جۆری توێژینه‌وه‌ : Original Article

نوسه‌ران

1 بەشی كۆمەڵناسی/ كۆلێجی زانستە مرۆڤایەتیەكان / زانكۆی سلێمانی

2 بەشی كاری كۆمەڵایەتی/ كۆلێجی زانستە مرۆڤایەتیەكان/ زانكۆی سلێمانی

پوخته‌

ئەم توێژینەوەیە هەوڵێكە بەئاراستەی دیاریكردنی هێڵە گشتیەكانی مێژووی ململانێی سیاسی لە هزری كۆمەڵایەتیدا لەسەردەمی یۆنانی كۆنەوە تاوەكو سەردەمی نوێ‌، چونكە ئاشنابوون بەمێژووی هزری كۆمەڵایەتی بەهایەكی گرنگی هەیە بۆ تێگەیشتن لە پرسە كۆمەڵایەتی و سیاسیەكانی سەردەم . لەم توێژینەوەیەدا سود لە میتۆدی وەسفی و مێژوویی وەرگیراوە، بەئامانجی زانینی هۆكارو دەرهاویشتەكانی ململانێی سیاسی بە جیاوازی قۆناغ و سەردەمە جیاوازەكانی مێژووی مرۆڤایەتی. لەماوەی ئەم توێژینەوەیەدا بەشێوەیەكی گشتی توێژەر گەیشتوە بە كۆمەڵێك دەرئەنجام لەوانە هۆكاری ململانێی سیاسی بەجیاوازی سەردەم و قۆناغە جیاوازەكان لە مێژووی مرۆڤایەتیدا لە پێناو بە دەستهێنانی دەسەڵات، گۆڕینی سیستەمی سیاسی و كۆمەڵایەتی، كۆتایی هێنان بە كۆیلایەتی، چەوساندنەوە، دەرەبەگایەتی، زوڵم و ستەم، نایەكسانی، نادادپەروەری، قۆرخكاری ئەنجامدراوە، لەئەنجامیشدا بە گۆڕانی كۆمەڵایەتی و بەدیهێنانی ئازادی و سەربەستی و یەكسانی و خۆشگوزەرانی و نوێ‌ بونەوە كۆتایی پێهاتووە. هەروەها لەدەرئەنجامێكی تردا توێژەر گەیشتوە بەوەی كە تێروانینی بیرمەندو فەیلەسوفەكان زادەی رەوشی سیاسی وكۆمەڵایەتی و ئابووری كۆمەڵگە و سەردەمی تایبەتی خۆیان بوون و ئامانجیان چارەسەرو رێكخستنی پەیوەندی نێوان تاك و دەسەڵاتی سیاسی و گۆڕانكاری بووە لە سیستەمی سیاسی و كۆمەڵایەتی كۆمەڵگەكانیاندا  

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان

ناونیشانی توێژینه‌وه‌ [English]

A Sociological reading to the political conflict in social thought

نوسه‌ران [English]

  • Aso Abdullah 1
  • Shokhan Huseen 2

1 بەشی كۆمەڵناسی/ كۆلێجی زانستە مرۆڤایەتیەكان / زانكۆی سلێمانی

2 بەشی كاری كۆمەڵایەتی/ كۆلێجی زانستە مرۆڤایەتیەكان/ زانكۆی سلێمانی

پوخته‌ [English]

A Sociological reading to the political conflict in social thought
   This study is an attempt to highlight the general lines of the history of political conflict in social thought since the time of ancient Greece to the modern age because being aware of the history of social thought has an important value in understanding social and political issues of the age. In this research, descriptive and historical methods have been used for the purpose of knowing the causes and effects of political conflict through the different stages and ages of the history of humanity. During this study, the researcher has reached a number of results among them is the political conflict in the different ages and stages in the history of humanity to gain power, change the political and social systems, ending slavery, persecution, feudalism, injustice, and tyranny, inequality, exploitation, and practicing imposition. Consequently, social change, earning freedom, dignity, equality, good living, and have been replaced. Moreover, the researcher has realized that the perspective of elites and philosophers is the fruit of the political, social, economic situations of the society, and their age, and their purposes in arranging and solving the relationship between the individual and the political power. And change in the political and social systems in their society.

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان [English]

