جۆری توێژینه‌وه : Original Article
نوسه‌ر
قسم التاریخ ،کلیه العلوم الانسانیه ،جامعه رابه‌رین
پوخته
تعد قصة الطوفان من أبرز القصص المتداولة بین الحضارات والشعوب على مر العصور ،فقد کانت منتشرة بالدرجة الاساس فی الحضارة العراقیة القدیمة أو ماتعرف ب(الحضارة الرافدینیة)، کما کانت لها صدى وتأثیر عند بعض الحضارات والادیان المتباینة،وشغلت حیزاً لابأس به فی نصوصها الدینیة المقدسة،ولم تکن کوردستان ببعیدة عن تلک التأثیرات ،فمن بین الادیان الکوردستانیة التی أخذت بقصة الطوفان هی الایزیدیة ، لذا فالهدف من هذا البحث المتواضع هو توضیح هذه القصة فی الروایتین العراقیة القدیمة والایزیدیة، وإجراء مقارنة بینهما وتوضیح نقاط التشابه والخلاف بین الروایتین
وشه بنچینه‌ییه‌كان
-الاحمد ، سامی سعید، السومریون وتراپهم الحچاری ، مگبعه جامعه بغداد ، ( بغداد :1975) .
2-باقر ، گه ، مقدمه فی أدب العراق القدیم ، الدار الدولیه للاستپمارات الپقافیه ، ( القاهره : 2004) .
3- ملحمه جلجامش ، دار الوراق للگباعه والنشر ، (لندن : 2009) .
4- الجراد ، خلف ، الیزیدیه والیزیدیون ، دار الحوار ، ( الحسکه : 1995) .
5- جندی ، خلیل ، الایزیدیه والامتحان الصعب ، دار اراس للگباعه والنشر ، ( أربیل : 2008) .
6- الجورانی ، وداد جاسم ، ، الرحله الى الفردوس والجحیم فی أساگیر العراق القدیم ، دار الشۆون الپقافیه العامه ، ( بغداد : 1998 ) .
7- جول ، إسماعیل بک ، ، الیزیدیه قدیماً وحدیپاً ، عنی بنشرها وإعداد حواشیها ووچع مقدمتها وفهارسها قسگنگین زریق ، المگبعه الامریکانیه ، ( بیروت : 1934) .
8- حبیب ، جورج ، الیزیدیه بقایا دین قدیم بحپ تاریخی ، مگبعه المعارف ، ( بغداد : 1978) .
9- الحسنی ، عبدالرزاق ، ، الیزیدیون فی حاچرهم وماچیهم ، گ9 موسعه ومزیده ، مکتبه الیقڤه العربیه ، (بغداد : 1982) .
10 – حنون ، نائل ، ملحمه جلجامش ترجمه النص المسماری مع قصه موت جلجامش والتحلیل اللغوی للنص الاکدی ، دار الخریف للنشر والتوزیع ، (دمشق : 2006 ) .
11- الدملوجی ، صدیق ، ، الیزیدیه ، گ2 ، (د.م: د.ت) .
12- الدیوه جی ، سعید ، سعید الدیوه جی ، الیزیدیه ، المۆسسه العربیه للدراسات والنشر ، (بیروت : 2003) .
13- ساکز ، هاری ، عڤمه بابل ، ترجمه عامر سلیمان ، ( الموصل : 1979) .
14- أشور ، ترجمه عامر سلیمان ، منشورات المجمع العلمی ، ( بغداد : 1999) .
15 – الشواف ، قاسم ، دیوان الاساگیر سومر وأکاد وأشور الالهه والبشر ، دار الساقی ، ( بیروت : 1997) ، الکتاب الپانی .
16 – عبود ، زهیر کاڤم ، التنقیب فی التاریخ الایزدی القدیم ؛ دار سبیریز للگباعه والنشر ، (دهوک : 2006) .
17- علی ، فاچل عبدالواحد ، الگوفان فی المراجع المسماریه ، الاهالی للگباعه والنشر والتوزیع ، ( دمشق : 1999) .
18- قاشا ، سهیل ، تاریخ الفکر فی العراق القدیم ، التنویر للگباعه والنشر والتوزیع ، ( بیروت : 2010 ).
19- کانجیک ، ایفا ، وکیرشباوم ، ، تاریخ الاشوریین القدیم ، ترجمه فاروق إسماعیل ، دار الزمان للگباعه والنشر والتوزیع ، (دمشق : 2008) .
20- کریمر ، صمویل ، من ألواح سومر ، ترجمه گه باقر ، الوراق للنشر ، ( لندن : 2010) .
