جۆری توێژینهوه : Original Article
نوسهران
1 Department of Social sciences, College of Basic Education, University of Garmian
2 Department of Kurdish Language, College of Education, University of Garmian
پوخته
ئامانج لةم تویَذینةوةیة هةلَسةنطاندنى رِیَذةى خویَندنةوةیة بةزمانى کوردى لاى خویَندطارانى کورد لةزانکؤى کةرکوک . تویَذةران نمونةى (,10,44%) کؤمةلَطةى تویَذینةوةى وةرطرتوة کة ذمارةیان دةکاتة(63) خویَندکار بة طؤرِاوى رِةطةزى ( نیَر ) و ( میَ ) لة ضوار بةشى زانستى کؤلیَذى ئاداب زانکؤى کةرکوک ، هةروةها داتاکان لةرِیَطةى فؤرمیَکى رِاثرسییةوة کة هةستاوین بة ئامادةکردنى بةدةستهیَنراوة ، بؤ شیکارکردنى داتاکان ئامرِازةکانى ئامارکردنى ناوةندى شیاوى و کیَشى سةدى و هاوکیَشةى ثیَرسؤن بةکارهاتوون ، لةکؤتاییدا طةیشتین بةم ئةنجام ورِاسثاردانةى خوارةوة :
- جةختکردنةوةی خویَندکارانى کورد لة زانکؤى کةکوک لةسةر ثیَوستى خویَندنةوة لةسةر طةشةکردنى هةستى نةتةوةیی لةو شارة .
- بةثیَى طؤرِاوى رِةطةزى تةنها یةک برِطة لاى رِةطةزى ( میَ ) سةرکةوتوو نةبووة بة ناوةندی شیاوی (1,75) و کیَشی سةدی (58,33) ئةویش باس لة خویَندنةوة بةزمانى کوردى رِیَطایةکى ئاسان نییة .
- کردنةوةی ثةرتوکخانة کوردى زیاتر و ثیَشةنطاى کتیَب بةشیَوةی بةردةوام ، بؤ ئةوةی خویَندکارانى زانکؤى کةرکوک ئاطاداری کتیَبة نویَیةکان بن بة زمانى کوردى .
- ئةنجامدانى کؤنفرانس و ؤرک شؤثى تایبةت بة طرنطى خویَندنةوة بة زمانى دایک لاى خویَندارانى زانکؤى کةرکوک .
وشه بنچینهییهكان
سةرضاوة بة زمانی کوردی :-
1- بکار, عبدالکریم (2017): خویَندنةوةی بةسوود,ضةمک و شیَوازةکانی) ،ناوةندی راطةیاندنی ئارا. ض4
2- توغرولَ ,خالد ئیَر: (2018) : تةکنیکی نویَ لة کتیَب خویَندنةوةدا) ,و,ئةظین صدیق محمد ,ناوةندی راطةیاندنی ئارا.ض 1
3- حسن ,محمد فریق (2017): بةکولتورکردنی خویَندنةوة ، ضاثخانةی تاران, ض3.تاران
4- حسین,توانا فریدون(2015): خویَندنةوةی دةرةکی لای خویَندکارانی زانکؤ(تویَذینةوةیةکی مةیدانیة لة فاکةلَتی زانستة مرؤظایةتی و کؤمةلَایةتیةکانی کؤیة),طؤظاری زانکؤی کؤیة,ذ37
5- سةمین,سةرحةد محمةد(2017 ) :رؤلَی زانکؤ لةثةرةثیَدانی بةهای هاولاتیبوون لای خویَندکارانی زانکؤ(تویَذینةوةیةکی مةیدانیة)طؤظاری زانکؤی طةرمیان.ذمارة 14
6- سوند دال ( 2008) : میَذووی کتیَب، و.د .ئةدهةم ئةمین ، بلَاوکراوةی موکریانی,هةولیَر
7- عةبدولَا, عةبدولسةلام نةجمةدین (2008).شیکردنةوةی دةقی شیعری لةرووی زمانةوانیةوة,ضاثخانةی حاجی هاشم ,ض1.هةولیَر
8- عةبدولرِةحمان ,رِازاو محیةدیین(2014) . بةکارهیَنانی ستراتیجی دؤزینةوةی ئاراستةکراو لة طوتنةوةی خویَندنداوکاریطةری لة طةشةثیَدانی کارامةیةکانی تیَطةیشتن لة خویَندنةوةداو ئاراستةکردن بةرةو خویَندنةوة لة زمانی کوردیدا, ماستةر,زانکؤی سةلاحةدین.
