جۆری توێژینه‌وه : Original Article
نوسه‌ران
1 به‌شی كوردی، كۆلێژی زمان، زانكۆی سلێمانی ، هەرێمی کوردستانی عێراق
2 كوردی/ په‌وه‌رده/گه‌رمیان/كه‌لار/عێراق، زانكۆی گه‌رمیان، كه‌لار/عێراق
پوخته
توێژینه‌وه‌كه به ناویشانی (پرۆسه‌ی نیشانه‌كردن له فۆنیمه ناكه‌رتییه‌كاندا)یه، هه‌وڵێكه بۆ نواندنی پرۆسه‌ی نیشانه‌كردن له زمانی كوردیدا، به جۆرێك توێژینه‌وه‌كه له فه‌رهه‌نگه‌وه بۆ ڕێزمان ده‌ستپێده‌كات، گریمانه‌ی پێكهاته‌بوونی فه‌رهه‌نگیش به‌شێكه توێژینه‌وه‌كه، كه مۆرفیمه‌كانی ڕه‌گ و گیره‌كه‌كان به توخمی فه‌رهه‌نگی دانراون و لێكسێمه ناساده‌كان به توخمی مۆرفۆلۆژیی. تێیدا پرۆسه‌ی نیشانه‌كردن له ئاستی فۆنیمه ناكه‌رتییه‌كاندا له لێكسێمه یه‌ك-مۆرفیمییه‌كان و دواتر له وشه‌ی مۆرفۆلۆژیی و پاشانیش له پرۆسه‌ی ئازادانه‌ی سینتاكسییدا تاقیكراونه‌ته‌وه. واتا پرۆسه‌ی نیشانه‌كردن له لێكسێمه یه‌ك-مۆرفیمییه‌كانی فه‌رهه‌نگ و وشه ناساده مۆرفۆلۆژییه‌كان و وشه فه‌رهه‌نگییه‌كان له‌سینتاكسدا تاقیكراونه‌ته‌وه. توێژینه‌وه‌كه له دوو به‌ش پێكهاتووه، به جۆرێك به‌شی یه‌كهه‌می توێژینه‌وه‌كه لایه‌نه تیۆریه‌كانی گرتۆته‌خۆ، كه باس له پێكهاته‌ی فه‌رهه‌نگ و ڕێزمان و چه‌مكی نیشانه‌كردن و جۆره‌كانی نیشانه‌كردن كراوه، دواتر له به‌شی دوهه‌مدا پرۆسه‌ی نیشانه‌كردن له فه‌رهه‌نگ و ڕێزمان تاقیكراوه‌ته‌وه و گۆڕانه واتایی و فۆرمییه‌كان ده‌ستنیشانكراون، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش نموونه و داتاكان له ڕێزماندا تاقیكراونه‌ته‌وه. توێژینه‌وه‌كه ڕێبای په‌سنیی شیكاری په‌یڕه‌وكردووه، به پشتبه‌ستن به كه‌ره‌سته‌ی دیالێكتی كرمانجی ناوه‌ڕاست له ئاخاوتنی ڕۆژانه‌ی ئاخێوه‌رانی دیالێكته‌كه.
وشه بنچینه‌ییه‌كان
ناونیشانی توێژینه‌وه [English]
نیشانه‌كردنی فۆنۆلۆژییانه له زمانی كوردییدا
نوسه‌ران [English]
- عه‌بدولجه‌بار مه‌عروف 1
- Hemin Jaff 2
1 Kurdish Department، Language College، Sulaymaniyah University، Kurdistan Region of Iraq
2 kurdish/education/garmian/kalar/iraq university of garmian, kalar/iraq
پوخته [English]
The study titled (the markedness process in supra-segmental phonemes), and this is an attempt to demonstrate the marking/markedness process in the Kurdish language, as the research begins from lexicon to syntax, and the lexical structure hypothesis is part of the study. Root and affix morphemes are classified as lexical elements, while complex lexical units are morphological units. Marking processes were tested at the level of supra-segmental phonemes in monomorphic dictionaries, then in morphological words, and then in a free grammatical operation. This means that the tagging process was tested in lexicons of single morphemes, complex morphological words, and lexical syntax words. The research consists of two sections, the first section of the study includes theoretical aspects that discuss the structure of the lexicon, grammar, the concept of marking and its types, while the second section is devoted to the process of testing marking in lexicon and grammar, in which the semantic and formal changes were identified. The examples and statements are grammatically tested. The research followed the descriptive analytical approach, adopting the central Kurdish dialect in the daily speech of dialect speakers.
وشه بنچینه‌ییه‌كان [English]
- نیشانه‌كردن
- لێكسێم
- هێز
- زرنگه
)