading and learning complications suffer from problems in auditory processing. It may therefore be suitable for those who have reading difficulties be treated with sound therapy. This study aimed to assess the effect of sound therapy on reading skills of students with reading difficulties. This study was a quasi-experimental design with pre-posttest and control group. The sample group was 20 students who were studying in elementary school (third grade). They were selected by available sampling method and assigned randomly to two experimental and control groups. Data were collected by Reading & Dyslexia Test (Karami nori & Moradi 1378). After pre-test the experimental group for 20 sessions was trained by sound therapy while the control group received no intervention. Then, all the subjects were tested by post-test. The statistical models were the Analyze of Covariance (ANCOVA). In the post-test, mean of reading skills in experimental group decreased significantly. This difference also was significant for all subscales of reading skills except Rhyme and Reading non-words (p=0.07, 0.96). The findings show that sound therapy has significant effect on reading skills and in students with reading difficulties.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 397.76 K

24. The effect of mindfulness-based stress reduction on the test anxiety of Students at the University of Garmian

Pegah Ali-Mardan Seidi؛ Abubakr Yusif Ahmad

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 465-474

پوخته‌

  This study aimed to investigate the effect of mindfulness-based stress reduction on reducing of test anxiety in students. The research method was Quasi experimental with pretest-posttest ...  Read More This study aimed to investigate the effect of mindfulness-based stress reduction on reducing of test anxiety in students. The research method was Quasi experimental with pretest-posttest and control groups. The statistical population consisted of all students at the University of Garmian in the 2017-2018 academic years. Sample was selected among them by using the result of Spielberger's Test Anxiety, 30 students who had high scores on test anxiety (one standard deviation above the mean group), were selected and randomly assigned in two experimental and control group. Experimental groups, received 8 sessions of mindfulness-based stress reduction program. For collecting data Spielberger's Test Anxiety was used. The data were analyzed by ANCOVA statistical method. The results showed that there are significant differences between the experimental and control groups. Mindfulness-based stress reduction was influential in reducing test anxiety in students. There was also significant difference between the two groups considering the gender, that in girls, mindfulness-based stress reduction program in comparison with the boys was more effective in reducing test anxiety of students. Therefore, the research hypothesis was approved. So we can conclude that training of mindfulness-based stress reduction is effective in reducing test anxiety especially in girls.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 370.72 K

25. Measuring Aggression Among University Students: A Comparative Study Between Garmian University and Soran University Students

Halmat Fieeq D Mahmood؛ Karwan Kakabra kakamad

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 475-481

پوخته‌

  Aggression is regarded as an obvious attempt to harm an individual intentionally. It could negatively impact the individual’s personal, social, and educational life. Likewise, ...  Read More Aggression is regarded as an obvious attempt to harm an individual intentionally. It could negatively impact the individual’s personal, social, and educational life. Likewise, Aggression is one of the very common issues that face students at different stages of their studies. The current study uses  quantitative descriptive method. In addition, the purpose of this study is to measure students’ aggression in University of Garmian and University of Soran in Iraqi Kurdistan Region. The study seeks to make compression at the levels of aggression between the two universities. In order to obtain the data, researchers used survey questioner relying on “The Aggression Scale: A Self-Report measure of Aggressive Behavior” to 400 students at Soran University and Garmian University. The study indicates that students in both Universities are not aggressive according to the used scale. Moreover, a slight difference was found at the level of aggression between males and females in both Universities.

