کتێب:
١- ئەنوەر، قادر جاف . (٢٠٠٨)، چەند وتارێکى کوردناسى. چاپخانەى شڤان، چاپى سێیەم، سلێمانى.
٢- ئەنوەر، قادر محەمەد. (٢٠١٨)، لیریکاى شاعیرى گەورەى کورد مەولەوى. چاپى چوارەم، ناوەندى بڵاوکراوەى ئەندێشە، سلێمانى.
٣- ئەوڕەحمان، حاجى مارف. (١٩٧٤)، چى لەبارەى زمانى کوردی-یەوە نووسراوە. بەغدا.
٤- ئەیوب، کوێخا ڕۆستەم. (٢٠٠٦)، یارسان. چاپ: بڵاوکراوەى مەڵبەندى ڕۆشنبیرى هەورامان، ئۆفیسى قانیع، سلێمانى.
٥- ئەیوب، کوێخا ڕۆستەم. (٢٠١١)، هەورامان. چاپى سێیەم، چاپخانەى کۆردۆنیا، بڵاوکراوەى مەڵبەندى ڕۆشنبیرى هەورامان، سلێمانى.
٦- ا.م مینتیشا، شڤیلى. (١٩٩٩)، کورد. وەرگێڕانى عیزەدین مستەفا ڕەسوول، چاپخانەى وەزارەتى ڕۆشنبیرى، سلێمانى.
٧- بەکر، عومەر عەلى. شێرکۆ، حەمەئەمین. (٢٠٠٧)، زار و شێوەزار، چاپخانەى چوارچرا، سلێمانى.
٨- تارا، محمد دەشتى. (٢٠١٥)، کورد و ناوچە کورد نشینەکان لە کتێبى (معجم البلدان)ى یاقوت حەمودى. چاپخانەى تەفسیر، هەولێر.
٩- حوسێن، محەمەد عەزیز. (٢٠٠٤)، یاقووت و زوومڕوتى کوردیى. بەرگى دووەم، چاپخانەى شڤان.
١٠- حوسێن، محەمەد عەزیز. (٢٠٠٥)، سەلیقەى زمانەوانى و گرفتەکانى زمانى کوردیى، چاپخانەى کارۆ، سلێمانى.
١١-حەبیبوڵڵا، تابانى. (٢٠١٠)، هاونەتەوەیى کورد و ماد. وەرگێڕانى جەلیل گادانى، چاپى دووەم، چاپخانەى ڕۆژهەڵات، سلێمانى.
١٢ حەکیم، مەلا ساڵح. (٢٠٠٦)، یوسف و زڵێخا. چاپخانەى وەزارەتى پەروەردە، هەولێر.
١٣- ڕێبوار، محمد مەلازادە. (٢٠٢٠)، تیۆرى ئەدەبى. ناوەندى ئاوێر بۆ چاپ و بڵاوکردنەوە، هەولێر.
١٤- ڕیچ، کلۆدیۆس جەیمس. (٢٠١٢)، گەشتنامەى ڕیچ بۆ کوردستان. وەرگێڕانى محەمەد حەمە باقى، چاپى چوارەم، چاپخانەى خانى، دهۆک.
١٥- ڕەفیق، شوانى. (٢٠٠١)، چەند بابەتێکى زمان و ڕێزمانى کوردى. چاپخانەى وەزارەتى ڕۆشنبیرى، هەلێر.
١٦- زبیر، بلال اسماعیل. (١٩٨٤)، مێژووى زمانى کوردى. وەرگێڕانى یوسف رؤوف على، دار الحریة للطابعە-بغداد.
١٧- زرار، سدیق تۆفیق. (٢٠٠٨)، چەند لێکۆڵینەوەیەک دەربارەى مێژووى کورد لەسەدەکانى ناوەڕاستدا. چاپخانەى خانى، دهۆک.
١٨- زرار، سدیق تۆفیق. (٢٠١٠)، هۆزو دەسەڵاتە هۆزەکییە کوردییەکانى چاخى ناوەڕاست. وەرگێڕانى ئدریس عەبدوڵا مستەفا، دەزگاى چاپ و بڵاوکراوەى هاوسەر، هەولێر.
١٩- زەرێ، یوسوپۆڤا. (٢٠٠٥)، شێوەى سلێمانى زمانى کوردى. وەرگێڕانى کوردستان موکریانى، لە بڵاوکراوەکانى کۆڕى زانیارى کوردستان، هەلێر.
٢٠- سدیق، بۆرەکەیى. (٢٠٠٨)، مێژووى وێژەى کوردى. بەرگى یەکەم، چاپى دووەم، بەڕێوەبەرایەتى گشتى کتێبخانە گشتییەکان، هەولێر.
