جۆری توێژینه‌وه : Original Article
نوسه‌ران
1 وەزارەتی پەروەردە، پەروەردەی کەرکوک، هەرێمی کوردستانی عێراق
2 بەشی زمانی کوردی، کۆلێژی پەروەردە، زانکۆی کەرکوک، هەرێمی کوردستانی عێراق
پوخته
ئەتڵەسی دیالێکتی کۆمەڵێک نەخشەی زمانیە ، ئاماژە بە چۆنیەتی بڵاوبوونەوەی فۆڕمێکی زمانی دەکات لە سنوری ناوچەیەکی جوگرافی دیاریکراو، ئەم دیاریدەیەش بە دیالێکتۆلۆجی جوگرافی دادەنرێت. دیالێکتناس هەندێک فۆڕمی زمانی هەڵدەبژێرێت ،جیاوازی (فۆنێمی ،سینتاکسی ،لێکسیکی ) بە پێی هەڵکەوتەی جوگرافی دەستنیشانکراو لەسەر نەخشەی جوگرافی نیشان دەدات.لەم لێکۆڵینەوەیەدا هەوڵدراوە ئەتڵەسی فۆنۆلۆجی بگۆڕی زمانی بکێشرێت و شیبکرێتەوە ، بگۆڕەزمانییەکانی لێکۆڵینەوەکە تەنها بگۆڕی فۆنێمین.
ئەم لێکۆڵینەوەیە بەپێی ڕێبازی (وەسفی - میدانی)ئەنجامدراوە ،بەڵام لەڕووی ڕێبازەکانی دانانی ئەتڵەسی زمانیەوە پەیڕەوی ڕێبازی( فەڕەنسی )کراوە ، نووسینی گۆڕاوەکان بەڕێنوسی (IPA) نوسراون ، واتا بە ڕێنوسی ئەلفوبێی دەنگی جیهانی ، جیاوازی وەکیەکی بگۆڕە هەڵبژێردراوەکان لەسەر نەخشەی جیاجیا لە ڕێگای هێمای تایبەتەوە دەستنیشانکراون.
ئەم لێکۆڵینەوەیە بە ناونیشانی (ئەتڵەسی فۆنۆلۆجی شێوە ئاخاوتنی کەرکوك)ە، لە دووبەش پێکهاتوە: بەشی یەکەم لایەنی تیۆریە ، لە دوو بەند پێکهاتوە :(بەندی یەکەم : کورتەیەك لەسەر پارێزگای کەرکوك ، قەزا و ناحیەکانی سەر بە سنووری پارێزگای کەرکوك، شێوەئاخاوتنە جیاوازەکانی پارێزگای کەرکوك کراوە ،بەندی دووەم: باس لە چەمک و زاراوە و پێناسەی دیالێکتۆلۆجی ،جۆرەکانی دیالێکتۆلۆجی کراوە )، بەشی دووەمیش لایەنی پراکتیکییە ، پێکدێت لە شیکردنەوەی بگۆڕی زمانی ،بە شێوەی وشە و هێما لەسەر نەخشەی جیاجیا دەستنیشان کراون ، لەگەڵ پێشەکی ، ئەنجام ، پوختەی باس بە زمانی عەرەبی ،ئینگلیزی ، لیستی سەرچاوەکان ، پاشکۆ.
وشه بنچینه‌ییه‌كان
ناونیشانی توێژینه‌وه [English]
ئەتڵەسی فۆنۆلۆجی شێوە ئاخاوتنی کەرکوك
نوسه‌ران [English]
- Bahar Ali 1
- Azad Faraj 2
1 Ministry of Education، Kirkuk Education، Kurdistan Region of Iraq
2 Kurdish Language Department، College of Education، Kirkuk University، Kurdistan Region of Iraq
پوخته [English]
Dialetical Atlas is a collection of languag maps that refer to the way of spreading particular language form in a particular geographical territory٫ this ponomenon is known as geographial dialectology. The dialectogist in this research tries to select some language froms and demonstrate the ( phonological٫ syntatica and lexical )differenses on maps of the specifed geographical territory and adjacent areas.
This research attempts to analyze the atlas of the phonological changes and the reserch is restricted to the phoholoical changes. The reserch is a descriptive/fieldbase study. lt followed the french perpective according to the general atlas pirnciple .IPA(the lnternational phoneyic Alphabet) has been used to describe the discriminations and similarties of the phonological changes on various maps and demostrated with specified symbols. The research consists of two parts: first part is theoritical, which in its turn composed of two chapters: ( first chapter is aconcise about kirkuk governorate , its districts and its juridical areas, also the various kirkukian dialects. The second chapter deals with the types of diactology ). The second part is a practical one, composses of analysing the phonological changes and demonstrating them on different maps in shape of words and symbols. Also an itroduction, results, and a summary in Arabic and English languages, lits of resources and appendex have been attached.
وشه بنچینه‌ییه‌كان [English]
- ئەتڵەسی
- فۆنۆلۆجی
- ئاخاوتن
)