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 431.48 K

26. تأثیر الآزمة المالیة فی اقلیم کوردستان العراق على نسبة الولادات فی کرمیان

شوان فرج سعید؛ سامان محمد محمد أمین؛ جیا محمد حسن

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 482-496

پوخته‌

   هدفت هذه الدراسة الى محاولة الکشف عن تأثیر الآزمة المالیة الآخیرة فی اقلیم کوردستان العراق على نسبة ...  Read More  هدفت هذه الدراسة الى محاولة الکشف عن تأثیر الآزمة المالیة الآخیرة فی اقلیم کوردستان العراق على نسبة ونوع ) وبعد تحلیل البیانات ظهرت أن نسبة 2016 الى 2011وکیفیة الولادة فی مستشفى (شیرةی نقیب) للولادة ما بین الآعوام ( ) وأما 2016-2014( )B) أکبر بکثیر من مجموعة(2013-2011( )Aالولادة بشکل عام (ذکور واناث)معاَ  فی مجموعة ( ) ومن کلا الجنسین فروقات واضحة من مجموعة Aبالنسبة لنوعیة حیث ظهرت بأن الولادة بالعملیات الجراحیة فی مجموعة ( ) وهذا یدل على أن العائلة تلجأ الى العملیة B) أقل من مجموعة (A)، بینما حالات الولادة الطبیعیة فی مجموعة (B( ) بسبب تحسن دخل العائلة فی تلک الآعوام.Aالجراحیة فی مجموعة ( ) من بین عوائل الموظفین تفوق بکثیر على عوائل غیر الموظفین Aوبالنسبة لوظیفة الآباء تبینت أن نسبة الولادة فی مجموعة (  .)B(صاحب الآعمال الحرة)، بینما أظهرت النتائج ذو دلالة عکسیة فی مجموعة ( ومن جانب أخر، فحالات الولادة (السلیمة والمعوقة) فی کلا المجموعتین لم تظهر أی اختلاف ذات دلالة معنویة بین کلتا المجموعتین

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 605.11 K

27. قیاس السمات الشخصیة لعینة من موظفی الدولة (دراسة میدانیة ضمن حدود مدینة کلار فی اقلیم کردستان)

کریم مدحت الزنگنه‌

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 497-518

پوخته‌

  هدفت الدراسة الحالیة إلى دراسة الشخصیة الکردیة من خلال قیاس السمات الشخصیة لعینة من الموظفین الأکراد ...  Read More هدفت الدراسة الحالیة إلى دراسة الشخصیة الکردیة من خلال قیاس السمات الشخصیة لعینة من الموظفین الأکراد الذین یعیشون   ) لقیاس السمات الشخصیة للموظفین 2006 فی مدینة کلار  .وتحقیقا لهدف البحث استعان الباحث بمقیاس (عبد الکافی, الأکراد .بعد التأکد من صدق  وثبات المقیاس فی مجتمع البحث  وبعد معالجة البیانات والمعلومات التی تم الحصول علیها بالطرق الإحصائیة توصل الباحث إلى النتائج الاتیة :   الموظفین الکلاریین لدیهم قدرة جیدة على الإدارة حیث جاءت هذه السمة فی المرتبة الأولى .   الموظفون الکلاریون یتسمون بالصبر حیث جاءت هذه السمة بالمرتبة الثانیة.  . التخطیط للمستقبل من السمات الشائعةلدى الموظفین الکلاریین  .   ألتفائل من السمات الشائعة لدى الموظفین الکلاریین   الشجاعة من السمات الواضحة للشخصیة للموظفین الکلاریین.  .  القلق من السمات السلبیة التی یعانی منها الموظفون الکلاریین

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 600.75 K

28. فاعلیة توظیف الانترنت و کتابة التقاریر القصیرة فی اکتساب المفاهیم التاریخیة لدى طلبة المرحلة الثالثة قسم العلوم الاجتماعیة فی مادة التاریخ الحدیث للکور

