جۆری توێژینهوه : Original Article
نوسهران
1 زانکۆی گهرمیان, کۆلێژی پهروهرده
2 وهزارهتی پهرهوپهرده, پهروهردهی کهلار
پوخته
ئاشنابوون و فێربوونی کهلتوور، وهک ناسنامهی کۆمهڵگا له پرۆسهی فێرکردنی زمانی دووهم یان زمانی بیانییدا، نهک تهنها کاریگهره، بهڵکو پێویستییهکی ههنووکهیی و حاشاههڵنهگره. بۆ فێربوونی زمانی بیانیی دهتوانرێت چهندین ڕێگا و ڕێکاریی جۆراوجۆر ڕهچاوبکرێت، یهکێک لهو ڕێگایانهی که ڕۆڵی بهرچاوی ههیه، له باشتر فێرکردنی زمانی بیانییدا ئاشناکردنی فێرخوازه به کهلتووری ئهو زمانهی که مهبهسته، لهم ڕوانگهیهوه ههوڵدراوه به ئاوڕدانهوه له ههردوو چهمکی زمان و کهلتوور و پهیوهندی نێوانیان و ڕۆڵی ههردووکیان لهسهر یهکدی، بهتایبهت ڕۆڵی کهلتوور له پرۆسهی فێرکردنی زمانی بیانیی وخستنهڕووی چهندین ڕێکاری زمانیی بۆ فێربوونی کهلتووری زمانی مهبهست، کارئاسانی بکرێت بۆ باشتر فێربوونی فێرخوازانی زمانی بیانی.
ناساندن و خستنهڕوی کهلتوور و پیشاندانی ڕهگهزهکانی، باسکردنی زمان وهکو ڕهگهزێکی کهلتوور و دهرخستنی پهیوهندی و پهیوهستی نێوان زمان و کهلتوور له چوارچێوهی نهتهوه و کۆمهڵگادا، بهجۆرێک نه زمان بێ کهلتوور دهبێت و نه کهلتووریش بێ زمان، دهتوانێت پهیامی خۆی بهباشی بگهیهنێت. پرۆسهی فیرکردن وهک پرۆسهیهکی ههمهلایهنهی زانستی و مهعریفی و ڕۆشنگهریی و ئهکادیمی له رێگهی ئاوێتهبوون و ئاوێزانی لایهنهکانی کهلتووری نهتهوه و زمانی کۆمهڵگاوه دێتهبهرههم.
وشه بنچینهییهكان
یهکهم: به زمانی کوردی
1- ئارام عبدالواحید حمهڕهشید مهعروف(2013)، ڕێزگرتن له زمانی کوردیدا، لێکۆڵینهوهیهکه له بواری بواری زانستی زمانی کۆمهڵایهتییدا، نامهی ماستهر، کۆلێژی زمان، زانکۆس سلێمانی.
2- پۆل هێلنه، زمان، هزر، کهلتوور(2006)، وهرگێڕانی: رهحیم سورخی، چاپخانهی وهزارهتی پهروهرده، چاپی یهکهم.
3- ڕۆستهم محمد ئهحمهد (2016)، سینۆنیم له زمانی کوردی ناوچهی گهرمیاندا، لێکۆڵینهوهیهکی واتایی و پێکهاتهییه، نامهی ماستهر، کۆلیژی زمان، زانکۆی سلیمانی.
4- زوبێر عهلی عارف (2012)، ئیدیۆم له شێوهزاری ههورامیدا، نامهی ماستهر، زانکۆی سلێمانی، بهشی کوردی.
5- شاخهوان جهلال فهرهج(2011)، تابوو وهک نموونهیهکی پهیوهندی نێوان زمان و کهلتوور، نامهی دکتۆرا، کۆلێژی زمان، زانکۆی سلێمانی.
6- شیلان عومهر حسهین(2009)، ئیدیۆم چهشن و پێکهاتنی له زمانی کوردیدا، بڵاوکراوهکانی مهڵبهندی کوردۆلۆژی، زنجیره 29، چاپخانهی ڕهنج، سلیمانی.