9- عةبدولوةهاب ,عةدنان عبدولَلَا(2015 ) . وةرطرتنی زمان لای مندالَ) ,نامةی ماجیستیَر,زانکؤی سلیَمانی.
10- عزیز, کریم ئةحمةد(2014). بنةما طشتیةکانی ریَطاکانی وتنةوتنةوة) دةزطا وضاث وثةخشى نارین ، ض1, هةولیَر
11- عزیز,کریم احمد (2017): کیَشة ثةروةردةیةکانی خویَندنی کوردی لةناوضة کوردستانیةکانی دةرةوةی ئیدارةی هةریَم"ناوةندی قةزای خانةقین وةک نمونة",طؤظاری زانکؤی طةرمیان، ذمارة 14.
12- عومةر ,سروة عةلائةدین: (2015) : (کاریطةری بةکارهیَنانی ستراتیجییةتی ( SQ3R) لةسةر دةستکةوتی قوتابیانی ثؤلی شةشةمی بنةرةتی لةبابةتی خویَندنةوةی کوردیداو طةشةثیَدانی مةیلیان بؤ خویَندنةوة) نامةی ماستةر , زانکؤی سةلاحةدین .
13- قانع مةریوان وریا(2011) : کتیَب و دونیا ,ضاثخانةى سةردةم. سلیَمانى
14- میکة،هةردی مةهدی(2010): هةلَسةنـطانـدنى لیَهاتـووییةکانی وانةوتـنةوةی مامؤستـایانـی بابـةتی میَـذوو لـةخـویَـندنطة ئامادةییةکانی ثاریَزطای سلیَمانی،زانکؤی سلیَمانی،(ماستةری بلاَونةکراوة.
15- رسول ,ابراهیم رسول(2014) : دةروازةیةک بؤ وانةوتنةوة ,ضاث و ثةخشی نارین.هةولیَر
سةرضاوة بة زمانی عةرةبی:
- بسام برکة (2006) : دور القراة فی حیانتا الاجتماعیة المعاصرة) (www.eqraa.com).
- الجبوری،شاکر محمود(2001): اثر استخدام نمطین للملخص السبوری فی تدریس مادة التاریخ للصف الخامس الابتدائی فی تحصیل واستبقاء المعلومات ،رسالة ماجستیر غیر منشورة ، کلیة المعلمین ،جامعة دیالى.
- جلال عزیز فرمان ,حامد شهاب احمد(2016): مجلة کلیة التربیة الاساسیة للعلوم التربویة والإنسانیة / جامعة بابل,عدد 26.
- خملةاهد ,(2014) : واقع الاختیار المهنی الخریجی الجامعة الجزائریة ( جامعة محمد خیضر نمذجا) رسالة الماجیستر ,جامعة محمد خضیر
- السعدی ، فراس نبیل(2002): اثر المناقشة بتمثیل الأدوار فی تحصیل تلامیذ الصف الخامس الابتدائی فی مادة التاریخ الإسلامی ، رسالة ماجستیر غیر منشورة ، کلیة المعلمین ، جامعة دیالى.
- کمال عسلونی, (2017) : تطویر مهاراتی الالقاء والحوار فی نشاط المطالعة الموجهة(سنة أولى ثانوی- نموذجا),رسالة ماجستیر,جامعة زیان عاشور- الجلفة .