جۆری توێژینهوه : Original Article
نوسهران
1 زانکؤی سلیَمانی_بةشی زمانی کوردی
2 وهزارهتی پهروهرده –بهڕێوهبهرایهتی پهروهردهی کهلار
پوخته
ئهگهرچی زمانهکانى کوردی و فارسی له خێزانى زمانى ئێرانین، بهڵام سهر به دوو کۆمهڵهی جیاوازن،
کوردی له کۆمهڵهی باکوری ڕۆژئاواو، فارسیش له کۆمهڵهی خوارووی ڕۆژئاوا، هاوکات لێکۆڵینهوه فهرههنگی
و ڕێزمانییهکان ئهوهیان دیاریکردووه، که ئهم دوو زمانه خاڵی هاوبهشو جیاواز کۆیان دهکاتهوه و به تێپهڕبوونی
کات ئاراستهی گهشه و گۆڕانیان جیاوازى بهخۆیهوه دهبینێت، لهم ڕوانگهیهوه ههوڵدهدرێت، مۆرفۆفۆنیم وهک
لقێکی زمانهوانى له ههردوو زمانهکهدا بهراورد بکرێت، به مهبهستى خستنهڕووی لایهنی هاوبهش و جیاوازى
مۆرفیمه بهنده هاوئهرکهکان له داڕشتنو گهردانکردندا، که گۆڕانی فۆنۆلۆجییان بهسهردا دێت.
ئهم توێژینهوهیه، که بهشێکه له نامهی ماستهر بهناونیشانی ((بهراوردێکی مۆرفۆفۆنیمی له زمانى کوردی و
فارسیدا)) تێیدا ڕێبازی شیکارى بهراوردکاریانه پێڕهوکراوه، به مهبهستى دیاریکردنی خاڵی هاوبهشو جیاوازی
نێوان ههردوو زمانهکه و ئهم تهوهرانه لهخۆدهگرێت:
مۆرفۆفۆنیم، چهمک و تێڕوانین.
بهراوردی مۆرفۆفۆنیمه ڕێزمانییهکان.
بهراوردی مۆرفۆفۆنیمه داڕێژهکان.
له کۆتاییدا، ئهنجام و سهرچاوهکان دهخرێنهڕوو، وێڕای کورتهیهک به زمانهکانى عهرهبیو ئینگلیزی.
کلیله وشه: مۆرفۆفۆنیمی
موکریانی بۆ چاپ و بڵاوکردنهوه، چاپی یهکهم، ههولێر.
حاتهم ولیا محهمهد (2009)، پهیوهندییه ڕۆنانییهکانی نواندنه سینتاکسییهکان، نامهی دکتۆرا، کۆلێژی زمان،
زانکۆی سهلاحهدن، ههولێر.
دهروون عبدالرحمان ساڵح ( 2012)، ئیکۆنۆمی له ئاستهکانی زماندا، له بڵاوکراوهکانی ئهکادیمیای کوردی،
چاپخانهی حاجی هاشم، ههولێر.
زێڕین خورشید سهلیم (2009)، ئهلۆمۆرف د زمانێ کوردیدا، نامهی ماستهر، کۆلێژی ئادابێ، زانکۆیا
دهۆکێ، دهۆک.
شیروان حسین حمد ( 2014)، توانای مۆرفێمی بهند له دهوڵهمهندکردنی فهرههنگ و ڕاپهڕندنی ئهرکی
گالب حسین علی (1998)، فۆنۆلۆجی کوردی و دیاردهی ئاسانبوونی فۆنێمهکان له زاری سلێمانیدا، نامهی
ماستهر، کۆلێژی ئاداب، زانکۆی سهلاحهددین، ههولێر.
عبدالله حسین ڕهسوڵ (2014) مۆرفۆفۆنێم له دیالێکتی ناوهڕاستدا، گۆڤاری زانکۆی ڕاپهڕین، ژماره 2.
محهمهد مهعروف فهتاح (2010) لێکۆڵینهوه زمانهوانییهکان، کۆکردنهوه و ئامادهکردنهوهی شیروان حسین –
شیروان میرزا قادر، چاپی یهکهم، چاپخانهی ڕۆژههڵات، ههولێر.
