نوسه‌ران
1 Department of Kurdish Language, College of Linguistics and Humanities, University of Garmian, Kalar, Kurdistan Region ,Iraq
2 Department of Kurdish Language, College of Basic Education, University of Garmian
پوخته
له‌م توێژینه‌وه‌یه‌دا باس له ململانێى جۆره‌کانى بوون ده‌که‌ین، ئه‌مه‌ش له ڕوانگه‌ى تێگه‌یشتنى فه‌لسه‌فه‌ى بوونگه‌راییه‌وه، به‌وپێیه‌ى که فه‌لسه‌فه‌یه‌کى هاوچه‌رخه و گرنگیى ته‌واو به بوونى مرۆیى ده‌دات و ده‌یکات به چه‌قى هه‌موو پرسه‌کانى ژیان و جیهان. پێویسته ئاماژه به‌وه‌ش بده‌ین، که ئه‌م توێژینه‌وه‌یه کورتکراوه‌ى به‌شێکه له ماسته‌رنامه‌ى (ئارى عوسمان ڕۆسته‌م)، به‌ناونیشانى (ڕه‌نگدانه‌وه‌ى بوونگه‌رایى له ڕۆمانى کوردى/ کرمانجیى ناوه‌ڕاست 2003- 2013)، که له‌لایه‌ن (پ.ى.د.ابراهیم عبدالرحمن محمود)، له کۆلێجى زانسته مرۆڤایه‌تییه‌کان و وه‌رزش/ زانکۆى گه‌رمیان، له ساڵى (2016- 2017) سه‌رپه‌رشتى کراوه.
- بوون له ڕوانگه‌ى فه‌لسه‌فه‌ى بوونگه‌راییه‌وه، چه‌قى هه‌موو پرس و بابه‌تێکه‌و له‌و به‌ستێنه‌شدا بوونى مرۆیى ده‌بێت به جێگه‌ى گرنگى و بایه‌خى بوونگه‌راکان.
- له‌ڕوانگه‌ى هه‌ریه‌ک له هایدیگه‌ر و سارته‌ره‌وه، بوونى مرۆیى یه‌ک جۆرى دیاریکراوى نییه، به‌ڵکوو هه‌ریه‌ک له‌و فه‌یله‌سووفانه چه‌ند جۆرێکى جیاواز له بوون ده‌ستنیشان ده‌که‌ن، که بۆ هه‌ریه‌کێکان دۆخ و ڕه‌وشى تایبه‌تى ده‌رکه‌وتنیان هه‌یه.
- ڕۆماننووسان، له ڕۆمانى کوردیى ماوه‌ى سنوورى توێژینه‌وه‌که‌دا، به‌شێوه‌یه‌کى به‌رچاو گرنگیى به دۆخى ململانێى بوونى مرۆى داوه، به‌وپێیه‌ى مرۆڤ وابه‌سته‌یه به خودى خۆى و ئه‌وانیتریشه‌وه، ئه‌مه‌ش به‌شیکه له فاکتۆرییه‌کانى بوونى هه‌ر که‌سێک له ژیاندا.
- جه‌ختکردنه‌وه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى که بوونى ڕه‌سه‌ن نابێت ملکه‌چى داوا و بڕیاره‌کانى ئه‌ویتر بێت، چونکه ئه‌مه ده‌بێته هۆى که‌وتن و له‌ده‌ستدانى که‌سایه‌تیى تایبه‌تى خۆى.
- ئه‌ویتر وه‌ک کاره‌کته‌ر له ڕۆمانى کوردیى سنوورى توێژینه‌وه‌که‌دا، زیاتر له وێنه‌ى کاره‌کته‌رى ڕۆژئاوایى و ڕۆژهه‌ڵاتیدا ده‌رده‌که‌وێت و ئه‌مه‌ش ده‌بێته سه‌نته‌رى ململانێى جۆره‌کانى بوونى مرۆیى.
سه‌رچاوه‌کان
- ئه‌حمه‌دی مه‌لا، په‌ناهه‌نده، چاپی یه‌که‌م، چاپخانه‌ی ڕه‌نج، سلێمانی، 2006.
- به‌ختیار عه‌لى، کۆشکى باڵنده غه‌مگینه‌کان، چاپى یه‌که‌م، چاپخانه‌ى کارۆ، سلێمانى، 2009.
- به‌ختیار عه‌لی، شاری مۆسیقاره سپییه‌کان، چاپی یه‌که‌م، چاپخانه‌ى ڕه‌نج، سلێمانى، 2005.
- به‌ختیار عه‌لی، غه‌زه‌لنووس و باغه‌کانی خه‌یاڵ، چاپی یه‌که‌م، چاپخانه‌ی ڕه‌نج، سلێمانی، 2008.
- به‌ختیار عه‌لی، که‌شتیی فریشته‌کان، به‌رگی دووه‌م، چاپی یه‌که‌م، ناوه‌ندی ئه‌ندێشه, چاپخانه‌ی کارۆ، سلێمانی، 2013.
- به‌ختیار عه‌لی، که‌شتیی فریشته‌کان، به‌رگی یه‌که‌م، چاپی یه‌که‌م، ناوه‌ندی ئه‌ندێشه، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر، 2012.
- سه‌ڵاح عومه‌ر، وێنه‌یه‌ک به‌سه‌ر ئاوه‌وه، چاپی یه‌که‌م، چاپخانه‌ی کارۆ، سلێمانی، 2010.
