جۆری توێژینه‌وه‌ : Original Article

نوسه‌ران

1 به‌شی كوردی// كۆلێجی په‌روه‌رده‌ // زانكۆی گه‌رمیان

2 بەڕیوەبەرایەتی پەروەردەی كەلار// پەروەردەی گەرمیان

پوخته‌

ئاوازی ناوەوە بەشێكی گرنگی ئاوازی شیعرە، كە شاعیر وابەستەی هیچ یاساودەستوورێكی پێش وەختە ناكات لەهۆنینەوەی شیعرەكەیدا، بەواتایەكی تر شاعیر بۆ مەبەستی زیاتر ئاهەنگداركردنی دەقە شیعرییەكەی ئازادە لەبەكارهێنانی شێوازەكانیدا، لەهەر دەقێكدا، كە ویستی لێبێت بێتە بوون دەتوانێت داهێنان و دەست ڕەنگینی خۆی بنوێنێت، چونكە یاسایەكی دیاری وەك ئاوازی دەرەوە نییە تا ڕێگری لەتوانای دەربڕین و داهێنانەكانی شاعیر بكات، بەشێوەیەكی گشتی لەڕێگەی دووبارەكردنەوەوە ئاوازی ناوەوەی دەق درووستدەبێت، سەرەڕای ئەوەش لەڕێگەی هەندێ لەهونەرەكانی جوانكاریی ڕەوانبێژییەوە درووستدەبێت، كەزیاتر ئەو هونەرانەن كەپێیان دەوترێت جوانكاری وشەیی و بەجۆرێك لەجۆرەكان پێویستە لەدوو (دەنگ، وشە، گرێ، ..هتد) یان زیاتر لە بنیاتی دێڕێك یان كۆپلە و پارچە شیعرێكدا هەبن

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان

ناونیشانی توێژینه‌وه‌ [English]

Principles of creating inner music in the poems of Karim Sharaza.

نوسه‌ران [English]

  • Zanyar Salih 1
  • Sarhad Mustafa 2

1 به‌شی كوردی// كۆلێجی په‌روه‌رده‌ // زانكۆی گه‌رمیان

2 بەڕیوەبەرایەتی پەروەردەی كەلار// پەروەردەی گەرمیان

پوخته‌ [English]

Internal intonation is a significant part of the music of poetry that doesn't stipulate the poet with any preceding rules and constitution in writing his poetry.
In another word, the poet is free and allowed to employ any of its types for the very purpose of making the text of the poetry more celebratory and demonstrating his skills and deftness when he would want to let a piece of poetry text come into existence because it doesn't have a rule as external intonation to restrict the poet's capabilities of expression and inventions.
In general, internal intonation comes into being through repetition and moreover it comes into existence as well via a handful of eloquence artistic instruments and most particularly those that are known as the beautification of words in which they acquire to have two ( sounds, words, clauses.... etc.) or more in the construction of a line, verse and piece of poetry

سەرچاوە كوردییەكان:
كتێب:
١- بنیاتی هەڵبەست لەهۆنراوەی كوردیدا، د.دڵشاد عەلی، چاپخانەی ڕەنج، سلێمانی، 1998.
٢- چنینی دەق لەشیعرەكانی نالیدا، د.ئاڤان عەلی میرزا تۆفیق، چاپخانەیكەمال، بەرێوەبەرێتی چاپ و بڵاوكردنەوەی سلێمانی، 2012.
٣- خۆشخوانی، عەلادین سوجادی، چاپخانەی مەعرف، بەغداد، 1978.
٤- دیوانی كەریم شارەزا، كۆكردنەوەی كامەران كەریم شارەزا، چاپخانەی شەهاب، هەولێر، 2016.
٥- ڕەخنەسازی مێژوو و پەیڕەوی كردن، د.كامل حسن عزیز البصیر، چاپخانەی كۆڕی زانیاری عێراق، بەغداد، 1983.
٦- شیعرییەتی دەقی چیرۆكی كوردی ، هێمن عومەر خۆشناو، بەڕێوەبەرایەتی بڵاوكردنەوەی هەولێر، هەولێر ، 2009.
٧- شێوازی شیعری جزیری، شەعبان چالی، چاپخانەی حاجی هاشم، هەولێر، 2008.
٨- شێوازی شیعری گۆران، پەخشان عەلی ئەحمەد، چاپخانەی ڕەنج، سلێمانی، 2009.
٩- شێوازی شیعری نوێی كوردی 1920 – 1970، د.حەمەنووری عومەر كاكی، چاپخانەی ڕوون، سلێمانی، 2012..
١٠- لادان لە شیعری هاوچەرخی كوردیدا، د.سافیە محەمەد ئەحمەد، چاپخانەی حاجی هاشم، بڵاوكراوەی ئەكادیمیای كوردی، هەولێر،2013.
١١- لایەنە ڕەوانبێژییەكان لەشیعری كلاسیكی كوردیدا، د.ئیدریس عەبدوڵڵا مستەفا، چاپخانەی حاجی هاشم، هەولێر، 2011.
 
نامەئەكادیمییەكان:
١٢- بنیاتی ئاوازەیی لەشیعری نوێی كوردیدا 1918 – 1958 ، زانیار ساڵح عەلی، نامەی ماستەر، زانكۆی سلێمانی، كۆلێژی زمان، 2015.
١٣- پێگەی مەدهۆش لەشیعری كوردیدا، هیواكەریم حسین، نامەی ماستەر، زانكۆی سلێمانی، كۆلێژی زمان، 2013.
سەرچاوە عەرەبییەكان:
كتێب:
١٤- جواهر البلاغە،  السید احمد الهاشمی، مطبعە دار المعرفە، بیروت، 2005.
نامە ئەكادیمییەكان:
١٥- الخصائص الاسلوبیە فی شعر الحماسە بین ابی تمام والبحتری، احمد صالح محمد النعیمی، اطروحە دكتوراه، كلیە اللغە العربیە، جامعە ام القری، السعودیە، 2013.
١٦- تكرار فی الدراسات النقدیە بین الاصالە والمعاصرە، فیصل حسان الحولی، رسالە ماجستیر، جامعە الموتە، الاردن، 2011.
١٧- دلالات البنا‌و الایقاعی فی الشعر ، شاهو سعید ، رسالە ماجستیر ، كلیە اللغات ، جامعە السلیمانیە ، 1999.