جۆری توێژینه‌وه : Original Article
نوسه‌ران
1 زانکۆی سلێمانی - کۆلێجی زمان - بەشی کوردی
2 زانکۆی سلێمانی - کۆلێجی پەروەردەی بنەڕەت - بەشی کوردی
پوخته
بهدرێژایى دیرۆکى مرۆڤایهتى لهگهڵ ههموو سهردهمه جۆربهجۆرهکانى ژیانى مرۆڤدا
کارهسات و تاوانى بهکۆمهڵکوشتن... بوون و بهردهوامییان هه بووه , ئهو بابهتهش وهک
ئهوهى‌بۆ‌یهکهمجار‌له ڕووپهلى‌دیرۆکى‌هونهرى‌تراجیدیادا,که لهسهردهمى‌یۆنانییهکانهوه
وەک بەرهەمی هونەریی و ئەدەبی هاتهکایهوه , ئهوهمان بۆ دهردهکهوێت , که سهرهتاى
مهراسیم‌و‌ڕێوڕهسمى)دیۆنیسۆس(دا‌ههرهونهرى‌کۆمیدیا‌‌یان‌گاڵتهجاڕانه بووه‌‌‌دواتر‌و
وهک‌ئهرستۆ‌دهڵێت)پاش‌ئهوهى‌ماوهیهکى‌خایاند‌ئینجا‌ورده ورده تراجیدیا خۆى‌له بڕگه
کۆمیدییهکان‌‌دهربازکردو‌‌وسهربهخۆیى‌بهدهستهێنا(,ئیدى‌و‌پاشتر‌تراجیدیا وهک‌هونهرێکى
سهربهخۆ‌و‌‌بووه بابهتى‌تێکڕاى‌جۆرهکانى‌ئهدهب‌له مێژووى‌ئهدهبیاتى‌کۆن‌و‌نوێی‌گهالنى
جیهان‌وبووه ئهو‌ئاوێنه و‌ناسنامه ئهدهبییانهى‌جیهان,که بهجۆرێک‌له جۆرهکان‌گوزارشتى
لهوڕووداوه کارهساتبارانه دهکرد,که چ‌له الیهن‌سرووشت‌یان‌ئهو‌جهنگ‌وشهڕانهى,که
لهنێوان مرۆڤهکانهوه بهشێوهى کۆ دهکرانه سهریهکدى و لهو نێوهداجگه له تیاچوونى
شهڕکهڕهکانى نێو ههردوو بهره به دهیان , سهدان یان ههزاران مرۆڤى سڤیل و بێتاوان
لهونێوهدا‌کۆکوژدهکران...,دیاره ههموو‌ئهوانه مۆتیڤ‌یان‌ههوێنگهلێکى‌باشبوون‌بۆ‌داڕشتن
یان‌بهرههمهێنان‌و‌لهدایکیوونى‌زۆرێک‌لهو‌بهرههم‌و‌شاکاره ئهدهبییه جیهانییانهى,که چ‌له
کۆن و چ له سهردهمى نوێدا به ناوهڕۆک و ناوى جیاوازهوه لهسهرانسهرى جیهاندا
بالوبوونهتهوه.
