Journal of Garmian University

دور السلطة في تحديد اللغة الرسمية) دراسة ميدانية في أقليم كوردستان/العراق(

ميران محمد صالح

خول 10، ژماره‌ 4 ، ڕه‌شه‌مێ 2023، ، لاپه‌ڕه‌ 158-167

https://doi.org/10.24271/garmian.2023.10413

پوخته‌

لقد عانى الشعب الكوردي في تأريخه الطويل من سيطرة الدول المحتلة له من خلال محاولاتهم المستمرة للقضاء ... زیاتر بخوێنەوە لقد عانى الشعب الكوردي في تأريخه الطويل من سيطرة الدول المحتلة له من خلال محاولاتهم المستمرة للقضاء عليه وتضعيفه والقضاء على لغته لانهم كانوا يعلمون جيداً إنّه للقضاء على أي شعب فلابد من البدء بالقضاء على لغته، على الرغم من استمرار عداوة الدول الاقليمية والعالمية للشعب الكوردي وانهاء الاحتلال لبعض أجزاء من اراضي كوردستان وبدء الحكم الكوردي في هذه الاجزاء ولكن مع الأسف الشديد وتحت إعذار (28) سنة من حكمهم اخفقوا في تحديد لهجة موحدة لادارة مؤسسات الاقليم وتوحيد الشعب الكوردي بشكل عام وسكان الاقليم بشكل خاص وبالعكس من ذلك فالذي لم يستطع أن يفعله الاعداء بالشعب الكوردي ولغته قام به السلطات الكوردية عن الطريق تشجيع وإستعمال أكثر من لهجة في ادارة الأقليم بقصد أو بغير قصد حولوه إلى مجتمعين مختلفين ومتصارعين في نهاية المطاف. هدفت الدراسة الى تحديد الاسباب والمعوقات التي جعلت من السلطة الكوردية أن تفشل بعد مرور أكثر من (28) سنة من حكمهم توحيد تحديد اللغة الرسمية في مؤسسات حكومة الأقليم.أستخدم الباحث في هذه البحث المنهج الكيفي في تحليل المضمون عن طريق العينة القصدية، وأعتمد في جمع المعلومات والبيانات على الملاحظة بالمشاركة والمقابلة المقننة عن طريق استمارة الاستبيان مكونة من (18) فقرة مع (28) مبحوثاً من الخبراء والمختصين والقانونيين ورجال السياسية والاستاذة الجامعين والمثقفين في كوردستان بشكل مباشر أوغير مباشر.في نهاية وصلت البحث الى عدد من النتائج أهمها:-1-إنّ القراءة والكتابة بلهجتين مختلفتين في مجتمع بدون كيان او دولة خطيرةٌ جداً.2- يرجع انشاء واستعمال لهجتين مختلفتين في أقليم كوردستان إلى الإقتتال الداخلي وتقسيم الاقليم على ادارتين مختلفين.3- إنّ لتضارب المصالح للاشخاص والاحزاب كان له دور أساسي في عدم تحديد لغة موحدة في الاقليم. 4- تؤدي سلطة الأحزاب في الأقليم دوراً كبيراً في كل جوانب الحياة منها تحديد أو أختيار اللغة الرسمية للاقليم.

