جۆری توێژینه‌وه‌ : Original Article

نوسه‌ران

1 زانکۆی پزشکی ئازەربایجانی رۆژئاوا، ئێران

2 زانکۆ کوردستان، ئێران

پوخته‌

        بە‌پێی لێکدانەوەکان بەوە دەگەین کە ژنان ڕۆڵێکی بەرچاو و گرنگیان لە کۆمەڵگادا بووە و‌مشت‌ومڕێکی زۆر وبەردەوام لە سەر پێگەی کۆمەڵایەتی و کەسایەتیی ژنان کراوە. هەر ئەمە بووەتە هۆی‌ ئەوەیکە چەندین لێکۆڵینەوەی زانستی و شیکاریی لێ‌بێتەوە. لەم وتارەدا دەمانهەوێت شێوازی دەرکەوتن و پێناسەی ژنان لە کتێبی ڕشتەی مرواریی عەلائەدین سەجادی‌دا بەپێی مێتۆدی شیکاریی گوتار لێک‌بدەینەوە.
 شێوازی لێکۆڵینەوەی ئەم وتارە شیکاریی گوتار یان گوتارشیکاریی نۆرمان فایەرکڵافە، کە وێچووترین شێوازی لێکۆڵینەوەی ئەم شێوە دەقانەیە. فایەرکڵاف سێ ئاستی گوتاریی بۆ شیکاریی دەق دەست‌نیشان کردووە. کە بریتییە لە: ئاستی وەسفی، ئاستی ڕاڤەیی یا ڕاڤەکارانە و ئاستی تەتەڵە کردن یان تەبیین. ئەم سێ بەشەی ڕشتەی مرواری لە هەر سێ ئاستدا هەڵسەنگێندراوە. کۆی گێڕانەوەکانی کتێبی ڕشتەی مرواری عەلائەدین سەجادی٢٤١٢ گێڕانەوە لەخۆ دەگرێت؛ کە سەردێڕی سێ بەرگیان ناوی ژنانی بەسەرەوەیە و گێڕانەوەکانی تایبەتە بە ژنان. بەرگی یەکەم هەڵگری ٢٠، بەرگی دووهەم هەڵگری ٤ و بەرگی سێهەم هەڵگری ١٦ گێڕانەوەیە. بەم‌پێیە ٤٠ گێڕانەوە بەشێوەی هەڵبژاردنی کتێبخانەیی تاوتوێ کراوە.
ئەنجامی لێکۆڵینەوەکە ئەوەمان بۆ دەردەخات کە لە بەرگی یەکەمدا ژن بە شێوەی ناڕاستەوخۆ لە ١٩ گێڕانەوە ڕۆڵی بەڕێوەبەر و کابانی ماڵ دەگێڕێت و لە یەک دانەیاندا وەک ئاغاژن پێناسە کراوە. لە بەرگی دووهەمدا ژن قارەمانی سەرەکی چوار گێڕانەوەیە و ڕۆڵی خوشک و ژنی زیرەکی ماڵێ دەگێڕێت؛ هەروەها لە بەرگی سێهەمدا لە ١٠گێڕانەوە ناڕاستەوخۆ بەڕێوەبەر و کابانی ماڵێیە و لە ٥ دانەشیان ڕاستەوخۆ بەڕێوەبەر و ڕۆڵی کابانی ماڵێی پێدەدا و لە یەکێکیشیاندا وەک ئاغاژن ناو‌براوە.




بەگشتی ژنان لەم گێڕانەوانەدا وەک مرۆڤێکی زۆرزان، عەیار و بەمەکر دەرکەوتوون کە ئەگەرچی زۆرینەیان ژنانی ئاسایین و پلەوپایەیێکی کۆمەڵایەتیی بەرزیان نییە بەڵام سەرەڕای ئەوەش هەوڵی سەرخستنی دۆزی کۆمەڵایەتی و ئابووریی خۆیان دەدەن. لەزۆربەی گێڕانەوەکاندا ژنان هەبوونی سەربەخۆیان لە ناو دەقەکاندا هەیە و بینەری گوتار و ئاخاوتنی ژنانەیین

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان

ناونیشانی توێژینه‌وه‌ [English]

The emergence and definition of women according to the method of discourse analysis in the book Rashtei Marwari by Alauddin Sajjadi

نوسه‌ران [English]

  • Osman Amini 1
  • Somayeh Karimi 2

1 زانکۆی پزشکی ئازەربایجانی رۆژئاوا، ئێران

2 زانکۆ کوردستان، ئێران

پوخته‌ [English]