21 – موسکاتی ، سبتینو ، ، الحچارات السامیه القدیمه ، ترجمه السید یعقوب بکر ، ( القاهره : د.ت ) .
پانیاً : المصادر الاجنبیه :
1-DALLEY , STEPHANIE , , MYTHS FROM MESOPOTAMIA, GREATION, THE FLOODS, GILGAMESH , AND OTHERS, OXFORD UNIVERSITY PRESS , ( OXFORD : 2000) .
2- Delaport , L , The Babylonian And Assyrian Civilization , (London : 2001) 3- HEIDEL , ALEXANDER , THE GILGAMESH EPIC AND OLD TESTAMENT PARALLELS , THE UNIVERSITY OF CHICAGO PRESS , ( CHICAGO : 1963) .
4- JASTROW , MORRIS , , THE CIVILIZATION OF BABYLONIA AND ASSYRIA, J.B.LIPPINCOTT COMPANY , (PHILADELPHIA : 1915) .
5- ALBERT .T.CLAY , THE EPIC OF GILGAMESH AN OLD BABYLONIAN VERSION , ( SAN DIEGO : 2003) .
6- KRAMER , SAMUEL NOAH , , SUMERIAN MYTHAIOLOLGY A STUDY OF SPIRITUAL AND LITERARY ACHIEVEMENT IN THE THIRD MILLENNIUM B.C, (PHLADELPHIA : 1972) .
7- MACKENZIE , DONALD. A , , MYTHS OF BABYLONIA AND ASSYRIA , THE GRESHAM PUBLISHING COMPANY , (LONDON : 1915 ) .
8- MERCER , SAMUEL . A.B , , RELIGIOUS AND MORAL IDEAS IN BABYLONIA AND ASSYRIA , ( LONDON :1919) .
2-باقر ، گه ، مقدمه فی أدب العراق القدیم ، الدار الدولیه للاستپمارات الپقافیه ، ( القاهره : 2004) .
3- ملحمه جلجامش ، دار الوراق للگباعه والنشر ، (لندن : 2009) .
4- الجراد ، خلف ، الیزیدیه والیزیدیون ، دار الحوار ، ( الحسکه : 1995) .
5- جندی ، خلیل ، الایزیدیه والامتحان الصعب ، دار اراس للگباعه والنشر ، ( أربیل : 2008) .
6- الجورانی ، وداد جاسم ، ، الرحله الى الفردوس والجحیم فی أساگیر العراق القدیم ، دار الشۆون الپقافیه العامه ، ( بغداد : 1998 ) .
7- جول ، إسماعیل بک ، ، الیزیدیه قدیماً وحدیپاً ، عنی بنشرها وإعداد حواشیها ووچع مقدمتها وفهارسها قسگنگین زریق ، المگبعه الامریکانیه ، ( بیروت : 1934) .
8- حبیب ، جورج ، الیزیدیه بقایا دین قدیم بحپ تاریخی ، مگبعه المعارف ، ( بغداد : 1978) .
9- الحسنی ، عبدالرزاق ، ، الیزیدیون فی حاچرهم وماچیهم ، گ9 موسعه ومزیده ، مکتبه الیقڤه العربیه ، (بغداد : 1982) .
10 – حنون ، نائل ، ملحمه جلجامش ترجمه النص المسماری مع قصه موت جلجامش والتحلیل اللغوی للنص الاکدی ، دار الخریف للنشر والتوزیع ، (دمشق : 2006 ) .
11- الدملوجی ، صدیق ، ، الیزیدیه ، گ2 ، (د.م: د.ت) .
12- الدیوه جی ، سعید ، سعید الدیوه جی ، الیزیدیه ، المۆسسه العربیه للدراسات والنشر ، (بیروت : 2003) .
13- ساکز ، هاری ، عڤمه بابل ، ترجمه عامر سلیمان ، ( الموصل : 1979) .
14- أشور ، ترجمه عامر سلیمان ، منشورات المجمع العلمی ، ( بغداد : 1999) .
15 – الشواف ، قاسم ، دیوان الاساگیر سومر وأکاد وأشور الالهه والبشر ، دار الساقی ، ( بیروت : 1997) ، الکتاب الپانی .
16 – عبود ، زهیر کاڤم ، التنقیب فی التاریخ الایزدی القدیم ؛ دار سبیریز للگباعه والنشر ، (دهوک : 2006) .
17- علی ، فاچل عبدالواحد ، الگوفان فی المراجع المسماریه ، الاهالی للگباعه والنشر والتوزیع ، ( دمشق : 1999) .
18- قاشا ، سهیل ، تاریخ الفکر فی العراق القدیم ، التنویر للگباعه والنشر والتوزیع ، ( بیروت : 2010 ).
