جۆری توێژینه‌وه : Original Article
نوسه‌ران
بەشی کوردی، فاکەڵتی پەروەردە، زانکۆی کۆیە.
پوخته
ئەم توێژینەوەیە بە ناونیشانی (شیکردنەوەی پڕاگماتیکی چەند دەقێکی شیعری فەرەیدون عەبدول بەرزنجی بە پێی تیۆری کردەقسەییەکان)ە، لەم توێژینەوەیەدا شیکردنەوە بۆ چەند شیعرێکی شاعیر کراوە، بەپێی ڕێبازی وەسفی شیکاری، کە وەکو ڕێباز و بابەتێکی گرنگ و پێویست لە ئاست و بوارە جیاجیاکانی لێکۆڵینەوەی زمانی و ئەدەبیدا بەرجەستە دەکرێت، هەروەها نوسینی ئەم توێژینەوەیە گرنگییەکەی لەوەدایە کە لایەنێکی پڕاکتیکی شیکردنەوەی دەقە و هەردو لایەنی زمان و ئەدەب بە یەکترەوە پەیوەستدەکات و ڕەنگدانەوەیان لەسەر یەکتری دەخاتەڕو، توێژینەوەکە جگە لە پێشەکی، لە سێ بەش پێکهاتووە: لە بەشی یەکەمدا باسمان لە دەق و گوتار و شیکردنەوەی گوتار لەگەڵ توخمەکانی گوتار کردووە، لە بەشی دووەمیشدا بەکورتی باس لە زانستی پڕاگماتیک کراوە و دواتر پەیوەندی نێوان دەق و شیکردنەوەی پڕاگماتیکی خراوەتەڕو، هەروەها تیۆری کردە قسەییەکان و قۆناغەکانی و جۆرەکانی باسکراوە لەگەڵ پەیوەندی کردەی قسەیی بە ئەدەبەوە، لە بەشی سێیەمیشدا کە بەشێکی پراکتیکییە، کارکردنە لەسەر ئەو کردە قسەییانەی کە لەنێو دێرەکانی دەقە شیعرییە وەرگیراوەکانی شاعیردا هاتووە، واتە لەم بەشەدا هەوڵدراوە تەواوی کردەقسەییەکانی نێو دێرەکانی دەقە شیعرییە وەرگیراوەکان دیاریبکرێت و ئاراستەی کردەکان و کاریگەری گوتارەکە ڕونبکرێتەوە، لە کۆتاییشدا ئەنجام و لیستی سەرچاوەکان خراوەتەڕو
وشه بنچینه‌ییه‌كان
- ابراهیم خلیل (2010)، مدخل الى على اللغە، ط1، دار المیسرە للنشر والتوزیع، عمان.
- بابا ڕەسوڵ نوری ڕەسوڵ (٢٠١٣)، شیکردنەوەی دەق، نوکتە بە نموونە، نامەی دکتۆرا، فاکەڵتی پەروەردە، زانکۆی کۆیە، کۆیە.
- بەیان مەلاحمدامین (٢٠١٣)، ڕێبازی ئەرکی و شیکردنەوەی دەق بۆچونەکانی "دیل هایمز" بە نمونە، نامەی ماستەر، کۆلێژی زمان، زانکۆی سەڵاحەدین، هەولێر.
- بێرى یاسین (2012)، هەندێ لایەنى پڕاگماتیکى فراوان ((ماکڕۆپڕاگماتیک)) لەزمانى کوردیدا، نامەى ماستەر، کۆلێژى پەروەردە ـ بەشە مرۆڤایەتییەکان، زانکۆى سەڵاحەدین، هەولێر.
- تاڵیب حوسێن عەلی (٢٠١٩)، شیکردنەوەی گوتار، چاپی یەکەم، چاپخانەی هێڤی، هەولێر.
- جۆرج یوڵ(٢٠١٦)، مەبەستناسی(پڕاگماتیک)، و: ڕەحیم سورخی، چاپی یەکەم، چاپخانەی تاران، ناوەندی توێژینەوەی ئەدەبیی عەبدولڕەحمان زەبیحی، سلێمانی.
- جۆناسان کالەر(٢٠٢٠)، تیۆری ئەدەبی کورتە ناساندنێک، و: سەنگەر نازم و هیمداد حوسێن، چاپی یەکەم، لە بڵاوکراوەکانی ناوەندی فێربون، هەولێر.
- چیا عەلی و بڕوا ڕەسوڵ(٢٠١٨)، دڵدار شاعیری ڕەسەنایەتی زمان و شیعر و هزری نەتەوەیی، باسەکانی سێیەمین کۆنفڕانسی ناودارانی کۆیە، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.
- حسین خمرى (2007)، نظریة النص ـ من بنیة المعنى الى سیمائیة الدال، ط1، بیروت.