سۆران، حەمەڕەش،. (٢٠١٣)، کورد کێیە. لەندەن.
٢١- شێخ عبدالوئمین، مەردۆخى. (٢٠١٠)، کەشکۆڵە شیعرێکى کوردى "گۆرانى". وەرگێڕانى ئەنوەر سوڵتانى، چاپخانەى بنکەى سدیق ساڵح، ژین، سلێمانى.
٢٢- شەرەفخان، بدلیسى. (٢٠٠٦)، شەرەفنامە. وەرگێڕانى مامۆستا هەژار، چاپى سێهەم، دەزگاى چاپ و بڵاوکراوەى ئاراس، هەولێر.
٢٣- عبدالزاق، عبدالرحمان. (٢٠٠٥)، سەربوردێکى هەورامان و سەردانێکى تەوێڵە. چاپخانەى مەهارەت-تاران.
٢٤- علأالدین، سجادى. (١٩٧٨)، دەقەکانى ئەدەبى کوردى. چاپخانەى کۆڕى زانیارى کورد، بەغداد.
٢٥- عومەر، خدر خدر. (٢٠١٤)، میرنشینى ئەردەڵان. چاپخانەى حاجى هاشم، هەولێر.
٢٦- عیزەت، فەتاح حەمە ساڵح. (٢٠٠٦)، هەورامان. سەنتەرى لێکۆڵینەوەى ستراتیجى کوردستان، سلێمانى.
٢٧- عەبدولواحید، موشیر دزەیى. (٢٠١١)، زارە کوردییەکان. چاپخانەى پاک، هەولێر.
٢٨- فازڵ، ئوسلیان. (٢٠١٥)، ناسنامەى زمانى کوردى. سوید.
٢٩- فوئاد، جەمە خورشید. (٢٠٠٨)، زمانى کوردى و دیالێکتەکانى. دەزگاى چاپ و پەخشى سەردەم، سلێمانى.
٣٠- کاروان، عوسمان خەیات. (٢٠١٦)، دیوانى خاناى قوبادى. بڵاوکراوەى شوان، سنە.
٣١- کامل، حەسن. کوردستانى، موکریانى. سادق، بهائەددین. حەمە ئەمین، هەورامانى. (١٩٨٧)، زارە کوردییەکان. مطبعة جامعة صلاح الدين.
٣٢- کوردۆیێڤ. (١٩٧٣)، هەندێ بیر و باوەڕى هەڵە لە بارەى زمان و مێژوى کوردەوە. وەرگێڕانى ئەوڕەحمانى حاجى مارف، چاپخانەى کۆڕى زانیارى کورد.
٣٣- مارف، خەزنەدار. (٢٠٠١)، مێژووى ئەدەبى کوردى. بەرگى یەکەم، چاپخانەى وەزارەتى پەروەردە، هەولێر.
٣٤- مارف، خەزنەدار. (٢٠٠٢)، مێژووى ئەدەبى کوردى. بەرگى دووەم، چاپخانەى وەزارەتى پەروەردە، هەولێر.
٣٥- محمود، احمد محمد. (١٩٨٩)، دیوانى ئەوڕەحمان بەگى بابان. چاپخانەى زەمان، بەغداد.
٣٦- محەمەد مەردۆخى، کوردستانى. (٢٠٠٧)، مێژووى کورد و کوردستان. وەرگێڕانى عەبدولکەریم محەممەد سەعید، چاپى دووەم، چاپخانەى چوارچرا، سلێمانى.
٣٧- محەمەد، ساڵح ئیبراهیمى. (٢٠٠٠)، زانایانى کورد. چاپخانەى ئەندێشە، سەقز.
٣٨- محەمەد، ئەمین هەورامانى. (١٩٨١)، زارى زمانى کوردى لە تراووى بەراوورد دا. دار الثقافة والنشر الکردیة-بغداد.
٣٩- محەمەد، ئەمین هەورامانى. (١٩٨٤)، کاکەیى. چاپخانەى حوادث، بەغداد.
٤٠- محەمەدئەمین، زەکى بەگ. (٢٠٠٥)، سەرجەمى بەرهەمى محەمەد ئەمین زەکى بەگ. چاپخانەى شڤان، ژین، سلێمانى.
٤١- مێجەر، سۆن ئىـ بى. (٢٠٠٧)، چەند سەرنجێک دەربارەى هۆزەکانى کوردستانى خواروو. وەرگێڕانى نەجاتى عەبدوڵا، چاپخانەى بنکەى سدیق ساڵح، ژین، سلێمانى.
٤٢- میرزا شکراللە، سنندجى. (٢٠٠٦)، هۆز و تیرە و تایفەى کورد لە کوردستانى ئەردەڵان. وەرگێڕانى ئەنوەر سوڵتانى، چاپخانەى بنکەى سدیق ساڵح، ژین، سلێمانى.
