جۆری توێژینه‌وه‌ : Original Article

نوسه‌ران

1 Department of Media,. College of Humanities,. Suleimani University

2 Department of Media College of Humanities, Sulaimani University

پوخته‌

    ئەو پێشکەوتن و کرانەوە بەردەوامەى هەرێمى کوردستان لەسەرجەم بوارەکاندا، گەشەکردن و فراوانبوونێکى زۆرى لەبوارى ریکلامى تەلەفزیۆنیدا هێنایەکایەوە،لەم روانگەیەوە توێژینەوە لەسەر ئەم بارودۆخە نوێیە بووە بە پێداویستییەکى زیندووى بەردەوامى کۆمەڵگە، لە پیناوى دەرخستنى کاریگەرییەکانى لەسەر کۆمەڵگە.
     ریکلام رەنگدانەوەى نەتەوەو کۆمەڵگەیە، هەربۆیە "دەکرێت خویندنەوە بۆ بیروبۆچوونى هەر نەتەوەیەک بکەیت لە رێگەى ریکلامەکانیەوە" (الزعبى، 2009: 30) کاریگەری ریکلام پۆشاک لە تەلەفزیۆنە کوردییەکان لەسەر رەفتارى بەکاربەر لە (پۆشاکپۆشیندا) شایستەی چەندین توێژینەوەیە، بایەخی ئەم توێژینەوەیە لەوەدایە کە تا ئێستا بەشێوەیەکى تایبەت لێکۆڵینەوە نەکراوە لەسەر ریکلامى تەلەفزیۆنە کوردییەکان و کاریگەرییان لەسەر رەفتارى پۆشاکپۆشین تاوەکو تەلەفزیۆن و لایەنە پەیوەندیدارەکان بتوانن سود لە دەرەنجام و راسپاردەکانى وەربگرن.
    توێژینەوەکە بە رێبازى وەسفى / رووپێوییە، کە لە دیارترین رێبازەکانى توێژینەوەى زانستییە لە بوارى زانستە مرۆڤایەتییەکان و راگەیاندندا. توێژینەوەکە گەیشتووە بە چەند دەرەنجامیک، کە گرنگترینیان بریتین لە:
1-ریکلامى پۆشاک لە تەلەفزیۆنە کوردییەکان نەیتوانیوە کاریگەری لەسەر خویندکارانى زانکۆ دروستبکات، کە پشت بەو ریکلامانە ببەستن بۆ هەڵبژاردن و کڕینى پۆشاکەکانیان.
2-ئەو ریکلامانەى بۆ پۆشاک دەکریت لە تەلەفزیۆنە کوردییەکانەوە نەبووە بە بەشێک لە رەفتارى کۆمەڵایەتى و کلتوورى پۆشاکپۆشینى خویندکاران.





3-هەرزانی نرخى پۆشاکە ریکلامبۆکراوەکان کاریگەری زیاترى هەیە لەسەر خویندکارانى زانکۆى گەشەپیدانى مرۆیی ، لەکاتێکدا تێرکردنى ئارەزووەکانیان کەمترین کاریگەری لەسەریان هەیە

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان

  1. حجاب ، ألدکتور محمد منێر (2004): المعجم اڵاعڵامی، گبعە اڵاولى،دار الفجر للنشر والتوزیع، القاهرە.

 