19- کانجیک ، ایفا ، وکیرشباوم ، ، تاریخ الاشوریین القدیم ، ترجمه فاروق إسماعیل ، دار الزمان للگباعه والنشر والتوزیع ، (دمشق : 2008) .
20- کریمر ، صمویل ، من ألواح سومر ، ترجمه گه باقر ، الوراق للنشر ، ( لندن : 2010) .
21 – موسکاتی ، سبتینو ، ، الحچارات السامیه القدیمه ، ترجمه السید یعقوب بکر ، ( القاهره : د.ت ) .
پانیاً : المصادر الاجنبیه :
1-DALLEY , STEPHANIE , , MYTHS FROM MESOPOTAMIA, GREATION, THE FLOODS, GILGAMESH , AND OTHERS, OXFORD UNIVERSITY PRESS , ( OXFORD : 2000) .
2- Delaport , L , The Babylonian And Assyrian Civilization , (London : 2001) 3- HEIDEL , ALEXANDER , THE GILGAMESH EPIC AND OLD TESTAMENT PARALLELS , THE UNIVERSITY OF CHICAGO PRESS , ( CHICAGO : 1963) .
4- JASTROW , MORRIS , , THE CIVILIZATION OF BABYLONIA AND ASSYRIA, J.B.LIPPINCOTT COMPANY , (PHILADELPHIA : 1915) .
5- ALBERT .T.CLAY , THE EPIC OF GILGAMESH AN OLD BABYLONIAN VERSION , ( SAN DIEGO : 2003) .
6- KRAMER , SAMUEL NOAH , , SUMERIAN MYTHAIOLOLGY A STUDY OF SPIRITUAL AND LITERARY ACHIEVEMENT IN THE THIRD MILLENNIUM B.C, (PHLADELPHIA : 1972) .
7- MACKENZIE , DONALD. A , , MYTHS OF BABYLONIA AND ASSYRIA , THE GRESHAM PUBLISHING COMPANY , (LONDON : 1915 ) .
8- MERCER , SAMUEL . A.B , , RELIGIOUS AND MORAL IDEAS IN BABYLONIA AND ASSYRIA , ( LONDON :1919) .
9- Olmestead , A.T , , History of Assyria , The university of Chicago press , (Chicago : 1960) .
پالپاً : المصادر الکوردیه :
1-باعه درى ، خه لات حسین ، میتولوجیا دتیکستین ئولا ئیزدیان دا ( قه ولى سه ر مه رکى وه ک نموونه ) ، دار سبیریز للگباعه والنشر ، ( دهوک :2008) .
2- رشو ، خه لیل جندی ، به رن ز ئه ده بى دینى ئیزیدیان ، جابا دووى ، دار سبیریز للگباعه والنشر ، (دهوک : 2013)
رابعاً : المجلات والدوریات :
1-باقصری ، عزالدین سلیم ، ، الخلیقه والتکوین لدى الایزیدیه ، مجله لالش ، (دهوک : 1998) ، العدد 9 .
2- جمیل ، فۆاد ، ، الگوفان فی المصادر المسماریه البابلیه الاشوریه والعبرانیه ، مجله سومر ، (بغداد: 1972) ، الجز‌و الاول والپانی ، المجلد 28 .
3- علی ، فاچل عبدالواحد ، المستشرقون والمشکله السومریه نصف قرن فی ملاحقه الوهم ، مجله الاستشراق ، (بغداد : 1987)
پالپاً : المصادر الکوردیه :
1-باعه درى ، خه لات حسین ، میتولوجیا دتیکستین ئولا ئیزدیان دا ( قه ولى سه ر مه رکى وه ک نموونه ) ، دار سبیریز للگباعه والنشر ، ( دهوک :2008) .
2- رشو ، خه لیل جندی ، به رن ز ئه ده بى دینى ئیزیدیان ، جابا دووى ، دار سبیریز للگباعه والنشر ، (دهوک : 2013)
رابعاً : المجلات والدوریات :
1-باقصری ، عزالدین سلیم ، ، الخلیقه والتکوین لدى الایزیدیه ، مجله لالش ، (دهوک : 1998) ، العدد 9 .
2- جمیل ، فۆاد ، ، الگوفان فی المصادر المسماریه البابلیه الاشوریه والعبرانیه ، مجله سومر ، (بغداد: 1972) ، الجز‌و الاول والپانی ، المجلد 28 .
3- علی ، فاچل عبدالواحد ، المستشرقون والمشکله السومریه نصف قرن فی ملاحقه الوهم ، مجله الاستشراق ، (بغداد : 1987)
)