        بە‌پێی لێکدانەوەکان بەوە دەگەین کە ژنان ڕۆڵێکی بەرچاو و گرنگیان لە کۆمەڵگادا بووە و‌مشت‌ومڕێکی زۆر وبەردەوام لە سەر پێگەی کۆمەڵایەتی و کەسایەتیی ژنان کراوە. هەر ئەمە بووەتە هۆی‌ ئەوەیکە چەندین لێکۆڵینەوەی زانستی و شیکاریی لێ‌بێتەوە. لەم وتارەدا دەمانهەوێت شێوازی دەرکەوتن و پێناسەی ژنان لە کتێبی ڕشتەی مرواریی عەلائەدین سەجادی‌دا بەپێی مێتۆدی شیکاریی گوتار لێک‌بدەینەوە.
 شێوازی لێکۆڵینەوەی ئەم وتارە شیکاریی گوتار یان گوتارشیکاریی نۆرمان فایەرکڵافە، کە وێچووترین شێوازی لێکۆڵینەوەی ئەم شێوە دەقانەیە. فایەرکڵاف سێ ئاستی گوتاریی بۆ شیکاریی دەق دەست‌نیشان کردووە. کە بریتییە لە: ئاستی وەسفی، ئاستی ڕاڤەیی یا ڕاڤەکارانە و ئاستی تەتەڵە کردن یان تەبیین. ئەم سێ بەشەی ڕشتەی مرواری لە هەر سێ ئاستدا هەڵسەنگێندراوە. کۆی گێڕانەوەکانی کتێبی ڕشتەی مرواری عەلائەدین سەجادی٢٤١٢ گێڕانەوە لەخۆ دەگرێت؛ کە سەردێڕی سێ بەرگیان ناوی ژنانی بەسەرەوەیە و گێڕانەوەکانی تایبەتە بە ژنان. بەرگی یەکەم هەڵگری ٢٠، بەرگی دووهەم هەڵگری ٤ و بەرگی سێهەم هەڵگری ١٦ گێڕانەوەیە. بەم‌پێیە ٤٠ گێڕانەوە بەشێوەی هەڵبژاردنی کتێبخانەیی تاوتوێ کراوە.
ئەنجامی لێکۆڵینەوەکە ئەوەمان بۆ دەردەخات کە لە بەرگی یەکەمدا ژن بە شێوەی ناڕاستەوخۆ لە ١٩ گێڕانەوە ڕۆڵی بەڕێوەبەر و کابانی ماڵ دەگێڕێت و لە یەک دانەیاندا وەک ئاغاژن پێناسە کراوە. لە بەرگی دووهەمدا ژن قارەمانی سەرەکی چوار گێڕانەوەیە و ڕۆڵی خوشک و ژنی زیرەکی ماڵێ دەگێڕێت؛ هەروەها لە بەرگی سێهەمدا لە ١٠گێڕانەوە ناڕاستەوخۆ بەڕێوەبەر و کابانی ماڵێیە و لە ٥ دانەشیان ڕاستەوخۆ بەڕێوەبەر و ڕۆڵی کابانی ماڵێی پێدەدا و لە یەکێکیشیاندا وەک ئاغاژن ناو‌براوە.




بەگشتی ژنان لەم گێڕانەوانەدا وەک مرۆڤێکی زۆرزان، عەیار و بەمەکر دەرکەوتوون کە ئەگەرچی زۆرینەیان ژنانی ئاسایین و پلەوپایەیێکی کۆمەڵایەتیی بەرزیان نییە بەڵام سەرەڕای ئەوەش هەوڵی سەرخستنی دۆزی کۆمەڵایەتی و ئابووریی خۆیان دەدەن. لەزۆربەی گێڕانەوەکاندا ژنان هەبوونی سەربەخۆیان لە ناو دەقەکاندا هەیە و بینەری گوتار و ئاخاوتنی ژنانەیین.

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان [English]

  • ژن
  • ڕۆڵی ژنان
  • ژنانی کورد
  • ڕشتەی مرواری
  • عەلائەدین سەجادی
  • شیکاری گوتار
  1. کوردی

    1. ئۆجەلان عەبدوڵڵا. (٢٠٠٣). ڕاستینەی نەتەوایەتیمان لەگەڵ ڕاستینەی ژن و ژیان هەڵدەسەنگێنێت،
    2. ئەسعەد،ڕاز(٢٠٢١). میرزا مەنگوڕی و مێژووی ژن، سلێمانی، چاپخانەی کارۆ.
    3. حەمە ڕەشید، هاوژین (٢٠١٠). ژن لە جیهانی ئەدەبی شێرزاد حەسەندا، کوردستان، چاپی یەکەم.
    4. سەجادی، عەلائەدین (1396). رشتەی مرواری. پێداچوونەوە و هەڵەبژێری (تصحیح) ناسیح فەتاحی و عەبدوڵڵا فاتیحی کەرجۆ. سنە. بڵاوکراوەی کوردستان. ١٢١٦ لاپەڕە.
    5. شێبلی ئێلێری (٢٠٠٧). سەد ژنی کاریگەر لە مێژوودا، وەرگێڕ فەقیهی یووسف، چاپی یەکەم، وەزارەتی ڕۆشنبیری بەڕێوەبەرایەتی خانەی وەرگێڕان
    6. مۆلێر ئۆکێن، سۆزان( ٢٠٠٨). ژن لە فەلسەفەی سیاسیی ڕۆژئاوادا، وەرگێڕ سوڵتانی، ڕەسوڵ. چاپی یەکەم، چاپخانەی خانی.