  • political conflict
  • social thought
  • philosophe
یەكەم : كتێبە عەرەبییەكان
1-                                                       ابراهیم، محمد عباس(2006 )، نشاە الفكر الاجتماعی، دار المعرفە الجماعیە، الاسكندریە.
2-                                           احمد، فاروق یوسف(1977)، دراسات فی الاجتماع السیاسی، جز‌والاول، مكتبە عین الشمس، قاهرە.
3-                                  الجابری، محمد عابد، فكر ابن خلدون( العصبیە و الدولە)، بیروت ،مركز دراسات الوحدە العربیە، گ8،ب.س.
4-                      حسن، حسن ابراهیم(1996)، تاریخ الاسلامی السیاسی و الدینی و الثقافی و الاجتماعی ، ج1،ط14، مكتبە النهچە المصریە.
5-                                                  الحسینی، السید(1984)، علم الاجتماع السیاسیالمفاهیم و القچایا، ط3، دار المعارف، القاهرە.
6-                                                     الحسینی، السید(1985)، نحو نڤریە اجتماعیە نقدیە، دار النهچە العربیە للطباعە و النشر .
7-                                        خلیفە، عبدالرحمن(1999)، ایدیولوجیە الصراع السیاسی دراسە فی نڤریە القوە، دار المعرفە الجامعیە.
8-                رشوان، حسین عبدالحمید احمد(2007)،فی القوە و السلطە و النفوذ، دراسە فی علم الاجتماع الساسی، مركز الاسندریە للكتاب.
9-                                                     روسو، جان جاك، فی العقد الاجتماعی، ت.ژوقان قرقوط، دار القلم ،بیروت-لبنان،ب.ت.س .
10-                         سلطح، فضل اللە محمد(2007)، الفكر السیاسی الغربی النشاە والتطور،ط1، دارالوفا‌ للطباعە والنشر، الاسكندریە.
11-                                                    الطیب، مولود زاید(2007)، علم الاجتماع الساسی،ط1،دار الكتب الوطنیە، بنغازی-لیبیا.
12-                                                 طالیس، ارسطو، السیاسە، ت. احمد لطفی السید، منشورات الفاخریە، الریاض، ب.س.ط .
13-                                        عبد الباقی، زیدان(1981)، التفكیر الاجتماعی نشاته و تطوره، ط٣، دار غریب للطباعە و نشر، القاهرە.
14- عبدالرحمن، عبداللە محمد(2001)، علم الاجتماع الساسی النشاە التطوریە و الاتجاهات الحدیثە و المعاصرە، ط1،دار النهضە العربیە للطباعە والنشر، بیرت ،لبنان.
15-                                                     عطیە، عزیز سوریال(2005 )، تاریخ المسیحیە الشرقیە ، ت. أسحاق عبید، ط1، القاهرە.
16-                       النوری، الحسنی، قیس، عبدالمنعم(1983)، النضریات الاجتماعیە، وزارە تعلیم العالی و البحث العلمی، جامعە بغداد.
17- هندریكس، سكوت اتش ، مارتن لوپر(2014)، مقدمە قصیرە جدا، ترجمە.كوثر محمود محمد، ط1، مؤسسە هنداوی للتعلیم و الثقافە ، القاهرە.
18-                             كارل ماركس و فردریك انجلس(1976)، الایدیولوجیە ایلمانیە،ت.فواد ایوب، دار دمشق للطباعە و النشر،دمشق،.
19-                                 لوفیڤر، هنری(1971)،ماركس و علم الاجتماع، ت. بدر الدین قاسم الرفاعی، منشورات وزارە الثقافە،دمشق.
دووەم: كتێبە كوردییەكان
20- پولادی، كمال(2005)، مێژووی هزری سیاسی لە ڕۆژئاوا، و. ئازاد وەلەدبەگی، سیروان زەندی، دەزگای چاپ و بڵاوكردنوەی موكریان، كوردستان ، هەولێر.
21-           زەنگەنە، سەمەد(2009)، كاریگەریی مافە سروشتیەكان لەسەرهەڵدانی شۆڕشدا، چ1، دەزگای چاپ و پەخشی حەمدی، سلێمانی.
22-                        سەعید، هیوا عەزیز(2006)، ڕەنگدانەوەی بیری لیبرالی لە باشوری كوردستان 1900-1958، چاپخانەی یاد، سلێمانی.
23- صالح، محمد محمد(2010 )، مێژووی ئەوروپا لەسەردەمی ڕینسانس تاوەكو شۆڕشی فەرەنسی1500-1789 ، و. ئارام محمد، چاپخانەی نارین، سلێمانی.
24-              حوسین ئەحمەد، سامان(2014)، مێژووی ئەوروپا لە شۆڕشی فەرەنسیەوە تا كۆتایی سەدەی نۆزدەهەم، چاپخانەی نارین، چ1.
25-                                  طقوش، محمد سوهیل(2009)، پوختەی مێژووی ئیسلامی،و.نهاد جلال حبیب الله، چ1، دار الفكر، بیروت .
26-                                                  فلۆوەرز، سارا(1384)، چاكسازی ئاینی،و.هەژار رەحیمی، چاپخانەی رۆژهەڵات، چ1، هەولێر .
27-                                  محەمەد، بەهادین(2001)، تیۆری دەوڵەت و سیستەمە ڕامیارییەكان،چ 1،دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم.
28-                                                            ماكیاڤیللی، نیكۆلۆ(2011)، میر، و. ساڵح یوسف سۆفی، چاپخانەی هاوار، دهۆك.
29-                            مۆنتسكیۆ(2003)، ڕۆحی یاساكان، و. ئیدریس شیخ شەرەفی، چ 1، دەزگای چاپ و بڵاوكردنەوەی موكریان، هەولێر.
30-                             ئیسماعیل، ڕێبین رەسول(2003 )، سیستەمی سیاسی هزرو فەلسەفەی سیاسی، چاپخانەی وەزارەتی ڕۆشنبیری.
31-                                                                    ئەفلاتون(2008)، كۆمار، و. د. محمد كەمال، دەزگای پلانۆ بۆ بڵاوكردنەوە.
سێیەم: نامە زانكۆییەكان
1- حسن، بارزان كمال(2004)، ڕەهەندە كۆمەڵایەتیەكانی توندوتیژی سیاسی، لێكۆڵینەوەیەكی مەیدانیە لە هەرێمی كوردستان- عیراق، نامەی ماستەر(بڵاونەكراوە)، زانكۆی سەلاحەدین،كۆلێژی ئاداب، بەشی كۆمەڵناسی.