چەند تایبەتمەندییەک لە شێوازى شیعرى نالیدا

مریوان حمەکریم احمد؛ هەژار فەقێ سلێمان حسێن

خول 10، ژماره‌ 3 ، به‌فرانبار 2023، ، لاپه‌ڕه‌ 196-209

https://doi.org/10.24271/garmian.2023.10316

پوخته‌

شێوازى ورد و چڕ و تایبەتی شیعرى (نالى ١٨٠٠ – ١٨٧٩ ز)، توێژەران ناچار دەکات، لە چەندین لایەنى جیاوازەوە ... زیاتر بخوێنەوە شێوازى ورد و چڕ و تایبەتی شیعرى (نالى ١٨٠٠ – ١٨٧٩ ز)، توێژەران ناچار دەکات، لە چەندین لایەنى جیاوازەوە لە دەقەکانى بدوێن، هەر ئەمەش هۆکارى سەرەکی هەڵبژاردنى ناونیشانى توێژینەوەکەیە، چونکە ئەگەرچى دەزانین لێرە و لەوێ هەندێک کار لەسەر شێوازى شیعرى نالى (بە هاوبەشى لەگەڵ شاعیرانى تردا کراوە)، بەڵام هێشتا مەوداى فراوان لە شیعرى نالیدا هەیە، کە لە ڕوانگەى شێوازەوە ڕووناکى نەخراوەتە سەر. ئامانج لەم توێژینەوەیە دەرخستن و ئاشکراکردنى هەندێک لایەنی گشتی و تایبەتییە لە شێوازى شیعرى نالیدا و سنوورى توێژینەوەکەش پیشاندانى شێوازە لە دەقە کوردییەکانى ئەم شاعیرەدا. ئەم توێژینەوەیە بە پشتبەستن بە میتۆدى (وەسفيی شیکارى) لە بارەى (چەند تایبەتمەندییەک لە شێوازى شیعرى نالیدا) دەدوێت، کە خۆى لە پێشەکییەک و دوو بەشى سەرەکى و ئەنجام و لیستى سەرچاوەدا دەبینێتەوە. بەشى یەکەم تەرخانکراوە بۆ زاراوە و چەمک و کورتەیەکى مێژووى شێوازگەرى. لە بەشى دووەمیشدا لەبارەى شێوازى شیعرى نالى لە ئاستەکانى دەنگ و ئاواز (ئاوازى دەرەوە و ناوەوە)، دواتریش لە ئاستى زمان و وێنەدا، لە زمانى شیعرى و وێنەى هونەریى لە شیعرى شاعیردا دەدوێت. لە کۆتاییشدا ئەوە دەرئەنجامانەی کە توێژینەوەکە پێی گەیشتووە لەگەڵ لیستی سەرچاوەکاندا دەبینرێن.

فرەدیاریكەریی لە زمانی كوردیدا (زاری ناوەڕاست)

Omar Ahmed Aziz؛ Sabah Rashid Qadir

خول 10، ژماره‌ 2 ، ڕه‌زبه‌ر 2023، ، لاپه‌ڕه‌ 172-177

https://doi.org/10.24271/garmian.2023.102013

پوخته‌

This research is entitled Multi-Specifier in Kurdish. The research is devoted to highlighting the issue of multi- Specifier in Kurdish from the perspective of generative ... زیاتر بخوێنەوە