- عه‌تا نه‌هایی، گره‌وی به‌ختی هه‌ڵاڵه، چاپی یه‌که‌م، چاپخانه‌ی ڕه‌نج، سلێمانی، 2007.
- فه‌رهاد پیرباڵ، هۆتێل ئه‌وروپا، چاپی یه‌که‌م، ده‌زگای ئاراس، هه‌ولێر، 2010.
- کاروان عومه‌ر کاکه‌سوور، که‌ناڵی مه‌یموونه چه‌کداره‌کان، چاپی دووه‌م، ده‌زگای سه‌رده‌م، سلێمانی، 2012.
- ئه‌لبێر کامۆ، ئه‌فسانه‌ى سیزیف، و: ئازاد به‌رزنجی، چاپی یه‌که‌م، ناوه‌ندی غه‌زه‌لنووس، سلێمانی، 2014.
- ئومێد حه‌مه‌عه‌لى، کێشه‌ى بوونى مرۆڤ، چاپى یه‌که‌م، ناوه‌ندى ئه‌ندێشه، سلێمانى، 2015.
- به‌ختیار عه‌لی، نه‌رسیسی کوژراو، چاپی یه‌که‌م، ناوه‌ندی ئه‌ندێشه, سلێمانی، 2015.
- ڕه‌سوڵ حه‌مه‌د ڕه‌سوڵ، جیهانبینی له ڕۆمانی کوردیدا کرمانجی خواروو ساڵی (2000- 2010)، چاپی یه‌که‌م، به‌ڕێوبه‌رێتی چاپ و بڵاوکردنه‌وه‌ى سلێمانی، چاپخانه‌ی که‌مال، سلێمانى، 2013.
- ژان پۆل سارته‌ر, ده‌رگا داخراوه‌کان، و: نه‌جاتی عه‌بدوڵڵا, چاپی یه‌که‌م, ده‌زگای سه‌رده‌م, سلێمانی, 2015.
- ژان پۆل سارته‌ر، بـوون و نه‌بوون، و: محه‌مه‌د که‌مال (د)، ده‌زگای سه‌رده‌م، چاپی یه‌که‌م، سلێمانی، 2011.
- کۆمه‌ڵێک نووسه‌ر, ئاشنابوون به هایدگه‌ر, ده‌زگای ئایدیا, چاپی یه‌که‌م, چاپخانه‌ى دلێر, سلێمانی, 2015.
- محه‌مه‌د که‌مال (د), بـوون و داهێنان، چاپخانه‌ی ده‌زگای سه‌رده‌م, سلێمانی, 2004.
- محه‌مه‌د که‌مال (د), فه‌لسه‌فه‌ی سارته‌ر و خوێندنه‌وه‌یه‌کی نوێ، چاپی یه‌که‌م، ده‌زگای سه‌رده‌م، سلێمانی، 2005.
- محه‌مه‌د که‌مال (د), فینۆمینۆلۆجی, چاپی یه‌که‌م, چاپخانه‌ی بینایی, سلێمانی، بێ ساڵی چاپ.
- محه‌مه‌د که‌مال (د)، فه‌لسه‌فه‌ى سارته‌ر و خوێندنه‌وه‌یه‌کى نوێ، چاپى یه‌که‌م، ده‌زگاى سه‌رده‌م، سلێمانى، 2005.
- محه‌مه‌د که‌مال (د)، هایدیگه‌ر و شۆڕشێکى فه‌لسه‌فى، چاپى یه‌که‌م، ده‌زگاى سه‌رده‌م، سلێمانى، 2007.
- هاشم سه‌ڕاج، کتێب و ئاسۆکانی خوێندنه‌وه، چاپی یه‌که‌م، چاپخانه‌ی دارا، هه‌ولێر، 2013.
- هۆتێل ئه‌وروپا و عیشق و گه‌ڕیده‌یی، هاشم سه‌ڕاج، گۆڤاری (ڕامان)، ژماره (178)، 5/3/2012.
- الدروس الاولى فی الفلسفة, فریدریک لوبیز, ت: علی بو ملحم, الطبعة الاولى, المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر, الامارات- أبوظبی, 2009.
- سارتر بین الفلسفة والادب, مجاهد عبدالمنعم مجاهد, الطبعة الاولى, دار الثقافة للنشر والتوزیع, القاهرة, دون سنه الطبع.
- الغثیان، جان بول سارتر، ت: سهیل إدریس، دار الاداب ، الطبعة الرابعة, بیروت، 2004.
- الغیر فی فلسفة سارتر, فؤاد کامل, دار المعارف, مطبعة دار المعارف, مصر- القاهرة, دون سنة الطبع.
- الفلسفة المعاصرة فی أوروبا، ا.م. بوشنسکی، ترجمة: عزت قرنی (د)، سلسله عالم المعرفة، الطبعة الاولى، کویت، 1992.
- المذاهب الوجودیة من کیرکجورد الى جان بول سارتر, ریجیس جولیفیة, ت: فؤاد کامل, الطبعة الاولى, دار الاداب, بیروت, 1988.
- سارتر (قدم أول), فیلیب تادی, ترجمه: روزبه معادی, چاپ دوم, چاپ و صحافی فاروس, تهران, 1379.
)