جۆری توێژینه‌وه‌ : Original Article

نوسه‌ران

• تەڵعەت تاهیر حمدعلی ¹
• ساجدە عەبدوڵڵا فەرهادی ²
• حومێیرا زمۆرودی ²

¹ کوردی/کۆلیژی زمان/ زانکۆی سەلاحەدین/ هەولێر

² بەشی فارسی، زانکۆی تاران، ئێران

پوخته‌

ئەم توێژینەوەیە بە ناونیشانی (تحفەالاحباب لە ئاوێنەی ئەدەبیاتی فارسیدا)یە، کە تەرخانکراوە بۆ باسکردن و لێکۆڵینەوە لە مەسنەوی تحفەی الاحبابی شێخ عوبەیدوڵڵای نەهری،چونکە لە مێژووی هاوچەرخی کوردیدا زیاترناوی عوبەیدوڵڵای نەهری وەک شۆڕشگێڕێک و سەرکردەیەکی ئازا  ناسراوە. کەمتر باس لە ژیانی شاعیری، بەرهەمی ئەدەبی و شیعرەکانی بە تایبەتی مەسنەوییەکەی کراوە. ئەم مەسنەویە لەژێر کاریگەری مەسنەوی مەعنەوی مەولانای رۆمی نوسراوەتەوە و شاعیر لەسەر هەمان ڕێچکە و شێوازو بیروباوەڕە تەسەوفی و نەتەوەیی و بنەماکانی ڕیبوارانی تەریقەتی نەقشبەندی خستۆتەڕوو. ئەوەی کە بەرچاوە و لەناو شیعرەکان  بەڕوونی دیارە، ناوهێنان و کاریگەری شاعیرانی فارسیبێژی پێش خۆی وەک وەفایی، حافز، مەولانا، جامییە .هۆی هەڵبژاردنی بابەتەکە بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە تاوەکو ئیستا بە زمانی کوردی توێژینەوەیەک لەبارەی شیعرەکانی عوبەیدوڵڵای نەهری نەکراوە و ئەم هەوڵە زانستتیە دەستپێکی لێکۆلینەوەی زیاترە لەبارەی ناوەڕۆک و شێوازی شیعرەکانی.




ناوەڕۆکی توێژینەوەکە بێجگە لە پێشەکی و ئەنجام لە دوو تەوەری سەرەکی پێکدێت. لە تەوەری یەکەم بەو پێیەی کە دێڕەشیعرییەکانی ناو مەسنەوی تحفەالاحباب سەرچاوەی سەرەکین لەبارەی ساڵ، شوێنی لەدایکبوون و رەچەڵەکی شاعیر باس لە ژیان، سەربوردەی شاعیر شێخ عوبەیدوڵڵای نەهری دەکرێت. لە تەوەری دووەم باس لە شێوەی شاعیری و کاریگەری ئەدەبییاتی فارسی و شاعیرانی فارسیبێژ لەسەر شیعر و شاعیری عوبەیدوڵڵای نەهری دەکرێت و ئاستی کاریگەری و چۆنییەتی ئەم کاریگەرییە لەسەر مەسنەوی تحفەالاحباب دەستنیشان و بە وردی باسی لێوە دەکرێت.

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان

• عوبەیدوڵڵای نەهری
• تحفەالاحباب
• ئەدەبیاتی فارسی

ناونیشانی توێژینه‌وه‌ [English]

تحفەالاحباب لە ئاوێنەی ئەدەبیاتی فارسیدا

نوسه‌ران [English]

• talaat Hamadali ¹
• ساجدە فەرهادی ²
• حومێیرا زمۆرودی ²

¹ Kurdish/language/ salahaddin/ erbil

² بەشی فارسی، زانکۆی تاران، ئێران

پوخته‌ [English]

This conducted study on " the Reflection of Tuhfat al-Ahbab in Persian literature " which is devoted to discussing and investigating the Masnavi of Tahfa al-Ahbab by Sheikh Obaidullah Nahri, because in contemporary Kurdish history, Obaidullah Nahri is more known as a revolutionary and valiant leader.  Less has been mentioned about his poetic life, literary works and poems, especially his Masnavi.  This Masnavi was rewritten under the influence of the spiritual Masnavi of Maulana Rumi; and the poet presented the Sufi and national beliefs of the followers of the Naqshbandi Tariqa on the same method and style.  What is obvious among the poets is mentioning the names and influence of Persian-speaking poets such as Wafaee, Hafiz and Jami.  The reason for choosing this topic is that there has been no research examines the poems of Sheikh Obaidullah Nahri in Kurdish and this scientific effort is the beginning of further research on the content and style of his poems.
The content of this study except the introduction and conclusion, consists of two main topics: since the poetic lines in the Masnavi of Tuhfat al-Ahbab are the main source of the year, place of birth and origin of the poet Sheikh Obeidulah Nahri, the first one discusses the bibliographical and experience of Sheikh Obeidula Nahri. The second topic elucidates the poetic style and the influence of Persian literature and Persian-speaking poets on the poetry and poetic style of Sheikh Obaidullah Nahri. Such an impact is examined and discussed meticulously on the poetic work of Tuhfat al-Ahbab.

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان [English]

• عوبەیدوڵڵای نەهری
• تحفەالاحباب
• ئەدەبیاتی فارسی