ڕۆڵی شێوەزاری ناوچەی پشدەر لە دەوڵەمەندكردنی فەرهەنگی وشەی زمانی كوردیدا

رابەر کاکە ڕەش سید مینە؛ همزە حسین حمە

خول 9، ژماره‌ 4 ، ڕه‌شه‌مێ 2022، ، لاپه‌ڕه‌ 173-183

https://doi.org/10.24271/jgu.2022.166520

پوخته‌

ئەم توێژینەوەیە بە ناونیشانی (ڕۆڵی شێوەزاری ناوچەی پشدەر لە دەوڵەمەندكردنی فەرهەنگی وشەی زمانی كوردیدا)یە. ... زیاتر بخوێنەوە ئەم توێژینەوەیە بە ناونیشانی (ڕۆڵی شێوەزاری ناوچەی پشدەر لە دەوڵەمەندكردنی فەرهەنگی وشەی زمانی كوردیدا)یە. زار و شێوەزارەكان ڕاستەوخۆ پێوەندییان بە بابەت و ڕووداوی ژیانی ڕۆژانەی تاكەكانی كۆمەڵەوە هەیە، ئاشكرایە شێوەزارە ناوچەییەكان ڕۆڵێكی بەرچاو لە دەوڵەمەندكردنی فەرهەنگی وشەی زمانەكان دەبینن، دیارە شێوەزاری ناوچەی پشدەریش لەبەرئەوەی فەرهەنگێكی وشەی دەوڵەمەندی هەیە وەكو شێوەزارێكی كرمانجی ناوەڕاستی گۆڤەری سلێمانی پڕیەتی لە چەندان كەرەستەی خاوی وشەی زمانی كوردی كە ڕۆڵی دەبێت لە دەوڵەمەندكردنی فەرهەنگی وشەی زمانی كوردیدا. ڕوونكردنەوەو ناساندنی فەرهەنگی دەوڵەمەندی وشەی شێوەزارەكە، لەڕووی شێوازی گۆكردن و بەكارهێنانی وشەكان و جیاكردنەوەی وشەی شێوەزارەكە بەپێی بەشەكانی ئاخاوتن و زمانپاراوی تاكەكانی ناوچەكە، هەروەها خستنەڕووی لایەنە جیاجیاكانی شێوەئاخاوتنی پشدەر لە دەوڵەمەندكردنی فەرهەنگی وشەی كوردیدا. ڕێبازی توێژینەوەكە وەسفی – شیكارییە، نموونەكان لە زاری كرمانجی ناوەڕاست و گۆڤەری ناوچەی پشدەر وەرگیراون. توێژینەوەكە جگە لە پێشەكی و ئەنجام و لیستی سەرچاوەكان، بەسەر دوو بەشی سەرەكیدا دابەشكراوە، لەبەشی یەكەم و تەوەرەی یەكەمدا پوختەیەك دەربارەی زمان و زار بەگشتی خراوەتە ڕوو، دواتر لەتەوەری دووەمدا هۆی سەرهەڵدان و زۆربوونی زار لە زماندا ڕوونكراوەتەوە، هەروەها لە تەوەری سێیەمدا باس لە هۆیەكانی دروستبوونی زارەكانی زمانی كوردی كراوە، هەروەها لە تەوەری چوارەمدا پێوەندی نێوان زمان و و زار و لەتەوەری پێنجەمدیشدا جیاوازی نێوانیان ڕوونكراوەتەوە، لە كۆتا تەوەری بەشی یەكەمدا باسی جۆرە جیاجیاكانی زار لە زماندا كراوە. لە بەشی دووەمیشدا بە درێژی باسی ڕۆڵی شێوەزاری ناوچەی پشدەر لەدەوڵەمەندكردنی فەرهەنگی وشەی زمانەكەدا كراوە، بەشێوەیەك كە سەرەتا لە تەوەری یەكەمدا پوختەیەك دەربارەی جوگرافیای ناوچەكە خراوەتە ڕوو، لە تەوەری دووەمدا پوختەیەك دەربارەی فەرهەنگ خراوەتە ڕوو، لە تەوەری سێیەمدا هۆكارە جیاجیاكانی دەوڵەمەندكردنی فەرهەنگ ڕوونكراوەتەوە، هەروەها لە تەوەری چوارەمدا ڕێگاكانی هاتنە ناوەوەی وشە بۆ ناو فەرهەنگ ڕوونكراوەتەوە، دواتریش زۆر بە پوختی جیاوازی نێوان زارە ناوچەیی و كۆمەڵایەتیەكان كراوە، ڕۆڵی زارە ناوچەییەكان لە دەوڵەمەندكردنی فەرهەنگدا بەدرێژی ڕوونكراوەتەوە، هەروەها لە دوا تەوەری بەشی دووەمیشدا نموونەی پڕاكتیكی شێوەزاری فەرهەنگی وشەی زمانەكە ڕوونكراوەتەوە، كۆتایی توێژینەوەكەش بە خاڵەكانی ئەنجام و لیستی سەرچاوە بەكارهاتووەكان هاتووە.