کریم عزیز؛ شوبو عبدالله طاهر

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 519-539

پوخته‌

   یهدف البحث الى معرفة فاعلیة توظیف الانترنت وکتابة التقاریر القصیرة فی اکتساب المفاهیم التاریخیة ...  Read More  یهدف البحث الى معرفة فاعلیة توظیف الانترنت وکتابة التقاریر القصیرة فی اکتساب المفاهیم التاریخیة لدى طلبة المرحلة الثالثة قسم العلوم الاجتماعیة / کلیة التربیة الاساسیة/ فی مادة التاریخ الحدیث للکورد .           اعتمد الباحث فی ، أشتمل مجتمع هذا البحث على طلبة کلیة التربیة الاساسیة قسم العلوم الاجتماعیة( الدراسة `الصباحیة) اختیار عینة البحث على الطریقة العشوائیة القصدیة البسیطة لتحدید مجموعات البحث الثلاث وقد بلغ عدد افراد مجموعات ) طالبا/طالبة فی کل مجموعة، واعتمد الباحث على تصمیم الضبط الجزئی إذ 15)طالبا/طالبة بواقع (45البحث الثلاث ( وجده ملائماً لظروف البحث الحالی وأهدافه و، قد قام الباحث بإعداد اختبار لاکتساب المفاهیم التاریخیة المکونة من  - للتحلیل الاحصائی ، وقد توصل البحث إلى النتائج الآتیة: spss )فقرة اختباریة ، استعمل الباحث برنامج 45( - فاعلیة توظیف الانترنت و کتابة التقاریر القصیرة فی اکتساب المفاهیم التاریخیة مقارنةً بالطریقة التقلیدیة 1 (الاعتیادیة) . - کتابة التقاریر القصیرة فی المرحلة الجامعیة تحتاج الى الوقت والجهد من قبل المدرس فی تنظیم وتوجیه طلبته ، إلا ان لها 2 فاعلیة واضحة فی اکتساب المفاهیم لدى الطلبة . - بینت النتائج تفوق مجموعة کتابة التقاریر القصیرة على مجموعتی الضابطة و توظیف الانترنت فی اکتساب المفاهیم 3 التاریخیة

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 751.97 K

29. فاعلیة تصمیم تعلیمی-تعلمی حسب نموذج دیک وکاری فی التحصیل وتنمیة الاستطلاع العلمی- التکنولوجی لدى طلبة قسم الکهرباء فی جامعة السلیمانیة التقنیة

کوردستان حمید محمد؛ وعد نجاة محمد صبری

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 540-561

پوخته‌

  هدفت الدراسة الحالیة إلى معرفة" فاعلیة تصمیم تعلیمی-تعلمی حسب نموذج دیک وکاری فی التحصیل وتنمیة الاستطلاع ...  Read More هدفت الدراسة الحالیة إلى معرفة" فاعلیة تصمیم تعلیمی-تعلمی حسب نموذج دیک وکاری فی التحصیل وتنمیة الاستطلاع العلمی- التکنولوجی لدى طلبة قسم الکهرباء فی جامعة السلیمانیة التقنیة". وللتحقق من أهدف وفرضیات البحث، أختیر ) طالب 37) کعینه البحث والتی تکونت من (2017/2016 قصدیاً طلبة قسم الکهرباء فی المعهد التقنی کلار للعام الدراسی( وطالبة، وتم توزیعهم عشوئیاً إلى مجموعتین أحداهما تجریبیة والتی درست باستصدام التصمیم التعلیمی- التعلمی على وفق نموذج دیک وکاری وآخرى ضابطة التی درست بالطریقة الاعتیادیة. وبعد تکافؤ المجموعتین فی مجموعة من المتییرات المؤررة ) اسبوعاً دراسیاً، رم جرى تطبیق البعدی لادوات الدراسة والذی اعدهم 15على سلامة التصمیم التجریبی، وتطبیق البحث لمدة ( الباحثان لهذا الیرض بعد التاکد من صدقهما ورباتهما. وأظهرت النتائج: وجود فرق ذی دلالة إحصائیة عند مستوى الدلالة  ) بین متوسط درجات طلبة المجموعة التجریبیة ومتوسط درجات طلبة المجموعة الضابطة فی التطبیق α  =0.05الإحصائیة( البعدی لکل من الاختبار التحصیلی، ومقیاس الاستطلاع العلمی- التکنولوجی، ولصالح المجموعة التجریبیة، وعدم وجود فرق ) بین متوسط استجابات طلبة المجموعة التجریبیة فی التطبیقین α =0.05 ذی دلالة إحصائیة عند مستوى الدلالة الإحصائیة( القبلی والبعدی على المقیاس الاستطلاع العلمی- التکنولوجی. وقد خلصت الدراسة إلى مجموعة من التوصیات ذات الصلة

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 1.08 MB

30. اثر انموذج الجیجسوGigsaw فی اکتساب المفاهیم البلاغیة عند طلاب الصف الرابع الاعدادی