ههڵبهت‌بهم‌شێوهیه دهتوانین‌بێژین‌‌کارهسات‌یان‌تراجیدیا زهمینهیهکى‌فراوان‌و‌بهپیتى
بۆ بابهتهکانى شیعر وچیرۆکى هونهریى کوردیى ههردوو دهیهى سى و چلهکانى پێشوودا
سازکردووهو‌بهتایبهت‌ههروهک‌دهزانین‌ههر‌له داستان‌وچیرۆکى‌‌تراجیدیاى‌‌یان‌ڕووداوى
مێژوویی )قەاڵی دمدم(هوه تاوهکو نێوان بیست‌و سااڵنى سییهکان چ‌له باشوور و چ‌له
باکوورى‌کوردستان‌لهالیهن‌ڕژێمى‌پادشایهتیی‌عێراق‌و‌ڕژێمه فاشیستهکهى‌مستهفا‌کهمال
)ئهتاتورک( چهندین‌تاوانى‌کۆمهڵکوژى‌و‌بهکۆمهڵ‌تیربارانکردنى‌سهرکرده و‌فهرماندهکانى
ڕاپهرینه چهکدارییهکانى‌شێخ‌سهعیدى‌پیران,راپهڕینهکهى‌ئاگریداغ‌و‌تا‌سهیدڕهزاى‌دهرسیم
ئهنجامدابوو,دواتر‌ههروهک‌بینیمان,که چۆن‌‌حکومهته‌‌یهک‌لهدوایهکهکانى‌عێراق‌‌بهگشتى
و ڕژێمه فاشیست و هۆڤییهکهى سهددام حسێن ههر له کورده فهیلییهکان, بارزانییهکان,
ههڵهبجه و ئهنفال دهیان تاوانى کۆکوژیی دیکهیان دهرحهق به گهلى باشوورى کوردستان
ئهنجامدابوو.... دیاره ههموو‌ئهم‌تاوانانه لهبیر‌خهڵکى‌رۆشنبیر‌و‌هۆشیارى‌گهلهکهمان‌بێ
بهرسڤ‌و‌کاردانهوه‌‌نهماوهتهوه چ‌به نووسین‌و‌شاکارى‌ئهدهبى‌چ‌به قوربانیدان‌و‌خهباتى
بهردهوام‌تاڕاددهیهک‌تۆڵهى‌مهعنهوى‌و‌مۆراڵى‌خۆیان له دوژمنان‌کردۆتهوه و‌لهو‌نێوهدا
هونهرمهندان‌و‌ئهدیبانى‌کورد‌بهتایبهت‌ئهوانهى,که له نێوان‌ههردوو‌دهیهى‌سیى‌و‌چلهکانى
سهدهى‌پێشوو,که به شیعر داهێنانى‌خۆیان‌پێشکهش‌به خوێنهرانى‌گهلهکهیان‌کردووه ,واته
ئهو‌دوو‌دهیهى,که سنوورى‌توێژینهوهکهمان‌دهگرێته خۆ‌کارى‌لهسهر‌بکهین.
کاری‌توێژینەوەکەمان بەپێێ‌ڕێبازی‌تیۆری وەسفی‌شیکارییە و‌بۆ‌ئەمە بەشی‌یەکەممان
لەسەر‌بنەمای‌تیۆری‌و‌بەشی‌دوومیش‌بەپێی‌ڕێبازی‌وەسفی‌شیکاری‌داڕشتووە.
هەر‌بۆیە‌لەو‌چوارچێوەیەدا ،هەوڵدەدەین‌سەرەتا لە‌بەشی‌یەکەمی‌تویژینەوەکەمان باس‌لە
چەمک‌و‌پێناسەی هونەری‌تراجیدیا و کورتە‌مێژووی‌سەرهەڵدانی‌ئەو‌هونەرە بەپێی‌ڕەوتە
مێژووییەکە دەخەینەڕوو،کە‌لە‌ئەوروپادا‌سەری‌هەلدا،ئینجا‌ئاماژە بە‌مێژووی‌سەرهەڵدانی
زاراوەی )جینۆساید( و پێناسەی ئەم زاراوەیە و پاشان بە کورتی لەسەر جۆرەکانی
جینۆساید دەدوێین، بێگومان ئەم بەشە لە توێژینەوەکەمان بۆ تێگەیشتنێکی زانستییانەیە
سەبارەت بە تراجیدیا وەک بابەت وهەوێنی ئەو شیعرانەی، کە لەو دوودەیەدا کەم تا زۆر
ببووە نێوەڕۆکی زۆرێک لە پارچە هەڵبەستی کۆن و نوێێ شاعیرانی ماوەی دییاریکراوی
توێژینەوەکەمان.
)