TY - JOUR ID - 66235 TI - ڕه‌نگدانه‌وه‌ى تراجیدیاى (جینۆساید) له‌ شیعرى کوردیى سییه‌کان و چله‌کانى سه‌ده‌ى پێشوودا JO - Journal of Garmian University JA - JGU LA - ku SN - 23100087 AU - حسن, مه‌ریوا ن عمر AU - حسین, عطا رشید AD - زانکۆی سلێمانی - کۆلێجی زمان - بەشی کوردی AD - زانکۆی سلێمانی - کۆلێجی پەروەردەی بنەڕەت - بەشی کوردی Y1 - 2017 PY - 2017 VL - 4 IS - Genocide Conference SP - 329 EP - 355 DO - 10.24271/garmian.78 N2 - بهدرێژایى ‌دیرۆکى ‌مرۆڤایهتى ‌لهگهڵ ‌ههموو ‌سهردهمه جۆربهجۆرهکانى ‌ژیانى ‌مرۆڤدا‌‌کارهسات ‌و ‌تاوانى ‌بهکۆمهڵکوشتن... ‌بوون ‌و ‌بهردهوامییان ‌هه بووه , ‌ئهو ‌بابهتهش ‌وهک‌ئهوهى‌بۆ‌یهکهمجار‌له ڕووپهلى‌دیرۆکى‌هونهرى‌تراجیدیادا‌,‌که لهسهردهمى‌یۆنانییهکانهوه‌‌وەک ‌بەرهەمی ‌هونەریی ‌و ‌ئەدەبی ‌هاتهکایهوه , ‌ئهوهمان ‌بۆ ‌دهردهکهوێت ‌, ‌که سهرهتاى‌مهراسیم‌و‌ڕێوڕهسمى‌‌)دیۆنیسۆس(دا‌ههرهونهرى‌کۆمیدیا‌‌یان‌گاڵتهجاڕانه بووه‌‌‌دواتر‌و‌‌وهک‌ئهرستۆ‌دهڵێت‌‌)پاش‌ئهوهى‌ماوهیهکى‌خایاند‌ئینجا‌ورده ورده تراجیدیا خۆى‌له بڕگهکۆمیدییهکان‌‌دهربازکردو‌‌وسهربهخۆیى‌بهدهستهێنا(,‌ئیدى‌و‌پاشتر‌تراجیدیا وهک‌هونهرێکى‌سهربهخۆ‌و‌‌بووه بابهتى‌تێکڕاى‌جۆرهکانى‌ئهدهب‌له مێژووى‌ئهدهبیاتى‌کۆن‌و‌نوێی‌گهالنى‌جیهان‌وبووه ئهو‌ئاوێنه و‌ناسنامه ئهدهبییانهى‌جیهان‌,‌که بهجۆرێک‌له جۆرهکان‌گوزارشتى‌لهوڕووداوه کارهساتبارانه دهکرد‌,‌که چ‌له الیهن‌سرووشت‌یان‌ئهو‌جهنگ‌وشهڕانهى‌,‌کهلهنێوان ‌مرۆڤهکانهوه بهشێوهى ‌کۆ ‌دهکرانه سهریهکدى ‌و ‌لهو ‌نێوهداجگه له تیاچوونى‌شهڕکهڕهکانى ‌نێو ‌ههردوو ‌بهره‌ ‌به دهیان ‌, ‌سهدان ‌یان ‌ههزاران ‌مرۆڤى ‌سڤیل ‌و ‌بێتاوان‌‌لهونێوهدا‌کۆکوژدهکران‌...,‌دیاره ههموو‌ئهوانه مۆتیڤ‌یان‌ههوێنگهلێکى‌باشبوون‌بۆ‌داڕشتن‌یان‌بهرههمهێنان‌و‌لهدایکیوونى‌زۆرێک‌لهو‌بهرههم‌و‌شاکاره ئهدهبییه جیهانییانهى,‌که چ‌لهکۆن ‌و ‌چ ‌له سهردهمى ‌نوێدا ‌به ناوهڕۆک ‌و ‌ناوى ‌جیاوازهوه ‌ ‌لهسهرانسهرى ‌جیهاندا‌بالوبوونهتهوه.