تماضر حمید مهدی الفایاض؛ إیاد سبهان یوسف المحمداوی

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 566-587

پوخته‌

  یدف البحث الى معرفة أثر طریقة الجیجسو فی اکتساب المفاایی  البلاغیة عند طلاب الصف الرابع الاعدادی  ...  Read More یدف البحث الى معرفة أثر طریقة الجیجسو فی اکتساب المفاایی  البلاغیة عند طلاب الصف الرابع الاعدادی  وقد أظهرت نتائج البحث ارتفااع اکتساب المفاایی  البلاغیة عند طلاب الصف الرابع الاعدادی  Gigsaw ومن توصیات البحث ضرورة عنایة مدرسی اللغة العربیة بمادة البلاغة باستعمال طریقة الجیجسو ، فی تدریسه  لما لها من  دور فی تحقیق الایداف التربویة وتفاعیلها بما یخدم العملیة التعلیمیة

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 703.22 K

31. فی العملیة التعلیمیة فی جامعة کرمیان العقبات والتحدیات G Suite for Education مدى توظیف تطبیقات جوجل التعلیمیة

Mariwan Mohamed salih

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 588-610

پوخته‌

        هدفت هذه الدراسة إلى معرفة أراء أعضاء هیئة التدریس فی جامعة کرمیان الذین یمارسون مهنة التدریس ...  Read More       هدفت هذه الدراسة إلى معرفة أراء أعضاء هیئة التدریس فی جامعة کرمیان الذین یمارسون مهنة التدریس فی الأقسام العلمیة فی الجامعة، ومعرفة الفرص التی تساهم فی توظیف تطبیقات جوجل التعلیمیة G Suite for Education والعقبات والتحدیات التی قد تعترض توظیف هذه التطبیقات فی العملیة التعلیمیة. ومن أجل ذلک استخدم الباحث أداة المقابل (المقابلة ذات الأسئلة المفتوحة) أداةً للبحث وبشکل ألکترونی وذلک لملائمتها لهذا النوع من البحوث، وقد قابل الباحث (52) عضواً من أعضاء هیئة التدریس، موزعین على جمیع کلیات جامعة کرمیان فی کلار وخانقین وکفری فی إدارة کرمیان (16 أعضاء) من الإناث و (36 عضواً) من الذکور. وأشارت النتائج إلى أن معظم تطبیقات جوجل التعلیمیة G Suite for Education کانت استخدامها فی العملیة التعلیمیة بدرجة کبیرة، وکبیرة جدا، مثل البرید الألکترونی E-Mail و Google Drive و  Google site Google Scholar فی حین أن بعض تطبیقات أخرى کانت استخدامها فی العملیة التعلیمیة بدرجة متوسطة وقلیلة من قبل أعضاء هیئة التدریس مثل Google Groupe و +Google و Google Docs و Google Slides و Google Spreadsheet و Google Groups و Google Calendar، وبعض تطبیقات اخرى کانت استخدامها بدرجة قلیلة جداً أو عدم استخدامها أطلاقاً من قبل بعض من أعضاء هیئة التدریس مثل Google form و Google Keep و Google Classroom و Cloud Search. وفیما یتعلق بإمکانیة توظیف تطبیقات جوجل التعلیمیة G Suite for Education فی جامعة کرمیان، أفادة أعضاء هیئة التدریس، بأنه یمکن ذلک، ولکن لیس قبل عقد دورات لأعضاء هئیة التدریس فی الجامعة. أما فیما یتعلق بالتحدیات والعقبات التی تعترض توظیف تطبیقات جوجل التعلیمیة G Suite for Education، فتمثلت بالمعوقات الفنیة والتقنیة والإداریة، عدم توفیر البنیة التحتیة لإنترنت عالیة السرعة، وضعف خطوط الاتصال بالإنترنت داخل الجامعة، وضعف أعضاء هیئة التدریس فی امتلاک المهارات اللازمة لمثل هذا النوع من أنماط التعلم الألکترونی، وکذلک ضعف أعضاء هیئة التدریس فی التعامل مع المستحدثات التکنولوجیة، وأن ثقافة التعلیم الألکترونی فی جامعة کرمیان دون مستوى المطلوب. وأوصى البحث بتکثیف الدروات التدریبیة لأعضاء هیئة التدریس، وتعمیمها، وإعداد البیئة التعلیمیة المناسبة لجامعة بما یتناسب وأنماط التعلم الألکترونی واستخدام مستحدثات التکنولوجیة فی العملیة التعلیمیة، ونشر الثقافة الألکترونیة بین أعضاء هیئة التدریس لتحقیق قدر کبیر من الإقبال، والتفاعل، والارتقاء بهذا النمط من التعلیم.       

