جۆری توێژینه‌وه : Original Article
نوسه‌ران
1 به‌شی زمانی كوردی، كۆلیژی په‌روه‌رده‌ی بنه‌ڕه‌تی، زانكۆی سه‌لاحه‌ددین، هه‌رێمی كوردستان - عێراق
2 به‌شی زمانی كوردی، كۆلیژی زمان، زانكۆی سه‌لاحه‌ددین، هه‌رێمی كوردستان - عێراق
پوخته
ئه‌م توێژینه‌وه‌یه به ناونیشانی (ڕۆنانی رێزمانی زمان له تیۆری چێوه‌ڕێژه‌كاندا)یه، یه‌كێك له گریمانه‌كانی "پایك" له تیۆری چێوه‌ڕێژه‌كاندا، بیرۆكه‌ی (په‌یوه‌ندی و په‌یوه‌ستبوونی چێوه‌ییه -Tagmemic correlation)، له شیكردنه‌وه‌ی یه‌كه پێكهێنه‌ره‌كانی زماندا، له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا باس له بیرۆكه‌ی(چێوه)و یه‌كه بنه‌ڕه‌تییه‌كانی تایبه‌ت به چێوه‌یه‌كی دیاریكراو ده‌كرێت له سنوری هه‌ریه‌ك له جۆره‌كانی(چێوه‌ی فۆنۆلۆجی، چێوه‌ی رێزمانی و چێوه‌ی سه‌رچاوه‌یی)دا، كه بریتین له چوار یه‌كه‌ی چێوه‌ڕێژی: پێگە(شوێن-slot)، (رۆل-role)، (پۆله‌ره‌گه‌ز-پۆلCategories-class)، (دەقبەستى-cohesion).
له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا رۆڵی ئه‌و یه‌كانه له چوارچێوه‌ی پێڕه‌وێكی تایبه‌تی شیكردنه‌وه‌ی رێزمانی زماندا لێكدانه‌وه‌ی بۆ ده‌كرێت و ئه‌وه ده‌رده‌خات، كه په‌یوه‌ندی و په‌یوه‌ستبوونی ئه‌و چوار ره‌گه‌زه بوار به زمانه‌وانان ده‌دات وه‌سفی رۆنانی رێزمانی زمان بكه‌ن به رێگه‌یه‌كی پێڕه‌ودار، له رێگه‌ی دیاریكردنی تایبه‌تمه‌ندییه‌كان و رۆڵیان له‌پێگه جیاوازه‌كاندا و كۆكردنه‌وه‌یان له سنوری چێوه‌یه‌كدا و چۆنییه‌تی یه‌كگرتنیان له ده‌قێكی دیاریكراودا، كه له رێگه‌یه‌وه زمانه‌وانان ده‌توانن بۆچونی قوڵتر ده‌رباره‌ی بنه‌ما سه‌ره‌كییه‌كانی په‌یوه‌ندیكردنی زمانی له زمانێكی دیاریكراودا به‌ده‌ست بێنن، هه‌ر له هه‌مان چوارچێوه‌دا باس له (جۆره‌كانی تاگمیم)كراوه و به‌سه‌ر نمونه‌ی زمانی كوردی جێبه‌جێكراوه و جۆره‌كانی چێوه‌ی تێدا دیاریكراوه.
وشه بنچینه‌ییه‌كان
ناونیشانی توێژینه‌وه [English]
Grammatical Structure of Language in Tagmemic Theory
نوسه‌ران [English]
- Beri Hussein 1
- Sabah Qadir 2
- Atif Farhadi 2
1 Kurdish department, College of basic education, University of Salahaddin, Erbil, Kurdistan Region, Iraq
2 Department of Kurdish Language, College of language, University of Salahaddin, Erbil, Kurdistan Region,
پوخته [English]
This research entitled (Grammatical Structure of Language in Tagmemic Theory) on of “Kenneth Pike’s Hypotheses, with the framework of Tagmemic Theory is the relationship and frame necessity in analyzing the structural units of language. This research aims to analyze the idea of (the frame), and the basic units related to it within the limits of the following frames (phonology frame, grammatical frame, and referential frame)) which include four frame units namely (Slot, Role, Class and Cohesion).
This research goes into detail about the role of the units assigned to them according to a special system and selected criteria.
Interpreting and analyzing these units with their roles allows linguists to give an analytical description of grammatical structures based on identifying these units and their different roles that are limited to a specific linguistic framework and collecting them in text bodies. Certain roles are governed by these frameworks. So that the linguist can delve in to more presents the tagmemic dithering in the folds of units in general, and the extent of their applications to Kurdish grammar.
Keywords:
Frame, Frame types, Slot, Class, Role and Cohesion.
وشه بنچینه‌ییه‌كان [English]
- Tagmeme
- Slot
- Class
- Role
- Cohesion
- Types of Tagmeme
)