جۆری توێژینه‌وه : Original Article
نوسه‌ر
به‌شی كوردی// کۆلێژی زمان// زانكۆی سەڵاحەدین
پوخته
ناو له زمانی كوردیدا، وه‌ك هه‌موو زمانه‌كانی دیكه به‌شێكی گرنگ له به‌شه‌كانی ئاخاوتن پێكده‌هێنێت، ده‌كرێ به‌چه‌ند شێوه و له‌چه‌ند ڕویێكه‌وه ناو به‌سه‌ر چه‌ند جۆرێك دابه‌شبكرێت، وه‌ك: ناو له‌ڕووی ناوه‌ڕۆكه‌وه، له‌ڕووی هه‌بوونه‌وه، له‌ڕووی ڕۆنانه‌وه، له‌ڕووی ڕه‌گه‌زه‌وه، ...هتد. ئه‌وه‌ی ئێمه له‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌دا كاری له‌سه‌ر ده‌كه‌ین (ناوی ئامێر)ه، كه ناوێكی به‌رجه‌سته‌یه و له‌و كه‌ره‌سته و ئامێرانه ده‌نرێت كه مرۆڤ له‌كاروباری ڕۆژانه‌ی خۆیان به‌كاریان ده‌هێنن، هه‌ندێك له توێژه‌ران ناوی كه‌ره‌سته(اداة) یان له ناوی ئامێر(الة)یان جیاكردوه‌ته‌وه، به‌وه‌ی ناوی كه‌ره‌سته به‌و شتانه ده‌گوترێت كه به‌شێك له ئامێرێك پێكده‌هێنن و ناوی ئامێریش به‌و شتانه ده‌گوترێت كه له كۆمه‌ڵه كه‌ره‌سته‌یه‌ك پێكدێت و له‌بوارێكی تایبه‌تدا له‌لایه‌ن مرۆڤه‌وه به‌كارده‌هێندرێت، بۆ نموونه: (مۆبایل) ناوی ئامێرێكه بۆ په‌یوه‌ندیكردن به‌كارده‌هێندرێت كه له چه‌ندین كه‌ره‌سته‌ی جیاواز پێكهاتووه، وه‌ك: شاشه، سه‌ماعه، پاتری، ...هتد.
ئێمه له‌م لێكۆڵینه‌وه‌یه‌دا كه به‌ناونیشانی (ناوی ئامێر له شیعری كوردیدا)یه، ناوی كه‌ره‌سته و ئامێرمان به‌یه‌كه‌وه له‌ژیرناوی (ناوی ئامێر) به‌كارهێناوه، چونكه كه گوتت ئامێر خۆی له‌خۆیدا ئه‌و كه‌ره‌ستانه‌ش ده‌گرێته‌وه كه لێی پیكهاتووه. له‌م لێكۆڵینه‌وه‌یدا باسمان له ناوی ئامێر و جۆره‌كانی و ناوی هه‌ندێ له و ئامێرانه‌ی وه‌ك خۆی یان به‌ده‌ستكارییه‌وه له زمانانی بێگانه هاتوونه‌ته ناو زمانی كوردی کردووە، هه‌روه‌ها به‌شیوه‌یه‌كی گشتی له‌م لێكۆڵینه‌وه‌یەدا ڕۆشناییمان خستووه‌ته سه‌ر ناوی ئامێر لای شاعیرانی كورد به‌تایبه‌ت شاعیرانی كۆتایی سه‌ده‌ی نۆزده و سه‌ره‌تا و ناوه‌ڕاستی سه‌ده‌ی بیسته‌م، شیعری چه‌ند شاعیرێكمان به‌نموونه هێناوه‌ته‌وه، وه‌ك: (نالی، وەفایی، قانع، پیرەمێرد، گۆران و هێمن).
وشه بنچینه‌ییه‌كان
ناونیشانی توێژینه‌وه [English]
Names of devices in Kurdish poetry
نوسه‌ر [English]
- Atif Farhadi
به‌شی كوردی// کۆلێژی زمان// زانكۆی سەڵاحەدین
پوخته [English]
Noun in Kurdish language, just like all the other languages, one of the significant word classes, that based on ways and aspects, it can be divided into many types, including: content, possession, formation, gender …etc. This research attempts to examine (equipment name), which is an abstract name for those equipment and devices daily used by humans. The names of (device) and (equipment) have been kept different by some researchers, this is because device is named to each of these components and elements that make up an equipment, while equipment is named to those objects made up of a group of devices and used by humans in a specific field. For example, (mobile) is the name of an equipment used for communication made up from many various devices like screen, speaker, battery…etc.
This work is entitled (Equipment Name in Kurdish Poetry) in which both devices and equipment have been put together under equipment name, because when equipment is used and said, it also means and refers to its constituting devices. This research discusses equipment name, types and some those equipment names have been borrowed from foreign languages to Kurdish as they are or modified and edited. The work also highlights the equipment names used by the Kurdish poets, particularly the poets of the late 19th, the early and middle of the 20th centuries. The examples are taken from several poets, namely (Nali, Wafayee, Qanih, Piramerd, Goran and Hemin).
وشه بنچینه‌ییه‌كان [English]
- noun
- equipment name
- poetry
- gun
- music
- jewelry and agriculture
)