- خلیل بن یاسر (2009) الترابط النص فی الضوء التحلیل اللسانى للخطاب، ط1، دار جرجیر للنشر والتوزیع، عمان ـ اردن.
- دارا حەمید محەمەد (2012)، شیکارى ڕستەى ئاڵۆز لەڕوانگەى پڕاگماتیکیەوە، نامەى دکتۆرا، کۆلێژى پەروەردە ـ کەلار، زانکۆى سلێمانى، سلێمانى.
- دیار عەلى کەمال (2009)، گوتارى سیاسى کوردى لە ڕوانگەى پێشگریمانەکانەوە، نامەى دکتۆرا، کۆلێژى زمان، زانکۆى سەلاحەدین، هەولێر.
- ڕەحیم سورخى (2008)، پڕۆسەى پێوەندیى جەماوەرى، چاپى یەکەم، چاپخانەى خانى، دهۆک.
- سازان رضا معین (2005)، واتا و دەوروبەر، نامەى ماستەر، کۆلێژى پەروەردە، زانکۆى سه‌ڵاحه‌دین، هەولێر.
- سەباح ڕەشید قادر و بێری یاسین حسێن (٢٠١٣)، ئەدەب و پڕاگماتیکی فراوان (ماکرۆپڕاگماتیک)، ژمارە ٢٧، گۆڤاری ئەکادیمیای کوردی، هەولێر.
- سعد صهیب خضر (2010)، تحلیل الخطاب القرآنی فى ضوء الاتجاه النص، رساله ماجستر، جامعه صلاح الدین، کلیە اللغات، اربیل.
- عبدالهادی بن ظافر الشهدی (2004)، استراتیجیات الخطاب ـ مقاربه لغویە تداولیە، دار الکتب الجدید المتحدە، ط1، لیبیا.
- عەبدولسلام نەجمەدین و شێرزاد سەبرى عەلى (2011)، زمانڤانیا تیۆرى، چاپا ئێکا، چاپخانەیا حاجى هاشم، هەولێر.
- عەبدولواحید مشیر دزەیى (2009)، کاریگەرى دەروونى لەبوارى ڕاگەیاندندا، چاپى یەکەم، دەزگاى چاپ و بڵاوکردنەوەى ئاراس، هەولێر.
- عەبدولواحید موشیر دزەیی(٢٠١٤)، پڕاگماتیکی دەق و گوتار، چاپی یەکەم، ناوەندی ئاوێر، هەولێر.
- عەبدولواحید مشیر دزەیى (2011)، زانستى پڕاگماتیکى، چاپى یەکەم، چاپخانەى پاک، هەولێر.
- عومەر مەحمود کریم (2012)، هێز و ئاوازە تاڕوانینێکى پڕاگماتیکى، گۆڤارى ئەکادیمیایى کوردى، ژمارە (22)، هەولێر.
- فان دایک(١٩٩٧)، النص بنیاتە و وظائفە مدخل الی علم النص، من نظریة الادب فی قرن العشرین ، ترجمة: محمد العمری، افریقیا الشرق، دار البیضا‌ء.
- فەرەیدون عەبدول بەرزنجی (٢٠١٨)، دیوانی فەرەیدون عەبدول بەرزنجی، کتێبخانەی یادگار، سلێمانی.
- قەیس کاکل تۆفیق (1995)، جۆرەکانى ڕستەو تیۆرى کردە قسەییەکان، نامەى ماستەر، کۆلێژى ئاداب، زانکۆى سەڵاحەددین، هەولێر.
- محمد عزام (2001)، النص الغائب، منشورات اتحاد الکتیب العرب، دیمشق.
- محەمەد مەحوى (2009)، زانستى هێما ـ واتا و واتایى لێکدانەوە، زانکۆى سلێمانى، چاپخانەى پەیوەند، سلێمانى.
- محەمەد مەعروف فتاح (2010)، لێکۆڵینەوە زمانه‌وانییەکان، چاپى یەکەم، چاپخانەى ڕۆژهەڵات، هەولێر.
- محمد مەعروف فتاح (2011)، زمانه‌وانی، چاپى سێیەم، ئەکادیمیایى کوردى، چاپخانەى حاجى هاشم، هەولێر.
- نەزیرە سابیر مستەفا (٢٠١٨)، پڕاگماتیک و شێوازگەری، تێزی دکتۆرا ، فاکەڵتی پەروەردە، زانکۆى کۆیە، کۆیە.
- Austin,J.L (1962) how to do things words, Oxford University, London.
- Crystal, D. (2008), A Dictionary of Linguistics and Phonetics, Blackwell Publishing.
- Levinsion, S. C. (2010), Pragmatics, Cambridge University Press.
- Yule, George (1996) Pragmatics, Oxford University Press.
)