کتیبەکان

یەکەم: کتیبە کوردییەکان

  1. ئەحمەد، د.بەهادین (2016): پەیوەندییە گشتییەکان و بەڕێوەبردنى قەیران، چاپى یەکەم، دەزگاى چاپ و پەخشى نارین، هەولێر.
  2. بەدەوى، دکتۆر محمد على (2014): لیکۆڵینەوەى سیۆ سیۆ میدیایی، وەرگێڕانى: مەم بورهان قانع، چاپى یەکەم، دەزگاى رۆشنبیرى جەمال عیرفان، سلێمانی.
  3. بۆکانى، د.سابیر (2016): میتۆدى توێژینەوەى زانستى، چاپى یەکەم، چاپخانەى خانەى چاپ و بڵاوکردنەوەى چوارچرا، سلێمانی.
  4. حمیدى، عاصف (2010): کارکردن لە تەلەفزیۆن، وەرگێڕانی: حکیم عوسمان،دەزگاى چاپ و پەخشى سەردەم، سلێمانی.
  5. شورن، فریتز (2009): راپرسى چى یە، وەرگێڕانی: مەجید صاڵح، چاپى یەکەم، دەزگاى چاپ و پەخشى سەردەم، سلێمانی.
  6. فانگ، ئیرڤینگ (2009): میژووى هۆیەلى راگەیاندن (شەش شۆڕشى زانیارى)، وەرگێڕانی: گۆران سەباح، چاپى یەکەم، دەزگاى چاپ و بڵاوکردنەوەى ئاراس، هەولێر.
  7. محمد، بەهادین أحمد (2011): ریکلام و پەیوەندى گشتى و بازاڕکردن، چاپى یەکەم، چاپخانەى کارۆ، سلێمانی.

 

دووەم: کتێبە عەرەبییەکان

  1. أبوسمرە، محمد (2009): أدارە الاعلان التجارى، طبع الاولى، دار اسامە للنشر والتوزیع، الاردن- عمان.
  2. أبوطعیمە، الدکتور حسام فتحى (2007): الاعلان والسلوک المستهلک بین النظریە والتطبیق، الطبع الاولى، دار الفاروق، الاردن- عمان.
  3. ألبیاتى، عبدالجبار توفیق و اثناسیوس، زکریا (1977): اڵاحصاء الوصفى والاستدلالی فی التربیە وعلم النفس، مطبعە الثقافة العالمیة، بغداد.
  4. الحداد، د.شفیق ابراهیم و السویدان، د.نظام موسى (1998): اساسیات التسویق، دار المکتبە حامد للنشر والطبع، عمان.
  5. الزعبی، د.علی فلاح (2009): ادارە الترویج والاتصالات التسویقیة، دار الصفاو للنشر والتوزیع، عمان.
  6. الشمیمرى، فهد عبدالرحمن (2010): التربیە الاعلامیة (کیف نتعامل مع الاعلام)، طبع الاولى مکتبە ملک فهد الوطنیە،ألریاض.
  7. العالم، د.صفوت (1998): عملیە الاتصال الاعلانى، الطبعة الثالثة، دار النهضە المصریة، القاهرة.
  8. عبدالفتاح، د.محمد سعید (1986): التسویق، المکتبە العربیە الحدیثة، القاهرة.
  9. العزیز، د.سامى و العالم، د.صفوت و الحفناوى، د.نهلە (2002): فن الاعلان، مطبعە جامعە القاهرة، القاهرة.
  10. محجوب، د.وجیە (1992): طرائق البحث العلمی و مناهجه، دار الحکمە للطباعە والنشر،بغداد.
  11. مصطفى، الدکتور محمد محمود (2004): الاعلان الفعال (تجارب محلیە ودولیة)، الطبع الاولى،دار الشروق للنشر والتوزیع، الاردن-عمان.

 

سێیەم: کتیبە ئینگلیزییەکان

  1. William G. Zikman and Michael Diamico Stanton (1993): Fundamentals Of Marketing, hillbook Company, Mc Grow ,Tokyo.

 

تێزى دکتۆرا

  1. حەسەن ، فەرهاد تۆفیق (2015): زمان لە ریکلامى کوردیدا، تێزێکى دکتۆراى بڵاونەکراوەیە، سکوڵى زمان، زانکۆى سلێمانی، بەشى کوردى.
  2. احمد، د.بهاالدین (2016) توظیف الانترنیت لانشطە العلاقات العامة فی ألؤسسات الاعلامیة، دراسة دکتورا منشوره، الطبعە الاولى، مکتبة زین الحقوقیو والادبیە ش.م.م.، لبنان- بیروت.
  3. حسن، هیمن مجید (2011): البرامج السیاسیە فی الفضائیات الکوردییة و دورها فی تشکیل الوعی السیاسى للجمهور، دراسە دکتورا غیر المنشورە، کلیە العلوم الانسانیة، جامعە السلیمانیة، قسم الاعلام.

