1-      دیوانی ئەحمەد موختار جاف، عیزەدین مستەفا رەسول، چاپخانەی تاران - پەنجەرە، 2016، 114.
2-     سیدنی دارک، مێژووی ڕێنسانس، وه‌رگێڕانی ئه‌بوو به‌کر خۆشناو، چ 1، چاپخانه‌ی داناز، 2002، ل 3.
3-     عەلائەدین سوجادی، میژووی ئەدەبی کوردی، ژاپی دووەم، چاپخانەی مەعارف، بەعداد، 1971ز.
4-     کۆمەڵێک نوسەر، ڕۆشنگەری سەردەمی عەقڵانیەت، چاپی یەکەم، چاپخانەی سەردەم، سلێمانی، 2017.
5-     مارف خەزنەدار، مێژووی ئەدەبی کوردی، بەرگی پێنجەم، چاپی دووەم، چاپخانەی ئاراس، هەولێر، 2010.
6-     د. محه‌مه‌د دلێر ئه‌مین، د. فازیل مه‌جید مه‌حموود،حاجی قادری کۆیی له‌ بازنه‌ی ڕۆشنگه‌ریدا، گۆڤاری زانکۆی گه‌رمیان، ژماره‌ 4، 2014 
7-     مه‌ریوان وریا قانع، ده‌رباره‌ی فه‌لسه‌فه‌ و ئیسلام و ڕۆشنگەری، لەبڵاو کراوەکانی ناوەندی ڕەهەند بۆ لێکۆڵینەوەی کوردی، چاپخانەی ڕەنج، 2002.
8-     ئارام محمد، ڕۆڵی شیعر له‌ بزوتنه‌وه‌ی ڕۆشنبیری کوردیدا،نامەی دکتۆرا، زانکۆی سلێمانی، کۆلێژی زمان 2010.
9-     لهۆن قادر، ئەحمەد موختار جاف وەک چەشنێک لە ڕۆشنبیر، گۆڤاری زانکۆی گەشەپێدانی مرۆیی، بەشی دوو، ژمارە 4، ساڵی 2016.
10-ابراهیم الحیدری, النقد بین الحداثة و ما بعد الحداثة, النقد بین الحداثة وما بعد الحداثة, دار الساقی, ط1, بیروت، لبنان, 2012م.  
11-امانویل کانت ((الاجابة علی سؤال التنویر؟)), ترجمة: عبد الغفار مکاوی, فی: زکی نجیب محمود, فیلسوفا و أدیبا و معلما, کتاب تذکاری, جامعة کویت, 1987. 
12-بیار- ایف بوروبیر، أوروبا التنویر، ترجمة: د. محمد علی قلاد، ط 1، دار الکتاب/بنغازی – لیبیا، 2006.
13-د. الزواوی بغورة، ما بعد الحداثة والتنویر، موقف الانطولوجیا التأریخیة، دراسة نقدیة، دار الطبعة و النشر، بیروت، ط 1، 2009 .
14-د. عبدالعزیز بن عثمان، مفهوم التنویر فی التصور الاسلامی، منشورات المنضمة الاسلامیة للتربیة والعلوم والثقافه  فی ایسیسکو، الرباط- المملکة، ط 1، 2015م . 
15-هاشم صالح، مدخل الی التنویر الاوروبی, دار للطابعة والنشر, بیروت- لبنان, ط 1, 2005 .