محهمهد مهعروف فهتاح (2011)، زمانهوانی، چاپی سێیهم، چاپخانهى حاجی هاشم، ههولێر.
محهمهدی مهحوی (2010)، مۆرفۆلۆژی و بهیهکداچوونی پێکهاتهکان (مۆرفۆلۆژیی کوردی)، بهرگی یهکهم،
زانکۆی سلێمانی، سلێمانی.
نهرمین عومهر ئهحمهد (2010)، به بهرههمی له مۆرفۆلۆژیی کوردیدا، نامهی ماستهر، کۆلێژی زمان،
زانکۆی سلێمانی.
وریا عمر ئهمین ( 2004)، چهند ئاسۆیهکی تری زمانهوانی، بهرگی یهکهم، بڵاوکراوهکانی دهزگای ئاراس،
چاپی یهکهم، ههولێر.
ار. اچ. روبیرز (1392)، تاریخ مختصر زبانشناسی، ترجمه: علمی محمد حق شناس، نشر مرکز،
چاپ یازدهم، تهران.
پیتر أ.ام. سورن، (1389)، مکاتب زبانشناسى نوین در غرب (بخشی از کتاب زبانشناسی در غرب)،
ترجمه: علی محمد حقشناس، چاپ:سوم، سمت، تهران.
جولیا اس.فالک (1387)، زبان شناسى و زبان: بررسی مفاهیم اساسی و کاربردها - ویراست دوم، ترجمه:
علی بهرامی، چاپخانه گوهر اندیشه، چاپ سوم، انتشارات رهنما، تهران.
رجبعلى عسگرزاده (1377)، بررسی واژواجی و قاعدههای ێن در زبانهای فارسى و انگلیسى، پایاننامه
کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، رشته زبانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد.
زهره الماسی زفره (1389) بررسی فرایندههای واژ = واجی افعال گویش زفره، پایاننامه کارشناسی
ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران.
شهلا فتحی بروجنی (1392)، گویش میمهای، پژوهشگاه علوم انسانی و مگالعات فرهنگی، چاپ اول،
تهران.
عالیه کُرد زعفرانلو کامبوزیا ( 1392)، واج شناسی، رویکرد قاعده بنیاد، چاپ چهارم، سمت، تهران.
گرور هادسن (1387)، مباحپ چرورى و بنیادین زبانشناسى مقدماتى ( چروریات زبانشناسى
مقدماتى)، مترجم: علی بهرامی، چاپ سوم، چاپخانه گوهر اندیشه، انتشارات رهنما. تهران
محسن ابوالقاسمی (1387)، دستور تاریخی زبان فارسی ، چاپ هفتم، انتشارات سمت، تهران.
محمد راسخ مهند(1388)، معرفه و نکره در زبان فارسی، مجله دستور، شماره (5).
مهدی فتاحی (1390)، فرایندهای صرفی – واجی در کردی کلهری، پایاننامه کارشناسى ارشد، دانشکده
ادبیات فارسى و زبانهای خارجی، گروه زبانشناسی....، دانشگاه علامه گباگبایى، تهران.
مهری باقری (1392) تاریخ زبان فارسی ، چاپ دوازدهم، نشر قگره، تهران
ویکتوریا فرامکین، رابرت رادمین، نینا هیامز ( 1387)، در ێمدی بر زبان ( زبانشناسى همگانى) ترجمه:
علی بهرامی، سهیلا چیاو الدین، چاپخانه گوهر اندیشه، چاپ اول، رهنما، تهران.
احمد مختار عمر (2004)، دراسه الصوت اللغوى، جامعه القاهره.
David Crystal (2003), A Dictionary of Linguistics – phonetics, fifth edition, black
well: oxford.
katamba. F , Stonham.j. (2006) Morphology, second published, palgrave Macmillan,
london.
Martin Haspelmath And Andrea D.Sims (2012), Understanding morphology, second
edition, London.
Roger lass (1998), phonology, united kingdom at the university press, Cambridge