جۆری توێژینه‌وه‌ : Original Article

نوسه‌ران

1 بەشی زمانی کوردی، کۆلێژ پەروەردە، زانکۆ گەرمیان، هەرێمی کوردستان – عێراق

2 بەشی زمانی کوردی، کۆلێژ پەروەردەی بنەڕەت، زانکۆ سلێمانی، هەرێمی کوردستان – عێراق

10.24271/garmian.2024.1108

پوخته‌

په‌ندی پێشینان له‌ هه‌ر زمانێكدا، ڕه‌نگدانه‌وه‌ی كه‌لتوور، به‌هاكان و بیر و باوه‌ڕ و دونیابینی و ئاوه‌زمه‌ندی میلله‌تانه‌ و لێكۆڵینه‌وه‌یان ده‌توانێت دركپێكردنێكی ڕوون له‌ ئه‌زموونه‌كانی ڕۆژانه‌ی ژیانی ئاخێوه‌ران و ئاوه‌زمه‌ندییان په‌یوه‌ست به‌ دیارده‌كانی ده‌وروبه‌ریان ده‌ستبخات. تیۆرییه‌كانی قوتابخانه‌ی دركپێكردن و له‌ناویاندا، سیمانتیكی دركپێكردن وه‌ك ‌تیۆرییه‌كی ئه‌م قوتابخانه‌یه‌ له‌توانایدایه‌ چوارچێوه‌یه‌كی وردی لێكۆڵینه‌وه‌ی واتای زمانی له‌سه‌ر بنه‌مای ئه‌زموونه‌كانمان له‌ جیهانی ده‌وروبه‌ر، چۆنییه‌تی به‌چه‌مككردنیان بخاته‌ڕوو. ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌ به‌ ناونیشانی (دركپێكردنی میتافۆری په‌ندی پێشینان له‌ زمانی كوردیدا)یه‌. هه‌وڵێكه‌ بۆ خستنه‌ڕووی په‌سنی بنه‌ماكانی تیۆری میتافۆری زنجیره‌ی مه‌زن له‌ سیمانتیكی دركپێكردن له‌ زمانی كوردیدا وه‌ك یه‌كێك له‌ بواره‌ دیاره‌كانی لێكۆڵینه‌وه‌ له‌ زمانه‌وانی دركپێكردن، په‌یوه‌ست به‌ ڕاڤه‌ و دركپێكردن و تێگه‌یشتنی واتای په‌ندی پێشینان. بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش ئه‌م توێژینه‌وه‌یه‌، په‌ندی پێشینانی زمانی كوردی له‌ چوارچێوه‌ی سیمانتیكی دركپێكردن و به‌تایبه‌ت تیۆری میتافۆری زنجیره‌ی مه‌زن ڕاڤه‌ده‌كات به ‌مه‌به‌ستی ده‌ستخستنی شێوازی به‌چه‌مككردنی ئه‌زموونی ڕۆژانه‌ی ئاخێوه‌ران.

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان

ناونیشانی توێژینه‌وه‌ [English]

دركپێكردنی میتافۆری په‌ندی پێشینان له‌ زمانی كوردیدا

نوسه‌ران [English]

  • که‌ژاڵ محه‌مه‌د 1
  • بێستون احمد 2
  • دارا محمد 1

1 بەشی زمانی کوردی، کۆلێژ پەروەردە، زانکۆ گەرمیان، هەرێمی کوردستان – عێراق

2 بەشی زمانی کوردی، کۆلێژ پەروەردەی بنەڕەت، زانکۆ سلێمانی، هەرێمی کوردستان – عێراق

پوخته‌ [English]

Proverbs in any language reflect the culture, values, thoughts, beliefs, Experienced and mentality of nations, and their study can gain a clear understanding of the speakers' daily life experiences and their mentality in relation to environmental phenomena. The theories of the cognitive school, including cognitive semantics, as the theory of this school, is able to provide a detailed framework for studying the meaning of language based on our experiences in the surrounding world, how to conceptualize them. This research is entitled (Cognitive Metaphor of Proverbs in Kurdish).  It is an attempt to highlight the principles of the great chain metaphor theory in cognitive semantics in the Kurdish language as one of the most prominent study areas of cognitive linguistics, related to the interpretation, cognitive and understanding of the meaning of proverbs.
For this purpose, this research interprets Kurdish proverbs in the framework of cognitive semantics, especially the Great chain metaphor theory, in order to obtain a way to conceptualize the speakers' daily experience.

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان [English]

  • proverb
  • Great Chain Metaphor
  • Generic-level metaphor
  • Specific-level metaphor