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 826.77 K

32. دور التواصل الاجتماعی فی تعزیز قیم المواطنة

علاء حسین جاسم؛ إسراء عبد القادر عبد الوهاب

خول 5، ژماره‌ 3 ، هاوین 2018، لاپه‌ڕه‌ 611-620

پوخته‌

  فتحت تکنولوجیا الاتصال والإعلام الحدیثة افاقاً جدیدة واحدثت تغییرات عمیقة فی مختلف جوانب الحیاة الاجتماعیة ...  Read More فتحت تکنولوجیا الاتصال والإعلام الحدیثة افاقاً جدیدة واحدثت تغییرات عمیقة فی مختلف جوانب الحیاة الاجتماعیة ، مثلما اثرت بشکل کبیر على انماط الاتصال الأنسانی. ومن یتأمل التطورات التی طالت العلاقات الاجتماعیة بفعل الاعلام الجدید وبخاصة مواقع التواصل الاجتماعی ، لا بد له ان یلاحظ التغیر الکبیر فی منظومة العلاقات الاجتماعیة التی تأثرت بشکل أو بآخر بالتطورات المتسارعة التی تحصل فی ظل بروز ما یسمى بالمجتمع الافتراضی. وقد جسدت مواقع التواصل الاجتماعی الاتصال الوسیطی الذی اصبح یشکل نقطة تحول مهمة فی مجال الاتصال الاجتماعی. ان هذا التغیر فی طبیعة التواصل اصبح یهدد العلاقات الاجتماعیة ، وهذا ما تسعى هذه الدراسة لطرحه ومناقشته عبر دراسة میدانیة على عینة من شباب العاصمة العراقیة بغداد لکون الشباب هم الشریحة الاکثر تعاملاً مع مواقع التواصل الاجتماعی ولان بغداد تضم خلیطاً سکانیاً یمثل مختلف مکونات الشعب العراقی. ان الاسباب الموضوعیة لاختیار هذه الدراسة تکمن فی أهمیة موضوعها الحیوی والحدیث اضافة إلى قلة الدراسات التی تتناول تأثیر الاعلام الجدید وبخاصة مواقع التواصل الاجتماعی وتأثیرها فی المجتمع العراقی. وتسعى الدراسة إلى محاولة اعطاء تفسیر علمی لاستخدام مواقع التواصل وتأثیرها فی منظومة العلاقات الاجتماعیة الامر الذی یفضی إلى اثارة آفاق جدیدة ویبرز اسئلة ومشکلات جدیدة. کما انه من بین اهداف الدراسة تسلیط الاضواء على کیفیة الاستخدام الافضل لمعطیات تکنولوجیا الاتصال والحد من الافرازات السلبیة لها على صعید العلاقات الاجتماعیة. ویمکن لهذه الدراسة ان تدرج ضمن الحقل المعرفی الجدید نسبیاً الذی یعرف بالمعلوماتیة الاجتماعیة (Social informatics) الذی یهتم بدراسة تأثیر استخدام تکنولوجیا المعلومات والاتصالات على النسق الاجتماعی ، او التغیرات الناجمة عن تطبیق واستعمال تکنولوجیا الاتصال والمعلومات. تتألف الدراسة من مقدمة و الأطار المنهجی والآطار النظری للبحث والأطار التطبیقی وفیه عرض وتحلیل وتفسیر لاجابات المبحوثین على أسئلة استمارة الاستبانة مع تحدید النتائج وطرح بعض التوصیات.  

---

• بینینی توێژینه‌وه‌
• PDFفایلی 544.83 K