 

نامەى ماستەر

  1. صابر ، ظاهر حمدامین (2014): رۆڵى ریکلامى تەلەفزیۆنى لە هاندانى رەفتارى بەکاربەر بۆ کڕینى کاڵا، نامەیەکى ماستەرى بڵاونەکراوەیە، کۆلیژى ئاداب، زانکۆى سەڵاحدین، بەشى راگەیاندن.
  2. الجرجاوى، عزة حلمى عوض (2005): دور الاعلان التلفزیونى فی ألتأثیر على السلوک الشرائی- دراسە تحلیلیە میدانیة، رسالە ماجستیر غیر منشورە، کلیە الاداب، جامعە الاسکندریة، الاسکندریة.
  3. حسین ، امید محمد (2015): تحلیل الاقتصادی لاثر الاعلان التجاری فی سلوک المستهلک، رسالە ماجستیر غیر منشورە، کلیە الادارە والاقتصاد، جامعە السلیمانیە، قسم الاقتصاد.
  4. الرباعی، أمنە على (2008): الاعلان التلفزیونى و السلوک الاستهلاکی،دراسة المسحیة، رسالە ماجستیر غیر منشورە، کلیە الاداب، جامعە الشرق الاوسط للدراسات العلیا، اربد.
  5. صمد ، أیاس سمیر اسماعیل (2011): تأثیر الاعلان الاذاعی على اتخاذ القرار الشرائی لدی طلبە الجامعات بمحافظات غزە، رسالە ماجستیر غیر منشورە، کلیە الاقتصاد والعلوم الاداریة، جامعة الازهر، قسم ادارە الاعمال، غزة.
  6. محمد ، سلام نصرالدین (2008): اتجاهات الجمهور الکوردی ازاء الاعلانات التجاریة فی القنوات التلفزیونیە الکوردییە، رسالە ماجستیر غیر منشورە، کلیە علوم الانسانیة، جامعە السلیمانیة ، قسم الاعلام.
  7. المطبرى، سهاد عدنان جلوب (2006): الاعلان فی القنوات العربیە والاتجاهات الاستهلاکیة للجمهور العراقی، رسالة ماجستیر غیر منشورە، کلیە الاعلام، جامعة بغداد.
  8. مفتوح ، محمد صالح (2013): تأثیر الاعلان على سلوک المستهلک النهائى، رسالە ماجستیر غیر منشورە، کلیە العلوم الاقتصادیة و تجاریة والعلوم التیسیر، جامعة قاصدى مرباح، قسم العلوم التجاریة، ورقلە.

گۆڤارەکان

  1. حمەسعید، نزاکەت حسین و نەقشبەندى، هەردەوان محمود کاکە شیخ، کاریگەرى ریکلامە تەلەفزیۆنییەکان لەسەر رەفتارى کڕین، گۆڤارى زانکۆى راپەڕین، ژمارە 3، 2015.

پێگە و پۆستى ئەلیکترۆنى

(WWW.Qafila.Com,)2016)  الاعلان الالیکترونى وسلوک المستهلک،

(rebwar.mahmood@uhd.edu.iq: 8-12-2016) ئیمەیڵى ریبوار کریم محمود – بەڕێوەبەرى تۆمارگاى گشتى زانکۆى گەشەپێدانى مرۆیی.

(najat.hassan@uhd.edu.iq: 10-1-2017) ئیمەیڵى (نەجات حەسەن عبدالکریم قەرەداغى) بەڕێوەبەرى راگەیاندن و رووناکبیرى زانکۆى گەشەپێدانى مرۆیی