     

    فارسی

    1. آقاگل زاده، فردوس و غیاثیان، مریم سادات(1386)، «رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی»، مجله زبان و زبان شناسی، شماره 5: 39-54.
    2. آقاگل‌زاده، فردوس(1385) . تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ اول.
    3. اقبالی، مهدی؛ آبادی، مهدی (١٣٨٧). زنان در تاریخ کهن ایران، نشر پردیسان،چاپ اول.
    4. انگلس، فردریک؛ زتکین، کلارا، کولنتای، الکساندر، رید، ئولین (١٣٨١). زنان در جامعە، ترجمە مهدی زادگان، اصغر. نشر نگاه.
    5. ایلسە، سیبرت. (1379). زن در شرق باستان. ترجمە رقیە بهزادی، انتشارات پژوهندە.
    6. ببل، اگوست.(١٣٨٦) زن و سوسیالیزم. دفتر یازدهم. نشریە نگاه.
    7. پرین، لورانس (١٣٨٠). ادبیات داستانی ساختار، صدا و معنی. ترجمە سلیمانی، حسن ، اسماعیل زادە، فهیمە. نشر رهنما، چاپ دوم.
    8. تقی رفیعی، محمد؛ دباغی، مجید.(١٣٩٣). جهانی شدن و حقوق زنان؛ فرصتها و چالش ها، فصلنامە مطالعات راهبردی جهانی شدن، سال پنجم، شمارەی چهاردهم.
    9. جورج پوپ (1381). زنان بزرگ تاریخ. مترجم عفت شیرزادی. ویراستار: میرمحمدباقر حسینی‌خاتون‌آبادی. تهران انتشارات:موج. تعداد صفحات 312
    10. خراسانی، م (1380). زبان زنان، مجلە گلستانە. شمارە پنجاە پنج.
    11. داریوش، عابدی (١٣٧٧). پلی بەسوی داستان نویسی، چاپ سوم، نشر مدرسە.
    12. دوبوار، سیمون (1384). جنس دوم. ٢ جلد. ترجمه قاسم صفوی. تهران: توسل.
    13. زبیح نیا عمران، آسیە؛ بردخونی، حسین.( ١٣٩٢). تاریخ ادبیات کودک و نوجوان در ایران. بوستان کتاب.
    14. ستودە،سیامک (٢٠٠٨). زن و سکس در تاریخ ج.اول، چاپ ٥، زیرزمینی در ایران.
    15. سوزان مولر آکین (1397). زن از دیگاه فلسفە سیاسی غرب، ، ترجمە: ن.نوری زادە، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
    16. شاهندە، نوشین (١٣٨٢)، زن در تفکر نیچە، تهران. نشر قصیدەسرا. ترجمە. ملیحە مغازەای.
    17. فرکلاف، نورمن. (1379) تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمە فاطمه شایسته پیران. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
    18. کردی، ابوعلی. منتدى إقرأ الثقافي: منتدى ثقافي للكتب باللغات الكوردية, العربية, الفارسية و الإنجليزية https://iqra.ahlamontada.com/t3873-topic
    19. کولایی،الهە (١٣٨٦). زنان ایرانی پس از اصلاحات، آیین: آذر 1386 شماره 9.
    20. گیتس، ملیندا (١٣٩٩). لحظەی صعود توانمندسازی زنان چگونە دنیا را متحول می‌کنند، ترجمە. محمد صداقتی جهرمی، انتشارات کولەپشتی.
    21. مولر آکین، سوزان(١٣٨٣). زن از دیگاه فلسفە سیاسی غرب. ترجمە: ن.نوری زادە، انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
    22. میرفخرایی، ت. (1383).فرایند تحلیل‌گفتمان. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
    23. مرنیسی، فاطمە (١٣٨٠). زنان پردەنشین و نخبگان جوشن پوش، تهران، نشر نی.
    24. ناهید،عبدالحسین. (١٣٦٠). زنان ایران در جنبش مشروطە، نشر احیا، تبریز.
    25. نوال السعداوی (1359).چهرە عریان زن عرب: ، ترجمە: مجید فروتن- رحیم مرادی، چاپ اول، انتشارات روزبهان
    26. یورگنسن، ماریان و لوییز فیلیپس. (1394) نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجم هادی جلیلی. تهران: نی.