جۆری توێژینه‌وه : Original Article
نوسه‌ران
1 بەشی زمانی کوردی، کۆلێژی زمان، زانکۆی سلێمانی، هەرێمی کوردستانی عێراق
2 بەشى کوردیی / کۆلێجى پەروەردە / زانکۆى گەرمیان
پوخته
ئەم لێکۆڵینەوەیە لە بوارى زانستى زمانى دەروونیدایە و هەوڵێکە بۆ ڕاڤەکردن و لێکدانەوەى پرۆسەى دەستپێداگەیشتن، کە میکانیزمێکى گرنگە لە پرۆسە سایکۆ- زمانییەکانى (بەرهەمێنان و پەیپێبردن و تێگەیشتنى زمان)دا، بە بێ دەستپێداگەیشتن بە نواندنە فەرهەنگییەکان و بەردەستبوونى زانیارییەکانى پەیوەست بە وشەکان پرۆسەکانى بەرهەمهێنانی ئاخاوتن، پەیپێبردن و تێگەیشتنى زمان سەرکەوتوونابێت، هەروەها خستنەڕووى هۆکارە کارتێکەرەکانى وەکو فرەپاتبوونەوەى وشە، تەمەنى وەرگرتنى وشە، سەرنجدان، زانیارییە فۆنۆلۆجییەکان، ئاڵۆزى مۆرفۆلۆجى، دەوروبەرى سینتاکسی و ڕێخۆشکردنى فەرهەنگى، کە ڕۆڵى گرنگیان هەیە لەسەر وردى و خێرایی دەستپێداگەیشتن یان ئەگەرى سەرکەوتن لە دەستپێداگەیشتن بە وشەى ئامانج، کۆمەڵێک ستراتیج لە ئەگەرى بێتوانایی لە وەرگرتنەوەى وشەى ئامانج و زانیارییەکانى پەیوەست پێیەوە خراوەتەڕوو، بۆ پڕکردنەوەى کەلێن لە زانیارییە فەرهەنگییەکان، بە گرتنەبەرى ئەم ستراتیجییانە وەکو شوێنگرەوە بۆ وشەى ئامانج ئاخێوەر ڕەوتى گفتوگۆکەى دەپارێزێت و لە وەستانى نائاسایی دووردەکەوێتەوە، دەتوانێت تێگەیشتنێکى ڕوون لەو چەمکەى، کە هەوڵى گەیاندنى دەدات، دابینبکات.
کەرەستەى لێکۆڵینەوەکە: دیالێکتى کرمانجى ناوەڕاستی زمانى کوردى بەکارهێنراوە.
رێبازی لێکۆڵینەوەکە: ڕێبازى پەسنى شیکارى پەیڕەوکراوە.
وشه بنچینه‌ییه‌كان
ناونیشانی توێژینه‌وه [English]
ڕاڤەکردنى هۆکارە سایکۆ- زمانییەکان لە دەستپێداگەیشتنى فەرهەنگیدا
نوسه‌ران [English]
- ئاڤێستا مەحموود 1
- Bakhan Abdulrahman 2
1 Department of Kurdish Language، Language College، Sulaymaniyah University، Kurdistan Region of Iraq
2 Kurdish Department / College of education / University of Garmian
پوخته [English]
This research is in the field of psycholinguistics and attempts to analyze and interpret the process of access, which is an important mechanism in psycho-linguistic processes (language production, perception and understanding), Without access to lexical representations and the presence of word-related information, the processes of speech production, acqu perception and understanding of language cannot succeed.It also presents influencing factors such as word frequency, word acquisition age, attention, phonological information, morphological complexity, syntactic environment, and lexical priming, which play an important role on the accuracy and speed of retrieval or the probability of success in retrieving the target word. A number of strategies are presented in case of failure to retrieve the target word and related information, to fill the gap in the lexical information. By using these strategies as substitutes for the target word, the speaker maintains the conversation and avoids abnormal pauses, providing a clear understanding of the concept he is trying to convey. In this research, the materials of the Kurdish dialect of the middle Kurdish language have been used. The descriptive analytical approach is followed.
وشه بنچینه‌ییه‌كان [English]
- lexical access
- forgetfulness
- lexical priming
- morphological complexity
)