٤٣- مینۆڕسکى. (٢٠٠٦)، مینۆڕسکى و کورد. وەرگێڕانى ئەنوەر سوڵتانى، چاپى دووەم، چاپخانەى وەزارەتى پەروەردە.
٤٤- مینۆڕسکى، ڤلادمیر ف. (٢٠٠٨)، ڤلادمیر ف مینۆڕسکى. وەرگێڕانى ئازاد عوبێد ساڵح، چاپخانەى وەزارەتى ڕۆشنبیرى، هەولێر.
٤٥- مەحەمەد، ئەحمەد سەعید. (٢٠٠٨)، کەرکوک و بزاڤى شیعرى کوردى. چاپ و پەخشى سەردەم، سلێمانى.
٤٦- مەلا عبدالکریم، مدرس. فاتح، عبدالکریم. (١٩٨٠)، کۆمەڵە شیعرى فەقێ قادرى هەمەوەند. چاپخانەى کۆڕى زانیارى عێراق، بەغداد.
٤٧- نەوشیروان، مستەفا ئەمین. (٢٠١٢)، بەدەم ڕێگاوە گوڵچنین. کتێبى یەکەم، بەرگى یەکەم، چاپخانەى الدار العربیة للعلوم-ناشرون، بیروت، لبنان.
٤٨- نەوشیروان، مستەفا ئەمین. (٢٠١٥)، بەدەم ڕێگاوە گوڵچنین. کتێبى یەکەم، بەرگى دووەم، چاپخانەى الدار العربیة للعلوم-ناشرون، بیروت، لبنان.
٤٩- هادى، بەهمەنى. (٢٠٢٠)، پەیامى هەورامان. چاپى پێنجەم.
٥٠- ئەیوب، کوێخا ڕۆستەم. (٢٠١٨)، گەوهەرى ژمارەیەک لە تێکست و دەستنووسەکان.
٥١- ئەیوب، کوێخا ڕۆستەم. (٢٠١٩)، گۆران - وەک زمانێکى ئەدەبى. چاپى دووەم، بەڕێوەبەرایەتى گشتى کتێبخانە گشتییەکان، هەلێر.
گۆڤار:
١- ڕەقیب، سەلیم تەها. (٢٠٠٥)، مەستورەى ئەردەڵانى. گۆڤارى ڕامان. ١٠٢، ل ٧٨-٧٩.
٢- سەجاد، جەهانفەرد. (٢٠١٥)، زمانى کوردى و شێوە زارەکانى. گۆڤارى ڕامان. ٢١٥، ل ٧٨-٧٩.
٣- عادل، محەمەد پوور. (٢٠٠٨)، هورمزگان سەرەتاى سەرهەڵدانى لیریکاى نڤیسارى کورد. گۆڤارى ڕامان. ١٢٩، ل ١٢٦.
٤- عادل، محەمەد پوور. (٢٠٠٨)، ئاخێزگەى جوگرافیایى – مێژوویى زوانى کوردى و پێوەندى ئەندامى هۆرامى – زازایى و ئازەرى کۆن. گۆڤارى ڕامان. ١٣٠، ل ٨٣.
٥- فوئاد، حەمە خورشید. (١٩٧٦)، گۆران کێن. گۆڤارى بەیان. ٣٤، ل .٥.
٦- هاشم، کاکەیى، هەردەوێڵ، کاکەیى. (١٩٨٥)، ڕۆشنایی یەک بۆ مێژوو. گۆڤارى کاروان. ٣٨، ل ٤٨.
٧- هەیاس، کاکەیى. (٢٠٢٠)، پیرشالیارى زەردەشتى، کولتوورى دێرینى کوردەوارى. گۆڤارى ڕامان. ٢٧٣، ل ١١٠.
ماڵپەڕى ئەلیکترۆنى:
(ڕۆژى سەردان ٢٠/١٠/٢٠٢٠).
٢- نادیار (نادیار). بنەچەى گۆرانەکان، [ئۆنلاین].دەست دەکەوێت لە:
http://qadirzada.com/Bnchinei-Goranekan.html
(ڕۆژى سەردان ٣/١٠/٢٠٢٠).
ئینگلیزى:
C.J. Edmonds. (1957), Kurds turds turks and Arabs, London.١-
G.R. Driver (1922), studies in kurdish History,B.S.O.S, London.٢-
فارسى:
١- عادل، محمد پوور. (١٣٩٢)، طرح؛ جریان شناسى شعر کردى هورامى از ابتدا تا بە امروز. چاپخانە نشر احسان، تهران.
)