A comparative Study of Linguistic thought between English and Kurdish in perspective of Sapir-Whorf hypothesis

Aween Tahir Sabir؛ Burhan Saleh Sulaiman

خول 8، ژماره‌ 2 ، ڕه‌زبه‌ر 2021

https://doi.org/10.24271/jgu.2021.136153

پوخته‌

There is an on-going argument about the impact of language on thought, i.e. either language shapes thought or thought shapes language. There are numerous thinkers, philosophers, ... زیاتر بخوێنەوە There is an on-going argument about the impact of language on thought, i.e. either language shapes thought or thought shapes language. There are numerous thinkers, philosophers, psychologists, anthropologists, and linguists have tried to find out the truth about which one has superiority over the other, to be supportive or against the Sapir-Whorf hypothesis. This study is about the linguistic thought among Kurds and English from the perspective of Sapir-Whorf hypothesis which is also called ‘Linguistic relativity’. It is named that because the linguists Edward Sapir and his student Benjamin Whorf are the first one whom they did make specific assumptions based on their research they conducted, that is why the theory named after them although they actually never formulated any concrete hypothesis. To get to know what it means that man thinks in language or that human thought is dependent on language, it can be assumed that the hypothesis is relatively true. This paper aims at exploring the relationship between language and thought by giving a critical review on this hypothesis from two aspects of thought orientation and language orientation, by critical review it doesn’t mean to criticize the idea in a way to reject the theory but to enrich the subject and find out the problematic aspects of it. Since it is a hypothesis, it has advantages and disadvantages, because no one can prove that language shapes thought for sure, as the evidences are limited and it can’t be applied all the time. And aims to show how different cultures and religions affect English and Kurdish linguistic Thought by giving some examples of everyday life This research was conducted on the English and Kurdish examples to prove that in both languages, the formation of meanings is produced by the combination of language and thought to make sense of the concepts and how People think differently through having different mother languages, cultures and religions and clarifying it by giving examples in everyday life. Although these two languages are different at all the levels of language, in terms of structure and semantics but they are from the same family, what is interesting is that English is a western language and Kurdish is an eastern language. This article aims at investigating the application of the theory, i.e. to what extent in can be applied on them to come to an acceptable conclusion. At the end, we conclude that Kurdish language lays great stress on ‘surface structure’ of the words or denotations rather than connotations. Beside different mother languages, culture and religion have an influence on both Kurdish and English linguistic thought.

بینینی توێژینه‌وه‌

Towards a Better Kurdish Language

Ibrahim A Murad

خول 3، Khanaqine Conference ، گه‌لاوێژ 2017، ، لاپه‌ڕه‌ 822-839

https://doi.org/10.24271/garmian.65

پوخته‌

Language is the identity of the nations and one of the most significant elements in its continuityand survival. For this reason, it is taken for the greatest interest by every nation ... زیاتر بخوێنەوە

ئه‌و توێژینه‌وانه‌ی ئاماده‌ن بۆ بڵاوكردنه‌وه‌

ژماره‌ی ئێستا

خول 10 (2023)

خول 9 (2022)

خول 8 (2021)

خول 7 (2020)

خول 6 (2019)

خول 5 (2018)

خول 4 (2017)

خول 3 (2017)

وشه‌ بنچینه‌ییه‌كان = language

دور السلطة في تحديد اللغة الرسمية) دراسة ميدانية في أقليم كوردستان/العراق(

پوخته‌

چەند تایبەتمەندییەک لە شێوازى شیعرى نالیدا

پوخته‌

فرەدیاریكەریی لە زمانی كوردیدا (زاری ناوەڕاست)

پوخته‌

ڕۆڵی شێوەزاری ناوچەی پشدەر لە دەوڵەمەندكردنی فەرهەنگی وشەی زمانی كوردیدا

پوخته‌

A comparative Study of Linguistic thought between English and Kurdish in perspective of Sapir-Whorf hypothesis

پوخته‌

Towards a Better Kurdish Language

پوخته‌