جۆری توێژینه‌وه : Original Article
نوسه‌ران
زانکۆى سلێمانى// کۆلێژى زمان // بەشى کوردی
پوخته
توێژینه‌وه‌كه به ناونیشانی (نواندنی واتایی له دروسته مۆرفۆلۆژییه‌كانی زمانی كوردییدا). هه‌نگاوه‌كانی له فه‌رهه‌نگه‌وه ده‌ستی پێكردووه. له‌سه‌ر ئه‌و بیروبۆچوونه هه‌نگاوی ناوه، كه زانیاریی مۆرفۆلۆژیش له فه‌رهه‌نگدان. واتا سه‌رباری زانیارییه فۆنۆلۆژیی و سینتاكس و واتا، ئاخێوه‌ری زمان زانیاریی مۆرفۆلۆژییانه‌شیان هه‌یه. له توێژینه‌وه‌كه‌دا بۆ خستنه‌ڕووی ئه‌و زانیارییانه دروسته و فۆڕمه مۆرفۆلۆژییه‌كان به‌كارهێنراون. بۆ دروسته مۆرفۆلۆژییه‌كان كار له‌سه‌ر وشه هه‌ڵگوێزراو و لێكدراوه‌كان تا هه‌یكه‌لی دروسته‌كه دیاریی بكرێت و له ڕێیه‌وه نواندنی واتایی له‌و دروستانه‌دا دیاریبكرێت. نواندنه واتاییه‌كان له چوار ئاستدا تاقكیراونه‌ته‌وه، ئه‌وه سه‌لمێنراوه، كه نواندنی واتایی به ئاست و واتای فه‌رهه‌نگییه‌و پێكهاته‌یی و ناپێكهاته‌ییه‌وه، چوار جه‌مسه‌رییه و له هه‌ر جه‌مسه‌رێكدا نواندنی واتایی جیاواز هه‌یه و له نواندنی سه‌ره‌وه‌دا واتاكان ده‌بنه مۆرفۆلۆژیی و له خواره‌وه واتاكان فه‌رهه‌نگیین. توێژینه‌وه‌كه بۆ دیارییكردنی دروسته و نواندنه واتاییه‌كان پشتی به مۆرفۆلۆژیی و سیمانتیكی به‌رهه‌مهێنان به‌ستووه و به‌بپێی ڕێبازی په‌سنیی شیكاریی هه‌نگاوه‌كان نراون.
وشه بنچینه‌ییه‌كان
ناونیشانی توێژینه‌وه [English]
Semantic Representation in Morphological structure in the Kurdish Language
نوسه‌ران [English]
- Abduljabar Maroof
- Burhan Aziz
زانکۆى سلێمانى// کۆلێژى زمان // بەشى کوردی
پوخته [English]
The title of the research is ‘Semantic Representation in Morphological structure in the Kurdish Language.’ The study begins its stages through the lexicon, and it is put forward on the basis of the idea that morphological knowledge is found in the lexicon. This means that as well as morphological, syntactic and semantic knowledge, the speaker of the language has morphological knowledge. Morphological structures and forms have been used in the research in order to display this knowledge. In order to achieve morphological structures, work has been conducted on coined and compound words in order to determine the composition and through it the semantic representation in these structures is determined. Semantic representations were tested at four levels, and it was proved that the semantic representation with its level, lexical significance, structural and non-structural, has four poles. Each pole has a different semantic representation. In the upper representation, the meanings are morphological, and at the bottom they are lexical. The research was based on defining the form and semantic representations on the morphological and semantic production. The research steps were conducted according to the descriptive analytical method.
- تریفه عومه‌ر ئه‌حمه‌د، پراگمیاتیكی فه‌رهه‌نگی پێكداداچوونی پێكهاته‌كانی، نامه‌ی دكتۆرا، زانكۆی سلێمانی، 2013.
- چاوپێکەوتن لەگەڵ د. عه‌بدولجه‌بار مسته‌فا مه‌عروف،١٦/٢/2022.
- حاتم ولیا محمد،مۆرفۆلۆجی ،چاپی یەکەم، سلێمانی ،2019 ،لا 28
- سازان زاهیر، نواندنی سینتاكسی له زمانی كوردیدا، سلێمانی، چاپی یه‌كه‌م، 2020.
- شیلان عومه‌ر، په‌یوه‌ندی سینتاكس و سیمانتیك له ڕێزمانی كوردیدا، سلێمانی، چاپخانه‌ی كارۆ، 2012.
- عه‌بدولجه‌بار مسته‌فا مه‌عروف،ئاوەڵکردار له فه‌رهه‌نگ و سینتاكسی كوردییدا، گۆڤاری زانکۆی سلێمانی ،بەشی ب ، 2012،لا 262.
- عه‌بدولجه‌بار مسته‌فا مه‌عروف، پارامێته‌ری سه‌ری ڕێزمانی له زمانی كوردی و فارسیدا، گۆڤاری زانكۆی گه‌رمیان، به‌رگی (1)، ژماره (12)، 2017.
- عه‌بدولجه‌بار مسته‌فا مه‌عروف، لێكۆڵینه‌وه له فه‌رهه‌نگ و سینتاكسی كوردی، به‌رگی یه‌كه‌م، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی سارا، 2020، سلێمانی.
- محه‌مه‌دی مه‌حوی، ئاوه‌زداری ڕێزمانی و ناوه‌ڕۆك و وابه‌سته، زانكۆی سلێمانی، 2006.
- محەمەد مەحوی ، مۆرفۆلۆژیی و بەیەکداچوونی پێکهاتەکان ،بەرگی یەکهەم،زانکۆی سلێمانی،2010,104
- محەمەد مەجید سەعید ، فەرهەنگ و پرۆسەی بەلێکسێمبوون ،2015،نامەی ماستەر ، زانکۆی سلێمانی،لا 34
سەرچاوەی ئینگلیزی :
- Chomsky ,lectures on government and binding berlin, newyork,1981,48
- Greet Baoji, The Grammar if words, An Introduction to linguistic morphology, second edition, Oxford University press, 2007.
سەرچاوەی ئینتەرنێت:
(https://www.scribd.com/document/376441754/Sergio-Scalise-Generative-Morph
https://www.researchgate.net/publication/274569335_Morphology
)