‌‌‌‌‌ههڵبهت‌بهم‌شێوهیه دهتوانین‌بێژین‌‌کارهسات‌یان‌تراجیدیا زهمینهیهکى‌فراوان‌و‌بهپیتى‌بۆ ‌بابهتهکانى ‌شیعر ‌وچیرۆکى ‌هونهریى ‌کوردیى ‌ههردوو ‌دهیهى ‌سى ‌و ‌چلهکانى ‌پێشوودا‌سازکردووهو‌بهتایبهت‌ههروهک‌دهزانین‌ههر‌له داستان‌وچیرۆکى‌‌تراجیدیاى‌‌یان‌ڕووداوى‌مێژوویی ‌)قەاڵی‌ دمدم(‌هوه تاوهکو ‌نێوان ‌بیست‌و ‌سااڵنى ‌سییهکان ‌چ‌له باشوور ‌و ‌چ‌لهباکوورى‌کوردستان‌لهالیهن‌ڕژێمى‌پادشایهتیی‌عێراق‌و‌ڕژێمه فاشیستهکهى‌مستهفا‌کهمال‌‌)ئهتاتورک(‌ ‌چهندین‌تاوانى‌کۆمهڵکوژى‌و‌بهکۆمهڵ‌تیربارانکردنى‌سهرکرده و‌فهرماندهکانى‌ڕاپهرینه چهکدارییهکانى‌شێخ‌سهعیدى‌پیران‌,‌راپهڕینهکهى‌ئاگریداغ‌و‌تا‌سهیدڕهزاى‌دهرسیم‌ ئهنجامدابوو,‌دواتر‌ههروهک‌بینیمان‌,‌که چۆن‌‌حکومهته‌‌یهک‌لهدوایهکهکانى‌عێراق‌‌بهگشتى‌و ‌ڕژێمه فاشیست ‌و ‌هۆڤییهکهى ‌سهددام ‌حسێن ‌ههر ‌له کورده فهیلییهکان, ‌بارزانییهکان,‌ههڵهبجه و ‌ئهنفال ‌دهیان ‌تاوانى ‌کۆکوژیی ‌دیکهیان ‌دهرحهق ‌به گهلى ‌باشوورى ‌کوردستانئهنجامدابوو‌.... ‌دیاره ههموو‌ئهم‌تاوانانه لهبیر‌خهڵکى‌رۆشنبیر‌و‌هۆشیارى‌گهلهکهمان‌بێ‌بهرسڤ‌و‌کاردانهوه‌‌نهماوهتهوه چ‌به نووسین‌و‌شاکارى‌ئهدهبى‌چ‌به قوربانیدان‌و‌خهباتى‌بهردهوام‌تاڕاددهیهک‌تۆڵهى‌مهعنهوى‌و‌مۆراڵى‌خۆیان ‌له دوژمنان‌کردۆتهوه و‌لهو‌نێوهدا‌هونهرمهندان‌و‌ئهدیبانى‌کورد‌بهتایبهت‌ئهوانهى‌,‌که له نێوان‌ههردوو‌دهیهى‌سیى‌و‌چلهکانى‌سهدهى‌پێشوو‌,‌که به شیعر داهێنانى‌خۆیان‌پێشکهش‌به خوێنهرانى‌گهلهکهیان‌کردووه ,واتهئهو‌دوو‌دهیهى‌,‌که سنوورى‌توێژینهوهکهمان‌دهگرێته خۆ‌کارى‌لهسهر‌بکهین‌.کاری‌توێژینەوەکەمان‌ بەپێێ‌ڕێبازی‌تیۆری‌ ‌وەسفی‌شیکارییە ‌و‌بۆ‌ئەمە ‌بەشی‌یەکەممان‌لەسەر‌بنەمای‌تیۆری‌و‌بەشی‌دوومیش‌بەپێی‌ڕێبازی‌وەسفی‌شیکاری‌داڕشتووە‌.هەر‌بۆیە‌لەو‌چوارچێوەیەدا ،‌هەوڵدەدەین‌سەرەتا لە‌بەشی‌یەکەمی‌تویژینەوەکەمان‌ باس‌لە‌چەمک‌و‌پێناسەی‌ هونەری‌تراجیدیا و کورتە‌مێژووی‌سەرهەڵدانی‌ئەو‌هونەرە بەپێی‌ڕەوتە‌مێژووییەکە دەخەینەڕوو،‌کە‌لە‌ئەوروپادا‌سەری‌هەلدا،‌ئینجا‌ئاماژە بە‌مێژووی‌سەرهەڵدانی‌زاراوەی ‌)جینۆساید( و ‌پێناسەی ‌ئەم ‌زاراوەیە و ‌پاشان ‌بە ‌کورتی لەسەر ‌ جۆرەکانی‌جینۆساید ‌دەدوێین، ‌بێگومان ‌ئەم ‌بەشە لە ‌توێژینەوەکەمان بۆ ‌تێگەیشتنێکی ‌زانستییانەیە‌سەبارەت ‌بە ‌تراجیدیا وەک ‌بابەت ‌وهەوێنی ‌ئەو ‌شیعرانەی، ‌کە ‌لەو ‌دوودەیەدا ‌کەم ‌تا ‌زۆر‌‌ببووە ‌نێوەڕۆکی ‌زۆرێک ‌لە ‌پارچە ‌هەڵبەستی ‌کۆن ‌و ‌نوێێ ‌شاعیرانی ‌ماوەی ‌دییاریکراوی‌توێژینەوەکەمان. UR - https://jgu.garmian.edu.krd/article_66235.html L1 - https://jgu.garmian.edu.krd/article_66235_4c00b0b19797d7406acca1fcfbfeb2d9.pdf ER -