7- محمدر ڕهزا باتنی(2011)، چهند بابهتێکی زمانهوانی نوێ، وهرگێڕانی هێرش کهریم. سلێمانی چاپخانهی گهنج.
8- مهنوچههری موحسنی(2002)، دهروازهکانی کۆمهڵناسی، وهرگێڕانی: کۆمهڵێ نوسهر، چاپخانهی ههولێر، ههولێر.
9- نهریمان عهبدوڵڵا خۆشناو(2014)، زار و زمان، چاپی دووهم، چاپخانهی هێڤی، ههولێر.
دووهم: به زمانی فارسی
1- اتوسا رستم بیک تفرشی و احمد رمضانی واسوکلائی(بهار و تابستان سال1391)، نقش فرهنگ در اموزش زبان خارجی، پژوهش نامه انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دوازدهم، شماره اول.
2- پریسا مهران، الهه ستودهنما، سیده سوسن مرندی (زمستان 1394)، دیدگاه های زبان اموزان در مورد مفهوم فرهنگ و بازتاب ان در اموزش زبان انگلیزی به دانشجویان خارجی، فصلنامه علمی- پژوهشی زبان پژوهی دانشگاه الزهرا، سال هفتم، شماره 17.
3- محمحعلی اذرشب، سعدالله همایونی (پایز و زمستان 1394)، واکازی فرهنگ و نقش ان در سیاست گذاریهای برنامهریزی اموزش زبان..، علم زبان، سال 3، شماره 5.
4- مرضیه عارفی و صونا علیزاده(1391)، دوزبانگی و جامعه پذیری مجدد: نگاهی نو از زاویه روان شناسی اجتماعی، همایش بین ملی دوزبانگی (چالشها و راهکارها).
5- منصور قنادی، ناهید مطیع، هدایت اله ستوده(1380)، جامعهشناسی مفاهیم کلیدی، چاپخانه غزال، چاپ چهارم.
6- مریم مرادی و مرضیه رحمانی (بهار و تابستان 1395)، بررسی رابطه متقابل زبان و فرهنگ با استفاده از فرضیه نسبیت زبانشناسی، نقد زبان و ادبیات خارجی، دوره دوازدهم، شماره 16.
7 - مهری باقرى (1379)، مقدمات زباشناسى, چاپ هفتم، نشر قطره،, تهران.
8- مهین ناز میردهقان و فرنوش طاهرلو(پایز و زمستان 1390)، تأثیر فرهنگ ایرانی در اموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان، ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال اول، شماره دوم.
9- نسرین بحرینی (تابستان 1392)، تحلیل ارزش های فرهنگی در کتابهای آموزش زبان انگلیسی، راهبرد فرهنگ، شماره بیست و دوم.
سێیهم: به زمانی عهرهبی
1- اسمهان مزیانی(2015-2016)، التراث الشعبی فی الریوایه " سید الخراب" ل: کمال قرور، شهاده الماستر فی الادب و اللغه العربییه، جامعه محمد خیضیر بسکره، الجزائر.
2- عبدالعزیز بن عثمان التویجری (2013)، حاضر اللغه العربیه، الرباط- المملکه المغربیه.
3-www. Al-Hayat.com/ article. علی عفیفی علی غازی، التراث المادی و التراث المعنوی، جریده الحیاه، 17 ابریل 2015.
4- Lannan/ wordpress.com. مؤمن العنان، اللغه العربیه و التراث الغوی
5- elbassair.net تعریف التراث،
6- WWW.m.ahewar.org. التراث الشعبی: روح الحضاره و خزان الثقافه، ابراهیم الیوسف- الحوار التمدن
چوارهم: به زمانی ئینگلیزی
-1 Benjamin Lee Whorf Quotesm, http: thinkexist.com/ quotes/ Benjamin_lee_whorf/
2- Brown.H.D.( 1994) Teaching foreign Language and Culture: social lmpact and political significance, language learning journal Vol 2, No 1.
3- Sapir,Edward. Language: An Introdution to the study of speech, New York: Harcourt, Brace.