جۆری توێژینه‌وه‌ : Original Article

نوسه‌ر

Department of Kurdish, College of Basic Education, University of Garmian, Kurdistan, Iraq

پوخته‌

ئه‌م توێژینه‌ویه‌، که‌ له‌ژێر ناونیشانى(شێوازى قسه‌کردنى رۆژانه‌ى گه‌نجان له‌ ئه‌مڕۆدا) ئەنجامدراوە،‌ هه‌وڵدانێکه‌ بۆ تیشکخستنه‌ سه‌ر شێوازى قسه‌کردنى رۆژانه‌ى گه‌نجانى ئه‌م سه‌رده‌مه‌. توێژینه‌وه‌یه‌که ‌ده‌چێته‌ خانه‌ى زانستى زمانى کۆمه‌ڵایه‌تییه‌وه‌و ته‌نها له‌ چوارچێوه‌ى ئاخاوتندایه‌و به‌ رێبازى په‌سنیى و به‌ڕێگاى (روپێوى) و به‌ شێوه‌یه‌کى کاره‌کى ئه‌نجامدراوه‌ له‌ رێگاى به‌کارهێنانى فۆرمى راپرسیه‌وه‌, که‌  له‌لایه‌ن چه‌ند که‌سانێکى پسپۆڕو زمانه‌وانه‌وه‌ هه‌ڵسه‌نگاندنى بۆ کراوه‌, پاشان دابه‌شکراوه‌ به‌سه‌ر به‌رتوێژاندا, که‌ توێژى گه‌نجانى زانکۆن, له‌ئه‌نجامدا ده‌رکه‌وتووه‌, که‌ ئه‌م توێژه‌ رێژه‌یه‌کى زۆر وشه‌ى بییانى له‌ قسه‌کردنى رۆژانه‌یاندا له‌نێوخۆیان به‌کارده‌هێنن, توێژینەوەکە بۆیدەرکەوتوە، سۆشیاڵ میدیا رێگاخۆشکه‌ربووه‌ بۆ ئه‌م دیارده‌یه‌, که‌له‌رێگایه‌وه‌ وشه‌کان په‌ره‌یسه‌ندووه‌ و به‌رچاوو گوێیان که‌وتووه‌, له‌لایه‌کى تریشه‌وه‌ بارى ده‌روونیى گه‌نجان و به‌که‌م ته‌ماشاکردنى زمانى دایکیان (زمانى کوردى) وایکردووه‌، په‌نا بۆ وشه‌ى بیانى ببه‌ن. .

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان

-ئارام عبدالواحید حمه‌ ره‌شید, رێزگرتن له‌ زمانى کوردیدا, چاپخانه‌ی له‌ریا,(1013)  سلێمانی.
2-به‌کر عمر علی, شیرکۆحمه‌ئه‌مین, زاروشێوه‌زار, چاپخانه‌ی چوارچرا, 2006, سلێمانی.
3-برنهاردشیفه‌رس, و. یووسف فه‌قیهی, بنه‌ماکانی کۆمه‌ڵناسى لاوان, چاپخانه‌ی شڤان, چاپی یه‌که‌م, 2008.
4-شه‌هاب شێخ ته‌یب, چه‌ند تیشکیک بۆ سه‌ر لێکۆڵینه‌وه‌ زمانه‌وانییه‌ هاوچه‌رخه‌کان, چاپخانه‌ی شه‌هید ئازاد هه‌ورامی, 2013, که‌رکوک.
5-عبدالواحید موشیر دزه‌یی, شیکردنه‌وه‌ی ئاخاوتن له‌زمانی کوردیدا, چاپخانه‌ی چوارچرا, سلێمانی, 2010.
6-مجید ساڵح, تیۆرییه‌کانی رای گشتى و راگه‌یاندن, له‌ بڵاکراوه‌کانی مه‌کته‌بی بیرو هۆشیاری(ی.ن. ک), 2006.
7-ئاریا یاسین عبدالله‌, پێکهاته‌ی ئاخاوتن و ره‌نگدانه‌وی ناوچه‌یی له‌ شێوه‌زاری گه‌رمیاندا, زانکۆی گه‌رمیان کۆلێجی په‌روه‌رده‌ , 2015.
8-ئازاد عه‌زیز سلێمان, ململانێی زمان, زانکۆی سه‌لاحه‌دین, کۆلێجی ئاداب, 2014.
9-تریفه‌ عومه‌ر ئه‌حمه‌د, کاوه‌ عبدالرضا محمد, رۆڵی ماس میدیا له‌به‌رهه‌مهێنانی واتای کۆمه‌ڵایه‌تی, گۆڤارى زانکۆی گه‌رمیان ژماره‌ (9) , 2016.
10-رێبه‌ر گۆران مسته‌فا, جیاوازی نێوان زمانی ته‌له‌ڤیزیۆن و زمانی رۆژنامه‌ له‌ هه‌واڵدا, (گۆڤاری که‌وانه‌)، ژماره‌ 24ی تشرینی یه‌که‌می 2013.
11-محه‌مه‌د مه‌حوی, زمان‌و زمانه‌وانی له‌ رۆژنامه‌گه‌رێتیدا، گۆڤاری رایه‌ن، ژماره‌ 7و 8، به‌هاری2003.
12-نه‌ریمان عه‌بدوڵا خۆشناو, شوکرمحه‌مه‌د ساڵح, گۆڕانی زمان, گۆڤارى زانکۆی گه‌رمیان, ژماره‌(4), 2014.
13-ابراهیم خلیل, مدخل الى علم اللغة, دار المیسرة‌ للنشر والتوزیع والطبع, عمان, الاردن, 2010.
14-هدسن,ت.محمود عبدالغنی عیاد, علم اللغة‌ الأجتماعی, دار الشؤون الثقافیة‌ العامة‌, بغداد,1987.
15-سعید بو معیزة‌, اثر وسائل الاعلام على قیم والسلوکیات لدى شباب, اطروحه‌ الدکتورا‌, جامعة‌ الجزائر, 2006.